موضوع فعالیت هسته‌اى ایران، رویدادی است که مدت‌هاست نظر خیلى‌‌ها را به خود جلب کرده است. موضوعى که باعث واکنش متفاوت دول، احزاب وگروه‌هاى سیاسى شده است. موضع‌گیرى اخیر هیات سیاسى-اجرایى سازمان فدائیان خلق ایران اکثریت از جمله واکنش‌هاى سیاسى بحث‌آفرین بوده است. مرورى کوتاه بر رئوس «اطلاعیه هیات سیاسى-اجرایی» نشان میدهد که در تضاد آشکار با سیاست مصوب سازمان بوده و حاکى از آن است که رادیکالیسم سیاسى هنوز از سیماى سازمان زدوده نشده است و علیرغم هشیارى سیاسى شوراى مرکزى سازمان هر از چند گاهى با خروج از کوما دغدغه‌آفرین بوده است.
رادیکالیسم مزبور با تظاهرات راست‌روانه یک روز تحت عنوان اتحاد با دموکراسى‌خواهان به وحدت با سلطنت‌طلبان مى‌اندیشد و عمل میکند و امروز با اقدامى چپ‌روانه با انتشار اعلامیه یک‌پارچه آمریکاپسند به‌طور ناخودآگاه ضرورت دخالت در امور داخلى ایران را تبلیغ میکند. اگر چه شوراى مرکزى به هنگام و با اقدام سنجیده حرکت اول راست‌روانه را حرکتى سازمانى قلمداد نکرد. انتظار میرفت که شوراى مرکزى به مثابه ارگان هدایتگر کشتى درگیر ناملایمات تشکیلاتى سازمان و با اقدام، هیات سیاسى-اجرایى تحت امر خود را به چالش فرامیخواند. اقدامى که از رشد رادیکالیسم کاسته، پرستیژ سازمان را حفظ کرده و دغدغه کوشندگان سیاسى متاثر از رادیکالیسم را تسکین میداد که شوربختانه چنین اقدامى را شاهد نبودیم.
صاحب قلم ضرورت احساس کرد تا نکات تحریک‌کننده و منازعه‌برانگیز اعلامیه هیئت سیاسى را برشمرد تا شاید تاثیرات هر چند اندکى در کاهش خطاى سیاسى فاحش ارگانهاى ذیل شوراى مرکزى ایجاد نماید.
سرنشینان زورق هیات سیاسى در اعلامیه خود اقدام شوراى حکام آژانس مبنى بر گزارش ایران به شوراى امنیت را نمایش اراده فراگیر نیرومند جهانى علیه جمهورى اسلامى دانسته و در سطور پایین تر مینویسند «جهان تصمیم خود را گرفته است» در ادامه رژیم ایران عامل عمده بحران کنونى هسته‌اى تلقى شده و در جهت مهار بحران خواستار اعمال هر چه سریع‌تر «اراده فراگیر نیرومند جهانی» در اشکال گوناگون تحریم اقتصادى تا حمله نظامى میگردد. اندکى تامل در اعلامیه عجولانه وقتى با سکوت شوراى مرکزى در هم مى‌آمیزد، احساس نگران‌کننده را شکل میدهد که شاید نگرشى خلاف مصوبات بنیادین سازمان در شرف عملیاتى شدن است.
به بررسى رئوس متاثر از خطاى سیاسى باصره‌اى هیات سیاسى میپردازم. استناد رفقا به اراده فراگیر نیرومند جهانى از مفروضات واقعى و مواضع هر یک از عناصر تشکیل‌دهنده اراده مزبور برخوردار نیست. اگراز چنین واقعیتى برخوردار بود به پدیده عدم حصول اجماع کشورهاى قدرتمند باور میکرد. عدم اجماعى که تاکنون نتوانسته است به درک مشترکى بیانجامد تا تاکتیک واحدى در مورد بازدارندگى ایران اعمال نمایند.
دامنه ذهنیگرى سیاسى فراتر از آن است که گمان میرفت و گرنه با سطحى‌نگرى و عصبیت سیاسى از ناکارآمدى تاکتیک بهره‌گیرى از «شکاف‌هاى بین قدرت‌هاى جهانی» سخن نمى‌راندند. رفقاى مذکور اگر باور دارند که سیاست، علم تضادهاست و در جهت پاسخگویى به این تضاد مؤلفه‌هاى سیاسى در گیر را باید از نظر دور نداشت. مؤلفه‌هایى که هر یک داراى منافع معین و خاص خود بوده و علیرغم اشتراک نظر در زمینه‌اى، بارها شاهد آن بوده‌ایم که تضاد منافع سیاست‌ورزى را ایجاد نموده که آن اشتراک نظر را کمرنگ و بى‌اثر کرده است. نشست ١+۵ مسکو در ١٨ آوریل ٢٠٠۶ سمت کارآمدى تاکتیک استفاده از تضاد و شکاف دول جهانى را بار دیگر ثابت میکند.
