سرکوب بسیار شدید تلاش کودتا در ترکیه به مناسبات اردوغان و ارتش ترکیه که بدون این هم متشنج است شکاف وارد کرد.
رئیس جمهور ترکیه ناگزیر است مساله خیلی مهمی مانند ادغام بلندپروازی های عظمت طلبانه با عدم اعتماد به نیرو های مسلح خود را حل کند. به نظر میرسد که اردوغان راه حل منحصر به فردی را از موقعیت پدید آمده پیدا کرده است.
در آخر ماه اوت ارتش ترکیه به انجام عملیات «سپر فرات» در ناحیه شهر جرابلس در شمال سوریه پرداخت و هدف رسمی این عملیات مبارزه با داعش است لیکن تعداد زیاد خبرگان در این عملیات تمایل اردوغان به زیر کنترل قرار دادن بخش چشمگیر از سرزمین سوریه و جلوگیری از رشد نفوذ کردها در شمال سوریه که میتوانند در ترکیه هم تأثیر بگذارد را می بینند.
به نوشته روزنامه حوریت چاپ ترکیه در این عملیات حدود ۳۵۰ سرباز ترکیه شرکت می کنند. موثق بودن این رقم انسان را به شک میاندازد ولی ترکیب این یگان از تعداد نفرات آن جالبتر است. بنا به برخی دادههای غیر رسمی رزمندگان شرکت نظامی خصوصی سادات بخش اکثر یگان ترکیه مستقر در سوریه را تشکیل میدهند و این دادهها با حقیقت شباهت دارند چون اردوغان پس از تلاش کودتای ۱۵ ژوئیه اعتماد به ارتش خود را بطور نهایی از دست داد. ولی بلندپروازی های او در اجرای سیاست «عثمانی جدید» یعنی بازستاندن وضع قدرت بزرگ به ترکیه یک ذره هم کمتر نشده است. اردوغان در موقعیتی که باید به نیروی نظامی متکی شود در حالی که به آن اعتماد ندارد تصمیم گرفت از مزدوران استفاده شود.
شرکت نظامی خصوصی سادات در ۲۰۱۲ بوسیله ژنرال سابق عدنان تنریوردی از یگان ویژه تشکیل شد. میگویند که این ژنرال را به خاطر اعتقادات شدید مذهبی که مختص ارتش لائیک ترکیه نیست از خدمت برکنار کردند. هدف شرکت نظامی سادات «برقراری همکاری امنیتی میان کشورهای اسلامی اعلام شده است تا جهان اسلامی بتواند در میان کشور های بزرگ جای شایسته را اشغال کند». برای رسیدن به این هدف بلندپروازانه این شرکت از طریق مشورتدهی به نیرو های مسلح کشور های اسلامی و وزارتخانه های کشوری آنها مساعدت میکند و آماده است برای آنها تمرینات و اقدام های لجستیک تأمین کند.
معمولاً همه شرکت های نظامی خصوصی از اینگونه فرمولبندی های مناسب و ملایم استفاده میکنند زیرا آنها نمیخواهند فعالیتهای خود را نشان دهند که اغلب از نظر حقوق بینالمللی و حقوق بسیاری کشور ها بحث برانگیز است.
ولی در مورد سادات موضوع ممکن است سر مزدوری ساده نباشد. در جریان حوادث «بهار عربی» حدس زده میشد که سادات ارتش خصوصی حزب حاکم عدالت و توسعه میباشد که بن علی یلدیریم نخست وزیر کنونی ترکیه در راس آن قرار دارد و مؤسس آن خود رجب اردوغان است. به عبارت دیگر این یک ارتش کوچک حرفهای زیر فرماندهی شخص رئیس جمهور ترکیه است و میتواند با آزادی بیشتر از نیرو های معمولی مسلح موجود در قید قوانین ملی عمل کند.
مسلماً شرکت های نظامی خصوصی کم تعداد و نسبتاً گران در شرایط اختلاف مقیاسی نمی نوانند جایگزین ارتش منظم شوند ولی میتوانند در عملیات محدود، به مراتب ثمربخش تر باشند و این ادعا چند بار در احتلافات دوران کنونی تأیید شده بود. مثلاً بوسیله شرکت نظامی خصوصی آمریکایی دارای شهرت شوم Blackwater که حالا نام Academi دارد. حالا که ارتش ترکیه بر اثر پاکسازی های بعد از کودتا تضعیف شده برای پرزیدنت اردوغان این فرصت فرا رسیده که ارتش جدید را در نبرد های جرابلس سوریه مورد آزمایش قرار دهد.
ارتش از دیرباز ضامن و تکیه گاه خط مشی لائیک اتا ترک بود و از آن اغلب در مواردی بکار برده میشد که مقامات از این خط منحرف می شدند. در مورد اردوغان این مکانیسم کارگر نشد زیرا رئیس جمهور جدید که او را طرفدار اسلامی کردن زندگی اجتماعی میدانند عاقلتر از نظامیان از آب در آمده و از آنها لا اقل دو دفعه برد: بار اول در سال ۲۰۰۷ هنگامی که رسیدگی به پرونده «ارگنه کن» شروع شد. این سازمان محرمانه گویا در حال تدارک کودتا بود و بار دوم در ژوئیه امسال وقتی که کودتای نظامی واقعی شکست خورد و در ارتش و پاکسازی ها دستگاه قضاییه آغاز شد.
ارتش ترکیه که قبلاً نیرو مسلح مقتدری بود و اجازه مداخله در امور خود را نمی داد الان کاملاً بی پناه شده است. صدها افسر دستگیر و به زندان افکنده شدند و عدهای ازمخالفان که هنوز بازداشت نشدند یقیناً در زمان نزدیکی قادر نخواهند بود به اقدام های قطعی دست بزنند. درواقع پرزیدنت اردوغان برای بازسازی جامعه اختیار تام دریافت کرده است و هیچ بعید نیست که نقش سادات که عجالتاً مبهم است بالا رفته و این شرکت نظامی خصوصی بتواند به یک هسته برای ساخت ارتش اصولاً جدید ترکیه تبدیل شود، چنان ارتشی که دیگر درد سری برای اردوغان و طرفدران او را تشکیل ندهد.