تاکید بر ادامه پروژه هسته‌اى، تمهیدات وسیح داخلى در زمینه آمادگى نظامى و دفاعى در مقابل هرگونه حمله خارجى، اعلام ثبت نام بیش از پنجاه هزار داوطلب انتحارى و سرانجام تهدید به بستن تنگه هرمز، از جمله برنامه‌ها و اقداماتى هستند که جمهورى اسلامى در روزهاى اخیر آنها را به صراحت اعلام کرده است، و ظاهرا برعـملى کردن آنها پاى میفشارد. از طرف دیگر، تاکیدهاى مداوم آمریکا بر راهکار نظامى به عنوان یکى ازگزینه‌هاى موجود بر علیه جمهورى اسلامى ایران، تاسیس پایگاهاى جدید در ترکیه و نیز مانور مشترک با بریتانیا، پروژه‌ها و اقداماتى هستند که جامعه صلح دوست جهانى را نسبت به چگونگى روند رویدادهاى منطقه به شدت نگران کرده است، زیرا چنین اعمالى نه تنها کمکى به حل مسالمت آمیز مسئله نمیکند، بلکه احتمال جدى یک جنگ دیگر را در منطقه به شدت افزایش میدهد و بر جو ناامنى و تهدید و کشت و کشتار و ویرانى میافزاید.
در این فضاى ملتهب، هنوز بحث مذاکرات ایران و آمریکا علیرغم تاخیر در برگزارى آن، کماکان به قوت خود باقى است و ظاهرا طرفین در صدد عملى کردن آن هستند. درخواست چند سناتور آمریکائى براى مذاکراه با ایران، و نیز سفر نهاوندیان معاون اقتصادى لاریجانى به آمریکا، از نشانه‌هاى تازه و جدى براى مذاکره و پیشبرد این امرهستند.
اما ظاهرا پیشبرد این امر هنوز در زیر سایه سنگین جو ملتهب کنونى و نیز تردیدهاى سیاسى قرار دارد (از جمله وزیر خارجه ایران از احتمال عدم شروع این مذاکرات سخن گفت١) ولى شاید خود سفر نهاوندیان به آمریکا در این مورد میتواند تا حدود زیادى تصویر کاملا جدیدى از مناسبات پنهان ایران و آمریکا به دست دهد. روزنامه اعتماد در شماره ١٠۹١ به تاریخ نوزده آپریل دوهزاروشش خود نوشت:
سخنگوى وزارت امور خارجه امریکا حضور یک مقام عالیرتبه ایران در واشنگتن را تایید کرد، اما درباره چگونگى سفر وى به امریکا و اینکه قصد انجام چه کارى را دارد صحبتى نکرد.٢
که بعد روزنامه فایننشال تایمز در این باره نوشت:
نهاوندیان براى مذاکره درباره امکان گفت‌وگوى مستقیم و در طیفى گسترده میان تهران واشنگتن به امریکا سفر کرده است.٣
اما جالبتر از همه نوع برخوردهاى جناحهاى مختلف درون رژیم به این مسئله بود که جلب توجه مینماید، از جمله حمید رضا آصفى سخنگوى وزارت خارجه گفت:
این سفر به هیچ موضوع سیاسى که با ایران و امریکا مرتبط باشد، ارتباطى نداشته و دلیل آن نیز کاملا خصوصى بوده است.
و در مقابل هاشمى رفسنجانى هم که از طرف غربیها به عنوان یک سیاستمدار پراگماتیست شناخته شده است و اخیرا در اعلام خبرهاى خوش به رقابت با جناح احمدى نژاد پرداخته است گفت:
محمد نهاوندیان براى شرکت در یک کنفرانس در واشنگتن بسر می‌برد.. .. رفسنجانى گفت: گزارش‌هایى را شنیدم مبنى بر اینکه او گفت‌وگوهایى رسمى را در واشنگتن انجام داده است، اما چنین گزارشاتى تکذیب شده است.۴
و البته باید سخنان رفسنجانى را در این مورد جدى گرفت. این خبر و سخنان رفسنجانى به ما میگویند که از هم اکنون مذاکرات شروع شده است، بدون اینکه احتیاجى به این داشته باشد که در عراق و با حضور نمایندگان دولت این کشور صورت گیرد، و البته در جائى دیگر و کجا بهتر و ایمن‌تر از خود آمریکا؟ و همچنانکه انتظار میرفت این مذاکرات نه مذآکراتى علنى بلکه مخفى است. افشاى جناحى این مذاکرات از طرف جمهورى اسلامى، و نیز سکوت آمریکا در این مورد نشان میدهد که جمهورى اسلامى از لحاظ اعلام آن نسبت به دولت ایلات متحده از موقعیت بهترى برخوردار است.
و نیز باید در انتها به این مطلب اشاره کرد که با توجه به شرایط منطقه و جهان، احتمال یک جنگ دیگر در منطقه نسبت به راه حلهاى دیگر مناقشه ایران و آمریکا یک احتمال درجه چندم است، و درست به همین دلیل است که این دو کشور مجبور به گشودن باب مذاکرات با هم شده‌اند. ولى از یاد نبریم که گذشتن ایران از خط قرمزهائى که به طور جدى منافع آمریکا را مورد خطر قرار دهد (به عنوان نمونه تغییر دلار آمریکائى به یورو در معاملات خارجى که جمهورى اسلامى به نوعى در صدد اجراى آن است) خیلى سریع به شعله‌ور شدن آتش جنگ خواهد انجامید، و آمریکا در شروع جنگ تردیدی به دل راه نخواهد داد، هر چند به قیمت افروختن آتشى باشد که خاموش کردن آن دشوارتر از هر زمان دیگر باشد.
۳۱ فروردین ۱۳۸۵
١/ این خبر را ایسنا خبرگزارى دانشجویان ایران پخش کرد
٢،٣،۴ / روزنامه اعتماد، شماره ١٠۹١، ١۹ آپریل ٢٠٠۶
