درنشست عمومی «گروه کار ارتباط با ایران» به ریاست خانم آنجلیکا بر و «زیرکمیسیون حقوق بشر پارلمان اروپا» در بروکسل به ریاست خانم الن فلوتر، دیدار نمایندگان فراکسیونهای مختلف با خانم شیرین عبادی در بعد از ظهر روز چهارشنبه ۴ مارس ۲۰۰۹، در پارلمان اروپا در بروکسل صورت گرفت. در این دیدار بیش از ۱۵۰ نفر از نمایندگان پارلمان و شورای اروپا و کمیسیون اروپا در جلسه حضور داشتند.
خانم آنجلیکا بر در آغاز جلسه عمومی از حضور خانم شیرین عبادی در میان خود ابراز خرسندی کردند و متذکر شدند که از هنگامی که ایشان مورد تهدید واقع شدند بسیار نگران ایشان بودند. خانم بر در ادامه متذکر شدند در برابر این تهدیدات و نیز بسته شدن دفتر کانون مدافعان حقوق بشر و دستگیری منشی خانم عبادی در تهران پارلمان اروپا یک قطعنامه صادر کرده است و از ایران خواسته شده است که جلوی فعالیتهای ایشان را نگیرند. به علاوه گروه«گروه کار ارتباط با ایران» در پارلمان اروپا با یکی از معاونان وزیر امور خارجه ایران ملاقات داشته و از ایشان خواسته شده است که نسبت به حفظ امنیت خانم عبادی تضمین داده شود. در ضمن خانم آنجلیکا بر اضافه کردند که دیروز یک نامه از سفیر ایران در بروکسل دریافت کرده اند که در آن نامه سفیر تقاضای ما را برای آزادی منشی خانم عبادی رد کرده است و این که بهائیان دستگیر شده با اسرائیل در ارتباط بوده اند و بنا به گفته سفیر آنها را به جرم جاسوسی دستگیر کرده اند.
در ادامه خانم الن فلوتر رئیس سو کمیسیون حقوق بشر پارلمان اروپا بعد از خوش آمد گویی به خانم عبادی و اعلام حمایت از فعالیتهای حقوق بشری ایشان صحبتهایی در خصوص برابری حقوقی میان زنان و مردان ایراد کردند و تاکید ویژه ای بر کنوانسیون حقوق بشر و کنوانسیون ضد تبعیض نمودند و سپس از خانم عبادی خواستند که ایشان تا حدودی از وضعیت حقوق بشر و فعالیتهای مدنی خود در ایران برای حاضرین توضیحاتی را بیان کنند.
خانم عبادی با تشکر از فرصتی که در اختیار ایشان قرار داده شده از سازمان دهندگان جلسه علنی و عمومی تشکر کردند و در ادامه متذکر شدند از این که نسبت به بسته شدن دفترم و دستگیری منشی ام به دولت ایران اعتراض کردید از شما ممنون هستم. ایشان گفتند که منشی ایشان یک دختر جوان است که فقط گناهش این است که برای حقوق بشر کار کرده است. ایشان گفتند که چنان که می دانید مشکلات مربوط به حقوق بشر در ایران زیاد است. و من در اینجا ترجیح می دهم که فقط از مشکلات دیگران با شما صحبت کنم و مشکل خودم را فراموش کنم. من قول داده ام تا زمانی که زنده هستم و در بیرون از زندان بسر می برم به کارهای قانونی ام ادامه دهم. بنابراین مهم نیست که دفتر ما را بستند اما دهن من که بسته نشده است. ایشان در ادامه در خصوص تبعیضاتی که نسبت به اقلیتهای مذهبی در ایران اعمال می شود پرداخت و متذکر شدند که متاسفانه تبعیض بر اساس مذهب در کشور وجود دارد و مثالهایی را در این عرصه برای نمونه از قوانین ایران متذکر شدند. ایشان در ادامه نیز تاکید داشتند که در کشور ایران تبعیض بر اساس جنسیت وجود دارد. خانم عبادی به این نکته توجه دادند که این قوانین تبعیض آمیز مورد اعتراض زنان است. متاسفانه دولت ایران فعالین گروه های زنان را تنبیه می کند و تاکنون طبق آمارهایی که رسما اعلام شده است ظرف دو سال گذشته برای ۵۰ زن پرونده کیفری تشکیل شده است و نیز برخی از این زنان به حبس محکوم شده اند.