اعلامیه رفقاى دیده‌بان رهبرى به‌طور ناباورانه تیغ کاخ سفید را تیز میکند در عین‌حالى که بنا به موضعگیریهاى مقامات کلیدى و ارشد آمریکا و اروپا آنان تمایلى به تیز کردن تیغ و چنگ و دندان نشان دادن به ایران را ندارند و در این رابطه مرورى کوتاه به موضعگیریهاى در این زمینه میکنم.
ابتدا از آلترناتیو حمله نظامى به ایران آغازمیکنم. واشنگتن پست مینویسد: حمله نظامى به جمهورى اسلامى ناممکن است. در رابطه با گزارش نشریه نیویوکر مبنى بر حمله قریب‌الوقوع به ایران یکى از مقامات آمریکایى میگوید: ما چنین برنامه‌هایى را به بحث و تباددل نظر نمى‌گذاریم. جک استراو نیز میگوید: بریتانیا پیشدستى در حمله به ایران را نخواهد پذیرفت. رفقا! بپذیرید که سیاست‌ورزى دیپلمات‌هاى غربى سنجیده‌تر و وزین‌تر ازسیاست‌کارى یک نهاد سازمان ماست. محافل دیپلمات‌هاى غرب پذیرفته‌اند که هر گونه حمله نظامى به ایران به تاخیر افتادن فعالیت هسته‌اى جمهورى اسلامى را به‌دنبال خواهد داشت.
اما هم‌زمان با آن آتش افکار عمومى بین‌المللى به‌ویژه افکار عمومى مسلمانان را بر ضد آمریکا و غرب خواهد افروخت. بنابراین در زمینه حمله نظامى رعایت احتیاط را نموده و آن را در دستور کار قرارنمى‌دهند. موضوع محاصره اقتصادى به روایت اعلامیه هیات سیاسى یا به بیان دیگر تحریم هوشمند نیز از سنجیدگى خاص پشتوانه دارد. در زمینه تحریم هوشمند نیز مخالفان دستیابى ایران به فناورى هسته‌اى با طبیعت صلح‌آمیز دست به عصا حرکت مى‌کنند. طرح موسوم به «آزادى ایران» قانون ٢٨٢ کنگره بخشى از نمایندگان آمریکا در مورد تحریم و مجازات تنها اعمال محدودیت‌هایى براى مقامات ایران را پیشنهاد میکنند. طرح در صحن علنى کنگره عنوان و پس از بررسى جهت تعدیلاتى به طراحان باز گردانیده میشود.
بنابراین آمریکا و همراهانش در مورد محاصره اقتصادى یا تحریم هوشمند متاثر ازسیاست بازدارندگى ایران نیز به اراده فراگیر واحدى دست نیافته. قطعا استراتژیست‌هاى غربى با بررسى تحریم‌ها آگاه هستند که تحریم‌ها به موازات اینکه بر اقشار کم درآمد و محروم فشار مى‌آورد اما نمى‌تواند دولت‌ها را تضعیف کند. از سویى دیگر ماحصل تحریم‌ها باعث رشد اقتصادى نیز شده زیرا صنایع داخلى را به خلاقیت و حرکت وا داشته است.
امیدوارى به نتایج عملکرد شوراى امنیت نیز از عناصر تشکیل‌دهنده متن اطلاعیه هیات سیاسى سازمان است. در این رابطه نیز تحلیل رفقا متشکل از مفروضات غلط است. باید تاکید کرد که دخالت شوراى امنیت به معناى پایان تلاش‌هاى غرب جهت یافتن راه حل از طریق مذاکره و گفتگو نیست بلکه آغاز مرحله‌اى جدید در تلاش‌هاى دیپلماتیک غرب عنوان شده است.
رفقاى هیات سیاسى با نگاهى سطحى و ساده به موضوعى پیچیده و درازدامن مبادرت به موضع گیرى نموده‌اند که در تضاد با مواضع رهبرى و مخالف مصوبات ارگانهاى عالیترسازمانى میباشد. تحلیل‌هایى از این دست که باعث دورى از استراتژى میگردد. اثرات زیان‌بار بر حیثیت سازمان دارد. رفقا فراموش کرده‌اند که در آخرین کنگره سازمان مصوبات متعددى تصویب گردید. از جمله مصوبات مزبور، تلاش براى بهبود روابط تیره و عادى‌سازى مناسبات سیاسى بین ایران و آمریکا میباشد. اطلاعیه مزبور چنین سیاستى را مد نظر ندارد و در خدمت تیره باقى ماندن روابط بین دو کشور متخاصم مى‌باشد. پس میتوان ادعا نمود که تیرگى روابط بین ایران و آمریکا تنها در دیپلماسى لنینستى جایگاه دارد.
