دگرگونی بافت سیستم اجتماعی ایران، پس از سال ۵۷ و گرایش نظم اجتماعی سیاسی جامعه به سمت و سوی گرایش های مذهبی در طول سی سال گذشته نقش به سزایی در جابجایی ارزش ها و ضد ارزش ها ایفا کرده است و نهایتن سبب به وجود آمدن شکل ویژه ای از زندگی دوگانه ی اجتماعی شده است، زندگی فردی و زندگی در جمع که اساسن در تناقض با یکدیگر و رو در روی هم به ستیزی پنهان ادامه می دهند، آن چه در زندگی خصوصی فرد می گذرد نمی تواند در بسیاری از موارد در زندگی اجتماعی نمود پیدا کند و همواره با پنهان کاری در جمع کوچک شکل می گیرد، به عنوان مثال: پارتی های شبانه و موارد مشابه.
آنچه در این نگاه حائز اهمیت است دگرگونی تدریجی و فرسایشی جامعه زنان در سی سال گذشته است، تغییراتی که گاه تأثیراتی مثبت در موقعیت زنان در ایران داشته است و در مواردی برعکس، زنان را از جایگاه شان به عقب نیز رانده است. گذشتن و وانهادن آزادی های نیم بند اجتماعی که در شرایط رشدی ناهمگون در زمان شاه و قبل از سالهای ۵۷ در حال شکل گیری بود و جابجایی ارزش ها و گاهن مقاومت اعتراض برای دو شکل نافرم :
۱- ارزش های به دست آورده شده ی پیش از این که آرام آرام از کف رفته است؛
۲- رسیدن به آزادی های جهانی در شرایط امروز.
بن بست و توقف زمان در سه دهه گذشته از زنان ایران چهره ای دگرگونه ساخته است، تعدد زوجات، صیغه، نابرابری حقوقی و مدنی به لحاظ قانونی، ارزش های دیگری را جایگزین اشکال قبل کرده است که به لحاظ بافت و شکل و ساختار همخوان با جامعه ی کنونی ایران نیست. مرد سالاری، تبعیض جنسیتی در تمامی لایه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سعی در جایگزینی ارزش های سنتی مذهبی دارد که با اهرم های قانونی قدرتمند شده است؛ به عنوان مثال ممنوع بودن شرکت زنان در استادیوم های ورزشی یا اخراج کارمندان به جرم زن بودن توسط قالیباف شهردار تهران و بسیاری موارد دیگر که در این مقال نمی گنجد.
ارزش ها همواره با زیبایی نسبی و مطلق نمود اجتماعی و فرهنگی پیدا می کنند و تکرار زیبایی و زشتی بیش از حد شکل زیبایی و زشتی را دچار بحران توقف می کند.
ساحل نشینان صدای امواج دریا را نمی شنوند – فرانسیس پونژ
اما همین که بگوییم صدای دریا آنگاه خواهند شنید، آن چه جامعه ی ایران امروز از آن رنج می برد نداشتن حافظه ی تاریخی در هر دهه است و نسل های بعد همواره طلبکار از نسل پیش از خود هستند، بدون آن که از تجربیات نسل قبل بهره ببرند، همواره در صدد تجربه ای نوین و خام هستند و به همین دلیل ارزش های نو به سادگی از کف می رود و ارزش هایی که حکومت از آن ها پشتیبانی میکند سعی در نفوذ به تمام لایه ها دارد.
در این نقطه نوعی مقاومت مشاهده می شود، مقاوتی پنهان و گاهی آشکار در برابر نظمی ضد مدنی و ضد تاریخی.
از سوی دیگر تغییر شرایط سیاسی در جامعه ی ایرانی ارتباط مستقیمی با موقعیت زنان در ایران داشته است چرا که با هر تغییر سیاسی، نوع قانون گذاری، و نحوه ی اجرای قوانین توسط هر دولتی که بر سر قدرت آمده، تغییر کرده است. از آنجا که زنان در جامعه ی ایرانی عموماَ تحت تأثیر این دگرگونی ها و تغییرات سیاسی و اجتماعی قرار می گیرند در نتیجه ناچارند تا مدام استراتژی های حضور خود را در جامعه ی ایرانی ـ بسته به این شرایط ـ تغییر دهند.
فریناز محمدپور
۳۱ ژوئیه
