باراک راوید نویسنده اکسیوس از اسراییل گزارش میدهد که به گفته ۱۰ مقام اسرائیلی، دیپلمات های غربی و کارشناسان آمریکایی مطلع از این پیشنهاد، دولت بایدن در هفته های اخیر با شرکای اروپایی و اسرائیلی خود درباره پیشنهاد توافق موقتی با ایران که شامل برخی رفع تحریمها در ازای توقف بخش هایی از برنامه هسته ای تهران خواهد بود، بحث کرده است.
رویکرد جدید دولت بایدن نشان می دهد که آمریکا چقدر نگران پیشرفت های اخیر در برنامه هسته ای ایران است. اهمیت این موضوع از آنجاست که آمریکا دیپلماسی رسیدن به توافق برای بازگشت به قرار هسته ای سال ۲۰۱۵ را گرچه رد نکرده بود اما سال گذشته آن را بر سر کمک های نظامی ایران به روسیه و سرکوب اعتراضات ضد دولتی در ایران از دستور کار خارج نمود.
بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی از اواخر ماه فوریه، ایران ۸۷٫۵ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا غنای ۶۰٪ را جمع آوری کرده است. کارشناسان می گویند اگر همین مقدار اورانیوم تا درجه ۹۰ درصد غنی شود، برای تولید حداقل یک بمب هسته ای کافی خواهد بود.
مقامات اسرائیلی اخیرا به دولت بایدن و چند کشور اروپائی تذکر دادند که ایران وارد محدوده خطرناکی خواهد شد که در صورت غنی سازی اورانیوم بالاتر از سطح ۶۰ درصد، می تواند باعث حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات هسته ای آن کشور شود.
هر نوع درگیری مستقیم نظامی ایران و اسراییل بلافاصله آمریکا و متحدان اروپایی اسراییل را در موقعیت قرار خواهد داد که برای دفاع از آن کشور وارد درگیری مستقیم نظامی با ایران شوند. خطرات یک چنین درگیری محدود به نیروهای نظامی آمریکایی و اروپایی در منطقه نخواهد بود و تمام متحدان آمریکا در منطقه و شاهراه اقتصاد نفتی جهان از خلیج فارس را تهدید خواهد کرد.
به گفته این نشریه دولت بایدن بحث در مورد رویکرد جدید را در ماه ژانویه آغاز کرد و در ماه فوریه به اسرائیل و سایر متحدان خود و شرکای E3 – فرانسه، آلمان و بریتانیا – در این باره توضیح داد.
به گفته چهار تن از مقامات اسرائیلی، دیپلمات های غربی و کارشناسان آمریکائی، پیشنهاد مورد بحث شامل توقف برخی تحریم ها در صورتی است که ایران برخی از فعالیت های اتمی خود را منجمد کند و عمدتا غنی سازی اورانیوم را با خلوص ۶۰ درصد متوقف نماید.
یک مقام اسرائیلی و یک دیپلمات غربی به اکسیوس گفته اند که ایرانیان از بحث های آمریکا آگاه هستند اما تا کنون این ایده را نپذیرفته اند. این رویکرد مشابه رویکردی است که جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و بیل برنز مدیر سیا که اعضای ارشد دولت اوباما بودند، در سال ۲۰۱۳ رهبری می کردند، زمانی که ایران و قدرت های جهانی توافق موقتی را امضا کردند که شامل محدودیت کوتاه مدت بخش هایی از برنامه هسته ای ایران در ازای برداشتن برخی تحریم ها بود.توافق موقت اصلی برای مدت شش ماه بود و چندین بار تمدید شد تا اینکه توافق کامل هسته ای طرح اقدام مشترک (برجام- JPOA) در ژوئیه ۲۰۱۵ به دست آمد.
یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به اکسیوس گفته است که رئیس جمهور بایدن «کاملا متعهد است تا اطمینان حاصل کند که ایران هرگز سلاح هسته ای به دست نمی آورد و ما هنوز معتقدیم دیپلماسی بهترین راه برای رسیدن به آن هدف است.» این سخنگو افزود که دولت در هماهنگی کامل با شرکا و دوستانش از جمله اسرائیل برای تمام گزینه ها و احتمال های ممکن آماده می شود. به گفته سه مقام اسرائیلی و دیپلمات های غربی، مقامات ایرانی تا کنون رویکرد جدید را رد کرده اند و می گویند توافق پیشین آمریکا کار نکرد و معامله ای را نمی خواهند که چیزی کمتر از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ را شامل شود.
مدت کوتاهی پس از آن که دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ به مقام ریاست جمهوری رسید، آمریکا و ایران سعی کردند از طریق میانجیگری اتحادیه اروپا به توافق موقت با ایران برسند، اما طرفین نتوانستند به توافق برسند و تصمیم گرفتند به جای آن سعی کنند توافقی برای بازگشت کامل به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ بدست آورند.
توافق در مورد بازگشت به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ اوایل سپتامبر گذشته تقریبا به دست آمده بود، اما ایران در آخرین لحظه پس از آن که کشورهای غربی تقاضای ایران را برای توقف تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد سایت های هسته ای اعلام نشده رد کردند، کنار کشید.
جنبش زن زندگی آزادی در پایان تابستان و پاییز سال گذشته در اوج خود قرار داشت و جلوه داخلی و خارجی آن به حدی بود که مسئولین دیپلماسی در غرب هر نوع مذاکره با جمهوری اسلامی را عملا اعطای مشروعیت دیپلماتیک به رژیمی میدیدند که از سوی مردم خودش فاقد مشروعیت شناخته میشد.
مقامات غربی در مصاحبه های مختلف و دیدارهایی با نمایندگان مهاجرین ایرانی تاکید می کردند که هر نوع مذاکره و توافق با طرف ایرانی از روی میز برداشته شده است.تغییرات در واقعیت های روی زمین باعث شده که راهکارهای دولت بایدن و شرکای آمریکایی نیز متحول گردد.
جنگ در اوکرائین که بر اقتصاد اروپا تاثیرات مخرب زیادی داشته است باعث شده که فشار اروپا بر طرف آمریکایی افزایش یابد تا به فرصت استفاده از لغو تحریم های ایران برای جایگزینی نیاز به سوخت از روسیه بیشتر بیاندیشد.
رژیم جمهوری اسلامی عملا با تشدید خشونت بار سرکوب ها از یک سو و افول جنبش که نتوانست همراهی اقشار و تشکل های صنفی را به میدان بیاورد باعث شده است که اکنون دوباره تهدید جمهوری اسلامی دارای تسلیحات هسته ای طرف غربی را به نزدیک شدن به میز مذاکره ترغیب نماید.
همانطوریکه در خروج نیروهای آمریکا از أفغانستان دیده شده بود، دکترین سیاست خارجی بایدن دنباله دکترین اباما است که عمدتا به معنی خروج نظامی از خاورمیانه و انتقال مرکز توجه به آسیای جنوب شرقی و مقابله اقتصادی با و کنترل نظامی چین است.
تاکید عربستان بر عدم تمایل به پیوستن به قرارداد ابراهیم بدون تضمین تاسیس دولت فلسطینی در ساحل غربی از سوی اسراییل انتظاری که با سر کار آمدن دولت دست راستی نتانیاهو تقریبا محال بنظر میرسد، آنها را از تضمین امنیتی اسراییل نا امید کرده و سبب نزدیک شدن اعراب متخاصم به ایران گشته است.
با عدم توجه آمریکا به حضور نظامی در خاورمیانه اعراب به این صرافت افتاده اند که در واشینگتن و لندن گوشی برای شنیدن مطالبات آنها مثل سابق وجود ندارد. کشورهای عربی منطقه بویژه عربستان سعودی و امارات متحده با وساطت کشورهای چین و روسیه به این واقعیت عینی نزدیک شده اند که مسایل خود را با ایران باید مستقیما حل کنند.
نویسنده گزارش باراک راوید برگردان فارسی و تفسیر خبری: گودرز اقتداری
