جمهوری اسلامی، کە عملا و در این مرحلە، سرنوشت مذاکرات برجامی را بە جنگ اوکراین و پیامدهای جنگ میان روسیە و جهان غرب گرە زدەاست، و در صدد است کە حتی اگر نتیجەای هم از آن حاصل شود این نتیجە کاملا متناسب با وضعیت موجود باشد از منطق بە ظاهر پیچیدەای در این برهە زمانی پیروی می کند. و این منطق پیچیدە کە خود را در ژست دیپلماتیک و گویا تلاش برای رسیدن بە یک توافق، باز می یابد، از جملە خود را نیز در ادعاهای عجیب و غریبی نشان می دهد کە بشدت موجب تمسخر کل وضعیت شدەاست. تمسخری کە علی مطهری هم از آن گفتەاست.
آخرین ادعای مورد توجە می تواند سخنان شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا باشد کە با دمیدن جانی دوبارە بە این ادعای قدیمی، از انحراف مسیر علمی مباحث بە مسیر سیاسی می گوید. سخنانی کە نشان می دهند کە گویا موضوع مذاکرات برجامی نە اساسا یک موضوع سیاسی بلکە یک موضوع علمی است! گویا طرفهای مذاکرە قرار است با هم مثلا در صدد حل یک مسئلە پیچیدە و غامض ریاضی، شیمی و یا جامعەشناسی باشند و نە تفاهم در مورد یک پروندە هستەای میان ایران و چند قدرت سیاسی کە منافع مشخص آنها کل جهان را بنوعی درگیر خود کردەاست.
ظاهرا منظور حیدری از بعد سیاسی مسئلە دخالتهای کشور هایی مانند اسرائیل و کشورهای عربی در موضوع مذاکرات است، اما مشخص نیست کە همین فرد چرا از مسئلە دخالتهای عناصر سپاە و یا جریانات تندرو جمهوری اسلامی کە ربط مستقیمی بە پروندە ندارند و یا از دخالتهای بی جای روسیە نمی گوید. اگر قرار است همە تاثیرگذاری ها و دخالتهای نیروها و عناصر جانبی بە معنای سیاسی کردن پروندە باشد، چرا در طرف ایرانی چنین دخالتهائی محسوب نمی شوند و تنها و تمرکز بر دشواری های پروندە در آن طرف قضیە است!
اما این کل داستان نیست. آقای حیدری عامدانە و از روی دماگوگی فراموش می کنند کە فراتر از دخالت نیروهای جانبی، اصل مذاکرات برجامی خود یک موضوع اساسا سیاسیست کە تنها آنگاە بعد علمی، در معنای نگاە حیدری، بخود می گیرد کە طرفین مذاکرە کنندە بعد از توافقات اساسی سیاسی، وارد مسائل فنی آن می شوند. واللا خود تفاهم عبارت است از یک ارادە سیاسی کە در طرفین ایجاد شدە تا بە جای ورود در راهکارهای دیگر، از طریق گفتگو پروندە هستەای ایران را حل کنند.
از طرف دیگر اگر برجام اساسا یک موضوع علمی است، چرا سران رژیم گفتگوها را مثلا تنها بە دانشمندان هستەای خود نمی سپارند و مقامات سیاسی تنها ناظر و یا مشاور جانبی چنین گفتگوهائی محسوب شوند؟ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نظام، با چنین ژست مسخرە و بدور از واقعیتی تلاش می کند با یک دید تقلیل گرایانە کە در آن سیاست بە علم فرونشاندە می شود، نشان دهد کە گویا جمهوری اسلامی از متد عملی برای حل پروندە پیروی می کند و دیگران از دید غیرعلمی. و این در حالیست کە خود سیاست، یک علم در حوزە علوم انسانی و با مختصات خود محسوب می شود کە دارای قوانین و مکانیسمهای خاص خود است. مگر نە اینکە بخشی از همین کاربدستان نظام در دانشگاهها درس علوم سیاسی در حوزەهای مختلف آن خواندەاند تا اشراف بیشتری در مورد نوع حکومتداری خود داشتەباشند؟
محکوم کردن طرفهای دیگر مذاکرە کنندە از طریق این ادعای مسخرە، پیش از آنکە طرح یک ایدە جدی باشد، بازی با کلماتیست کە خود حیدری و اعوان و انصار هم از محتوای پوچ آن مطلع اند، اما آنها حرفی را زدەاند تنها برای اینکە زدەباشند! آنها نیک می دانند کە برجام بعلت دامنە گستردە آن، بویژە در مشمول کردن منافع نیروهای منطقەای نمی تواند از کنار این نیروها گذشتە و آنها را نادیدە بگیرد. بە همین جهت برجام اساسا یک توافق سیاسیست و احیای مجدد آن، با توجە بە همە اتفاقات گذشتە حول و حوش آن، نیاز بە تغییر در نگاە نظام جمهوری اسلامی بە غرب و کشورهای منطقە دارد. نگاهی کە معتدل تر و تفاهمی تر باشد. نظامی کە اسرائیل را تهدید بە نابودی می کند، و آمادە نیست از در تفاهم نرمال و طبیعی با آمریکا در حوزە سیاست برآید و دید خصمانەای بە آن دارد، نمی تواند از علمی بودن گفتگوهای برجامی بگوید. اگر قرار بر سیاسی بودن باشد، جمهوری اسلامی آنچنان بە این عنصر آلودەاست کە دست دیگران را از پشت بستەاست. تنها بە نگاە و عمل آن در حوزە داخلی در برخورد بە نیروهای دگراندیش و مدنی بنگرید کە تا چە اندازە این نظام سیاسی، ایدئولوژیک و غیر علمی است.
