با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری در ایران فشار حکومت بر فعالان حقوق مدنی و سیاسی ترک در آذربایجان تشدید شده است. فعالان مورد بازداشتهای خودسرانه و طولانی مدت قرار گرفته، و با حکمهای حبس دراز مدت محکوم می شوند.
در ماه می ۲۰۱٣، یک دادگاه انقلاب در استان آذربایجان شرقی، پنج عضو تشکیلات «حرکت نوین بیداری ملی آذربایجان جنوبی» (یئنی گاموح) را با اتهامهای «تشکیل گروه غیر قانونی یئنی گاموح به قصد بر هم زدن امنیت کشور» و «مشارکت در فعالیت تبلیغی علیه نظام» محاکمه و هر یک از آنها را به نه سال زندان محکوم نمود.
لطیف حسنی، محمود فضلی، آیت مهرعلی‌بیگلو (یوروش)، شهرام رادمهر و بهبود قلیزاده که در طول پنج ماه گذشته توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده اند، هم اکنون در زندان تبریز نگهداری می شوند.
در ماه آوریل ۲۰۱٣، یک دادگاه دیگر انقلاب در شهر مراغه در آذربایجان شرقی، فعالان مدنی ترک آذربایجانی، عباس ولیزاده (اوختای) را به هشت سال و مهدی کوخیان را به یک سال زندان محکوم نمود. اتهام آنان «تبلیغ علیه نظام» ،«تبانی با تجزیه طلبان و گروه های پان–تورکیست» ، «اهانت به مقام رهبری» و «توهین به ارزشهای دینی» بود.
در هفته های اخیر تعداد دیگری از فعالان، از جمله محمد خطیبی، به زندانهای کوتاه مدت محکوم شده اند.
مقامات امنیتی ایران خالیده خالید، یک محقق ادبی و تبعه جمهوری آذربایجان را در حالی که برای تحقیقات خود در ارتباط با آثار شاعر فقید ترک محمد حسین شهریار در تبریز به سر می برد بازداشت کردند. مقامات امنیتی همچنین راننده وی، شامخال حوسینوف و میزبانان آذربایجانی وی در تبریز، اوختای رشیدی، امیر هادیان، فرهادی )نویسنده( و آشیق عیسی قاراخانلی (خواننده فولکور( را نیز بازداشت نمودند که اینان بعداً بصورت موقت به قید وثیقه آزاد شدند.
روز نهم ماه می، ایلقار موذن زاده، داستان نویس، شاعر، و فعال فرهنگی در شهر مشگین شهر دستگیر شد و به اداره اطلاعات اردبیل منتقل گردید. متعاقب بازداشت وی، مامورین امنیتی خانه وی را بازرسی و کامپیوتر، کتابها و دیگر وسایل شخصی وی را ضبط کردند. گزارش شده که بازداشت وی در ارتباط با دستگیری خانم خالیده خالید صورت گرفته است.
بنا به گزارشی دیگر، جهانبخش سلطان زاده و بهنام بقائی، دو فعال حقوق مدنی ترکها نیز در شهر ماکو در استان آذربایجان غربی در ایران در همان روز دستگیر شده اند.
همچنین در روز سیزده ماه می، عبدالله صدوقی، یک فعال آذربایجانی و روزنامه نگار ورزشی، در خانه خود در تبریز دستگیر شد تا دوره یک ساله محکومیت قبلی خود را بگذراند.
انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران، آداپ، از مقامات ایرانی می خواهد که همه زندانیان عقیده را که به خاطر دفاع از حقوق زبانی و فرهنگی بصورت غیر قانونی دستگیر کرده است آزاد کند و همان گونه که در ماده ۲۷ قانون اساسی ایران تضمین شده است، شرایط برگزاری اجتماعات مسالمت آمیز برای ترک های آذربایجان در جهت مطالبه حقوق زبانی و فرهنگی خود را فراهم نماید.