خانم عبادی در ادامه صحبتهای خود توضیح دادند که دانشجویان برای دمکراسی در ایران فعالیت می کنند اما متاسفانه تعدادی از آنها در زندان بسر می برند. متهمین سیاسی در ایران از دادرسی عادلانه و قانونی محروم هستند. بر طبق قانون اساسی ما، جرائم سیاسی باید با حضور هیئت منصفه رسیدگی شود اما هیئت منصفه ای برای جرائم سیاسی وجود ندارد و متهمین را در دادگاه انقلاب اسلامی محاکمه می کنند. هنگامی که فردی متهم سیاسی است دستگیر می شود و تا خاتمه تحقیق دادستان، اومی بایست در سلول انفرادی باقی بماند و حق دسترسی به وکیل خود را نیز ندارد. ایشان در ادامه گفتند که تحقیقات دادستان گاهی اوقات می تواند ماه ها طول بکشد و در این مدت چنان که متذکر شدم متهم حق ندارد وکیل خود را ببیند. در ایران آزادی بیان بسیار کم است. حتی در قانون مطبوعات نوشته شده است که انتقاد از قانون اساسی ممنوع است و این باعث تعطیلی نشریه می شود. در ایران مجازاتهایی مانند سنگسار، قطع دست دزد و شلاق زدن قانوناً وجود دارد که طبق کنوانسیونهای بین المللی آنها ممنوع شده است.
ایشان در ادامه گفتند که میزان اعدامها در ایران بالاست. طبق اعلام حکومت از ابتدای ژانویه سال ۲۰۰۹ تا امروز ۳۸ نفر اعدام شده اند که در میان آنها کسانی بودند که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشتند. در ایران سن مسئولیت کیفری برای دختران ۹ سال و برای پسران ۱۵ سال است و بر همین اساس ما با اعدام افراد زیر ۱۸ سال در ایران مواجه هستیم. متاسفانه در سال گذشته بر طبق آمارهای رسمی ما با بیشترین تعداد اعدام افراد زیر ۱۸ سال در سطح جهان در ایران مواجه بوده ایم. دولت ایران به کنوانسیونهای بین المللی حقوق بشر پیوسته و بدین طریق متعهد به اجرای آنها شده است. در سال گذشته دولت ایران تقاضای عضویت در شورای حقوق بشر را داشت که این درخواست رد شد. خانم عبادی تاکید کردند که مدافعان حقوق بشر در ایران تنها یک درخواست مشخص دارند و آن این است که دولت ایران به تعهدات بین المللی احترام بگذارد و آنها را در عمل اجرا کند. این درست نیست که حکومتی در عرصه بین المللی موضوعی را قبول کند و در مجامع بین المللی ادعا کند که آن را پذیرفته اما در داخل کشور خلاف آن عمل کند.
بعد از صحبتهای خانم عبادی، رئیس جلسه خانم آنجلیکا بر از ایشان سوال کردند که اروپا در عرصه مسائل طرح شده چه کاری می تواند انجام دهد؟ سپس دو نماینده از فراکسیونهای مختلف پارلمان اروپا ضمن حمایت از تلاشهای خانم عبادی و دیگر فعالین حقوق بشری، دو سوال زیر را که مربوط به انرژی هسته ای و غنی سازی اورانیوم و مسائل مربوط به حقوق بشر بود را از ایشان کردند.
خانم عبادی در پاسخ گفتند که دولت ایران همیشه ادعا کرده است که قصد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای را دارد و آژانس بین المللی انرژی اتمی هم خلاف این را تاکنون گزارش نکرده است. اما جامعه بین المللی به حرف ایران اعتماد ندارد و از این می ترسد که دولت ایران به سمت تولید سلاح هسته ای رو بیاورد. چنان که می دانید تاکنون شورای امنیت چهار قطعنامه صادر کرده است و از ایران خواسته شده است که غنی سازی را متوقف کند و به خاطر همین هم آن را تحریم کرده است. خانم عبادی گفتند که از نظر ایشان هیچ کشوری نمی تواند یک حصاری دور خود بکشد و بگوید که با بقیه جهان کاری ندارد. بنابراین دولت ایران برای جلب اعتماد بین المللی مناسب است که غنی سازی را متوقف کند و پس از این که توانست اعتماد جامعه بین المللی را کسب کند، آنوقت می تواند اقدام کند و تا آن زمان مناسب است که به تقاضاهای شورای امنیت توجه کند.
در مورد سوال مربوط به حقوق بشر و بسته شدن دفتر کانون مدافعان حقوق بشر لازم به گفتن است که پلیس به دفتر ما آمد و آنجا را بدون حکم بست. ما گفتیم که عیبی ندارد و به کارهای قانونی خود ادامه دادیم. سپس منشی من را دستگیر کردند و ما باز به فعالیت خود ادامه دادیم. به دفتر وکالت من آمدند و تمام مدارک و کاغذهای من را بردند و ما باز به کارهای خود ادامه دادیم. در فرصتی دیگر چند جوان بر در و دیوار محل کار من شعارهایی نوشتند و من را آمریکایی محسوب کردند و ما از پلیس خواستیم برای رسیدگی و کمک به محل بیاید و آنها آمدند و جز لبخند کاری انجام ندادند. در شرایطی که پلیس کمکی نمی کند و وظایفش را انجام نمی دهد طبیعتاً امنیت کم خواهد شد. اما مهم نیست من تا هنگامی که زنده باشم کارم را انجام خواهم داد. بعد از مرگ من باز همکاران جوان من کارها را پیش خواهند برد.
