در واپسین روزهای قرن بیستم، در سی‌ام نوامبر هزار و نهصد و نود و نه، شهر بندری سیاتل در ایالت واشنگتن به صحنه‌ی یکی از مهم‌ترین خیزش‌های مردمی علیه نظم سرمایه‌داری جهانی بدل شد. اجلاس سازمان تجارت جهانی که قرار بود در آن شهر برگزار شود، با حضور نمایندگان بیش از صد و سی کشور، نمادی از دوران نئولیبرالیسم و جهانی‌سازی اقتصادی بود، جهانی‌سازی‌ای که وعده‌ی رفاه و توسعه می‌داد اما در عمل به گسترش فقر، بیکاری و تخریب محیط زیست انجامید. در برابر این وعده‌های دروغین، خیابان فریاد زد. بیش از پنجاه هزار نفر از سراسر آمریکا و جهان، کارگران، کشاورزان، دانشجویان، فعالان محیط زیست، اتحادیه‌های کارگری و جنبش‌های بومی، در خیابان‌های سیاتل گرد آمدند تا در برابر چهره‌ی واقعی «بازار آزاد» بایستند. شعارها شفاف و انسانی بودند: «جهانی‌سازی برای مردم، نه برای سود» و «سرمایه مرز ندارد، اما انسان گرسنه است.»
جنبش سیاتل از خلاء برنخاست. در دهه‌های پایانی قرن بیستم، با سیاست‌های ریگان در آمریکا و تاچر در بریتانیا، ایدئولوژی نئولیبرالیسم به عنوان قانون طبیعی اقتصاد معرفی شد. خصوصی‌سازی، حذف حمایت‌های اجتماعی، و تسلیم کامل اقتصادهای ملی به بازار جهانی، به نام توسعه اجرا گردید. اما در واقع، همان‌طور که دیوید هاروی در کتاب تاریخ مختصر نئولیبرالیسم توضیح می‌دهد، جهانی‌سازی چیزی نبود جز بازتوزیع قدرت و ثروت از پایین به بالا، یعنی تثبیت سلطه‌ی شرکت‌های چندملیتی بر منابع و کار جهانی. تا اواخر دهه‌ی نود، این سیاست‌ها بحران‌های عمیقی در جنوب جهانی ایجاد کردند: فقر گسترده در آمریکای لاتین، بحران مالی آسیا، نابودی کشاورزی در آفریقا و بیکاری در کشورهای صنعتی. در همین دوره، سازمان تجارت جهانی تبدیل به ابزاری برای تحمیل این نظم نو شد؛ نهادی که تحت شعار آزادی تجارت در عمل منافع بزرگ‌ترین کارتل‌های اقتصادی را تضمین می‌کرد. در چنین بستری بود که سیاتل فوران کرد، نه صرفاً اعتراض به یک اجلاس، بلکه انفجار خشم علیه نظام جهانی سرمایه.
صبح سی‌ام نوامبر، هزاران تظاهرکننده با زنجیره‌های انسانی راه‌های ورودی به محل اجلاس را بستند. اتحادیه‌های کارگری در کنار فعالان محیط زیست صف کشیدند؛ پیوندی نادر میان طبقه‌ی کارگر و جنبش سبز شکل گرفت. گروه‌هایی چون اتحادیه کامیون‌داران و گرین‌پیس با هم شعار می‌دادند: «کارگران و لاک‌پشت‌ها، سرانجام متحد شدند.» پلیس با گاز اشک‌آور، اسپری فلفل، گلوله‌های پلاستیکی و بازداشت صدها نفر پاسخ داد، اما مقاومت ادامه یافت. رسانه‌های اصلی آمریکا این جنبش را اغتشاش نامیدند، ولی آنچه در سیاتل رخ داد دموکراسی واقعی از پایین بود؛ مردم عادی، بیرون از نهادهای قدرت، درباره‌ی سرنوشت جهان سخن گفتند.
جنبش سیاتل اگرچه از نظر عملی مانع برگزاری کامل اجلاس سازمان تجارت جهانی نشد، اما از نظر سیاسی و تاریخی، لحظه‌ای گسست‌آفرین بود. از آن پس، هیچ نشست اقتصادی جهانی، از داووس تا گروه هشت، بدون حضور جنبش‌های اعتراضی برگزار نشد. سیاتل نقطه‌ی آغاز جنبش جهانی عدالت اجتماعی و ضد نئولیبرالی بود که بعدها در شکل‌هایی چون جنبش اشغال وال‌استریت در سال دو هزار و یازده، تظاهرات ضد ریاضتی در اروپا و خیزش‌های مردمی آمریکای لاتین ادامه یافت. از نگاه نظری، سیاتل تبلور همان چیزی بود که ایمانوئل والرشتاین در نظریه‌ی نظام جهانی سرمایه‌داری ترسیم کرده بود: مرکز و پیرامون، سلطه و مقاومت. در برابر جهانی‌سازی از بالا، جنبشی از پایین سر برآورد، جنبشی برای جهانی دیگر که ممکن است. سیاتل نشان داد که تضاد میان سرمایه و انسان هنوز حل‌نشده است؛ وقتی شرکت‌های فراملیتی مرزها را درنوردیده‌اند، مبارزه نیز باید فراملی شود، و وقتی بازار به جای دولت تصمیم می‌گیرد، مردم باید خیابان را به میدان سیاست بازگردانند.
بسیاری از شرکت‌کنندگان سیاتل بعدها در جنبش‌های ضدجنگ عراق، عدالت اقلیمی و اشغال وال‌استریت فعال شدند. در واقع، سیاتل نقطه‌ی تکوین شبکه‌ای جهانی از کنشگران ضد امپریالیسم اقتصادی بود. این رویداد الهام‌بخش بسیاری از جنبش‌های جنوب جهانی شد، از جنبش دهقانان ویا کامپسینا گرفته تا اعتراضات کارگری در آرژانتین، بولیوی و هند. در مقابل، سرمایه‌داری جهانی نیز چهره‌اش را عوض کرد: با دیجیتالی‌کردن بازارها، امنیتی‌کردن سیاست و بازتولید سلطه در شکل‌های نرم‌تر. اما همان‌گونه که یکی از پلاکاردهای تظاهرکنندگان نوشته بود، «آنها ممکن است صدای ما را خفه کنند، اما نمی‌توانند سؤال را از میان ببرند.»
سی‌ام نوامبر هزار و نهصد و نود و نه تنها یک روز در تقویم نیست؛ نمادی است از بازگشت انسان به تاریخ. در جهانی که بازار به بت بدل شده و دولت‌ها به کارگزاران سرمایه تنزل یافته‌اند، سیاتل یادآور لحظه‌ای است که مردم دوباره صدای خود را بازیافتند. آن روز، در خیابان‌های باران‌خورده‌ی سیاتل، نه فقط علیه یک نهاد، بلکه علیه منطق سلطه و انباشت سرمایه قیام شد، و شاید از همین‌جا بتوان گفت که آینده، اگر هنوز معنایی داشته باشد، از همین خیابان‌ها آغاز می‌شود.