رفقا آگاه هستند که در منطقه خاورمیانه اسرائیل اتمى باعث نگرانى شده است. دغدغه اروپا و آمریکا گرچه به‌طور وسیع و علنى عنوان نمیگردد ولى تک‌مضراب‌هایى نیز شنیده میشود. جک استراو در زمینه چالش‌آفرینى اسرائیل گفته است: ما آرزو داریم که اسرائیل نیز پیمان منع گسترش تسلیحات اتمى را امضاء کند(١) اى کاش رفقا همچون استراو چنین آرزویى را بیان میکردند.
در مورد طبیعت فناورى هسته‌اى نیز نظرگاه‌هاى متفاوت و متناقضى وجود دارد. اما آنچه مسلم است که همه مقام‌هاى غربى دستیابى ایران به فناورى هسته‌اى با سرشت صلح‌آمیز را میپذیرند چنانچه بوش ابراز میکند: از حق ایران براى انرژى هسته‌اى صلح‌آمیز دفاع میکنیم. یا اینکه کرارأ عنوان میشود که ما خواهیم ایرانیان از مزایاى انرژى هسته‌اى صلح‌آمیز بهره‌مند شوند. اما از سوى دیگر میکوشند تا حد امکان ایران به جرگه ۹ کشور که غنى‌سازى را در کشور خود انجام میدهند، نپیوندد و جزء ١۷ کشورى باشد که انرژى هسته‌اى را تولید میکنند بى‌آنکه مراکز غنى‌سازى در کشور خود را داشته باشند. چنین تلاشى که اسباب منازعه هسته‌اى بین آمریکا و دول برخوردار از توان غنى‌سازى با ایران را فراهم کرده است برخوردار از چه عاملى است. آیا رفقا میدانند که تجارت هسته‌اى یا اقتصاد سبک در مبادلات اقتصادى جایگاه خاصى یافته است.
به‌هر طریق چه هیات سیاسى بخواهد یا نخواهد «امریکا و اروپا وضعیت ایران به مثابه تلاشگر خواهان انرژى هسته‌اى را خواهد پذیرفت اما سعى خواهند کرد فعالیت‌هاى ایران را تا حد ممکن تحت کنترل داشته باشند»(٢) آیا رفقاى جستجوگر اخبار و رویدادهاى ایران به‌طور گزینشى اخبار و رویدادها را بررسى میکنند. گزینشى که بیشتر و پیشتر از هر چیز تصویرى خوشایند از سازمان در اذهان ملت ایران شکل نخواهد داد و روند جلب اعتماد مردم به سازمان را با لطماتى مواجه میسازد.
موضوع مناقشه‌برانگیز دیگر اعلامیه طرح واژه «اپوزیسیون مستقل و متحد» است واژه‌اى که در گستره ادبیات سیاسى سازمان رایج نسیت. بنابر این چنین واژگانى باز جایگاه هیات سیاسى را به چالش میخواند و عامل چنین چالشى اقدام خلاف شرح وظایف تشکیلاتى رفقاى هیات سیاسى میباشد. مشکلى نیست که رفقاى هیات سیاسى در رابطه با سیاست رهبرى سازمان و اجراى مصوبات کنگره مى‌کوشند و به هیچ‌وجه در مقام سیاست‌سازى و واژه‌سازى قرار ندارند و چنین وظیفه‌اى براى آنان تعریف نشده است.
طرح واژگان مستقل و متحد مى‌تواند تداعى‌کننده تمایل بازگشت به واژگان لنینیستى تلقى شود که در این رابطه نیز نیز تجدید نظر اساسى و ضرورى به نظر میرسد. اما خوشبختانه اعلامیه با اپوزیسیون ۷۵ میلیون دلارى دولت بوش مرز بندى گذرا کرد که باز در جاى خود باعث خوشحالى گردید. چنین مرزبندى سبب خواهد شد تا طیف راست اپوزیسیون دام بر مسیر سازمان نگستراند و دیگر نیروهاى سیاسى چپ برانداز نیز سازمان را در تور اتحاد دموکراسى‌خواهانه گرفتار نسازند. هر چند که هیات سیاسى سازمان در پرتو اعلامیه خود قصد به قلاب انداختن ایران در طور شوراى امنیت سازمان ملل متحد را دارد.
۱- سایت ایران امروز ١٣ مارس ٢٠٠۶، متن کامل سخنرانى جک استراو
۲- سایت بى بى سى. جان سیمپسون سردبیر امور جهانى ١٣ مارس ٢٠٠۶