خانم عبادی در این بخش از سخنان خود با تاکید متذکر شدند که ما اپوزیسیون سیاسی نیستیم و قصد دخالت در سیاست را هم نداریم و هدف ما براندازی نیست. ما مدافعین حقوق بشر فقط می خواهیم رابطه دولت با مردم بهتر شود و به تعهدات بین المللی احترام بگذارد. و اما در مورد سوال مربوط به اروپا که خانم آنجلیکا بر از من کردند پاسخ من این است که آنچه ما می خواهیم حمله نظامی به ایران نیست. ما مخالف تحریم اقتصادی هستیم. اینجور موارد به مردم ضربه می زند و ما نمی خواهیم که مردم بیش از این ضربه بخورند. هنگامی که به ایران می آیید علاوه بر ملاقات با مقامات دولتی مناسب است که با جامعه مدنی هم ملاقات داشته باشید. باز از این که از من و همکارانم حمایت کردید و این حمایتها برای ما اهمیت دارد از شما مجدداً تشکر می کنم.
در این قسمت از برنامه خانم آنجلیکا بر متذکر شدند که گروه ایران در پارلمان اروپا در آخرین دیدارش از ایران علاوه بر مقامات دولتی با جامعه مدنی از جمله دانشجویان زنان و. . . نیز ملاقات داشته اند و این که تمام نمایندگان مخالف حمله نظامی و تحریم اقتصادی هستند. در این بخش باز دو نماینده سوالاتی از خانم عبادی کردند. آنها در حین موافقت با نظرات خانم عبادی گفتند که بعضی از کشورها بمب اتمی دارند و امریکا تنها کشوری است که تاکنون از آن استفاده کرده است. در منطقه بعضی کشورها بمب اتمی دارند و بعضیها هم می خواهند داشته باشند و ما امیدواریم که ایران غنی سازی را متوقف کند. و این که شما در جامعه مدنی فعال هستید آیا انتخابات ژوئن در ایران می تواند جامعه را تحت تاثیر قرار دهد؟ رئیس جمهور امریکا اوباما گفته است که می خواهد با مردم و دولت ایران دیالوگ داشته باشد، آیا این از نظر شما واقع بینانه است؟
خانم عبادی در پاسخ متذکر شدند که موافق یک خاورمیانه عاری از بمب اتمی هستند و در این منطقه نه پاکستان و نه اسرائیل و نه کشور دیگر نباید بمب اتمی داشته باشد. بجای هزینه برای این سلاحهای کشتار جمعی مناسب است که پولهای آن را برای منافع عمومی، برای بهداشت و آموزش هزینه شود. ایشان متذکر شدند که با مذاکره ایران با آمریکا بدون هیچ پیش شرطی موافق هستند. از نظر ایشان مذاکره همزمان می بایست در سه سطح با مقامات دولتی، با نمایندگان دو پارلمان و با جامعه مدنی دو کشور صورت گیرد. در ضمن مذاکره باید بر اساس علاقه دو طرف انجام گیرد و در این مذاکرات مسائل مربوط به حقوق بشر نمی بایستی فراموش شود.
در بخش پایانی خانم الن فلوتر رئیس زیر کمیسیون حقوق بشر پارلمان اروپا چنین جمع بندی کردند که وضعیت حقوق بشر وارد مرحله دیگری شده است و می بایست هدف ما در دفاع از حقوق بشر و برابری میان زنان و مردان متمرکز شود. و ما باید از فعالین و مدافعین حقوق بشر در کشورهای مختلف حمایت کنیم. ایشان بار دیگر از خانم عبادی تشکر کردند.
– جلسه ای دیگری توسط گروه زنان فراکسیون احزاب سوسیال دمکرات اروپا به مناسبت روز جهانی زن تدارک دیده شده بود و در این جلسه از خانم عبادی هم دعوت به عمل آمده بود که شرکت کنند و به سخنرانی بپردازند. در این جلسه بیش از ۱۰۰ نفر از اعضای پارلمان اروپا که اغلب زن بودند حضور داشتند. در این جلسه نمایندگانی از کمیسیون اروپا در خصوص وضعیت زنان در عرصه اشتغال توضیحاتی را ارائه دادند و نسبت به تبعیضاتی که علیه زنان در اروپا صورت می گیرد توجهاتی داده شد. در این سخنرانیها از کار و حقوق برابر برای زنان و مردان و نیز این که با بحران اقتصادی زنان در معرض بیشترین آسیبهای اجتماعی فرار می گیرند و این که همبستگی بین المللی یکی از اساسیترین پرنسییپهای کلیدی احزاب سوسیال دمکرات است، پرداخته شد. در فرصتی که بوجود آمد از خانم عبادی دعوت شد که بعنوان فعال حقوق بشر نظرشان را در رابطه با برابری میان زنان و مردان برای حاضرین بگویند.
خانم عبادی بعد از تشکر از فرصتی که به ایشان داده شد گفتند که در ماه مارس هستیم و چند روزی بیشتر به روز جهانی زن باقی نمانده است و من اجازه می خواهم که این روز را به شما تبریک بگویم. امیدوارم که در این سال ما شاهد کاهش نابرابری میان زنان با مردان باشیم. شما می دانید که تبعیضات وجود دارند و می دانم که ظرف یک سال برابری کامل میان زنان با مردان بوجود نخواهد آمد اما ما باید در جهتی حرکت کنیم که در تمام عرصه ها برای پیشرفت زنان تلاش صورت گیرد. تاریخ به ما نشان داده است که زنان آخرین گروهی هستند که از مزایای دمکراسی برخوردار می شوند. گاهی اوقات فکر می کنم که واژه گانی چون دمکراسی، برابری، تساوی را تنها برای مردان آفریده اند و اگر از سهم مردان چیز زیادی آمد آنوقت نصیب زنان می شود. ما باید این معادله نادرست را بهم بزنیم و باید تساوی حقوق واقعی را عملی کنیم و این امکان ندارد مگر این که زیر بنای فرهنگی جامعه خودمان را درست بکنیم. البته در این راه قوانین می توانند به ما کمک کنند که تحول فرهنگی صورت گیرد. شما حتماً می دانید که ما در دنیایی زندگی می کنیم که هنوز در بعضی از کشورها نه تنها زنان حقوق برابر با مردان ندارند بلکه حتی انسان هم به حساب نمی آیند. در بعضی از نقاط زنان را با نام خودشان صدا نمی کنند بلکه با نام پسرشان آنها را مخاطب قرار می دهند. به عنوان مثال می گویند «مادر علی». و بدین طریق اسم زن را صدا نمی کنند. عرف جامعه آنقدر ضد زن است که مرد نمی خواهد جلوی سایرین و در اجتماع اسمش را ببرد و به این خاطر او را با نام پسرش صدا می کند.
در ایران از نظر قانونی زنان با تبعیضاتی مواجه هستند. ایران کشوری است که بیش از ۶۵ درصد دانشجویانش دختر می باشند و بسیاری از اساتید دانشگاه ها نیز زن هستند. ما در ایران مهندسین، مدیران و پزشکهای بسیاری داریم. اما بعد از انقلاب یکسری قوانین تبعیض آمیز به تصویب رسیده است. ایشان در ادامه به برخی از این قوانین تبعیض آمیز اشاره کردند. سپس ایشان متذکر شدند که زنان ایرانی بسیار تحصیل کرده هستند و از یک تمدن بسیار کهن و قدیمی برخوردارند. آنها با این قوانین تبعیض آمیز موافق نیستند و علیه این قوانین سالهاست که مبارزه می کنند. جنبش برابری در ایران بسیار قوی است و خوشبختانه مردان زیادی نیز به این جنبش پیوسته اند و ما از کمک آنها بهره مند می شویم. این جنبش بدون رهبر است و اداره، مرکز و شعبه ای هم ندارد و جایگاه آن در منزل هر ایرانی است که به تساوی حقوقی اعتقاد دارد. این که جنبش برابری زنان در ایران رهبران مشخصی ندارد باعث شده است که این جنبش بسیار قوی هم بشود. زیرا اگر جنبش منوط به یک یا چند رهبر شود و اگر رهبران را دستگیر کنند یا بکشند یا ترور کنند و یا رهبران خیانت بکنند ممکن است که جنبش صدمه بخورد. جنبش زنان در ایران در میان مردم نفوذ کرده است و این جنبش با مجموع فشارهایی که علیه فعالین اش وارد می شود باز توانسته به راه خود ادامه دهد. زنان جوان ایران بسیار شجاع هستند و زنان تحصیل کرده به همراه بخشهای دیگر زنان مصمم به این هستند که برای تساوی حقوقی در ایران مبارزه خود را ادامه دهند.
رئیس جلسه ضمن تشکر از خانم عبادی بار دیگر حمایت فراکسیون زنان احزاب سوسیالیست پارلمان اروپا از مبارزات و تلاشهای مدافعین حقوق بشر اعلام کرد و همه نمایندگان با کف زدنهای مداوم خانم شیرین عبادی را بدرقه کردند.
* این گزارش از طریق تند نویسی و ترجمه صحبتها صورت گرفته است و هر گونه کمبود و انتقادی متوجه گزارش دهنده است.
