۱۶ ژوئیه ۱۹۸۵؛ ۳۸ سال پیش در چنین روزی هاینریش بُل در نزدیکی کلن درگذشت.
هاینریش بُل (Heinrich Böll) در خانواده کارگری فرودستی رشد کرد. ۳۵ ساله بود که در نخستین گفت‌وگوی رادیویی‌اش با فرستنده غرب آلمان گفت: «همیشه می‌خواستم نویسنده بشوم. از مدرسه شروع کردم ولی دیپلم که گرفتم، سرباز شدم و بعد جنگ شد. یعنی ۸ سال نویسندگی به تعویق افتاد.»
گفتنی است که نامه‌های او از جبهه‌های غرب و شرق در جنگ دوم جهانی به همسرش ارزش ادبی دارند زیرا افزون بر خبرهای روزانه و احوال‌پرسی همیشه داستانی را بازمی‌گویند.
۲۸ ساله بود که جنگ پایان یافت و او به محض بازگشت به زادگاهش با نیروی خستگی‌ناپذیری به نوشتن و به قول خودش به نازی‌زدایی پرداخت و در کنار هم‌قلمانش “ادبیات دوره ویرانی” را پدید آورد.
او در دوره‌ای که بیشتر آلمانی‌ها خاطرات گذشته را فرو می‌خوردند آنها را به یاد می‌آورد تا هشداری برای نسل‌های آینده باشد.
۴۲ ساله بود که رمان “بیلیارد در ساعت نُه و نیم” (ترجمه کیکاووس جهانداری) را منتشر کرد که سرگذشت چند نسل آلمانی است و هزارتوهای تحول قهر در تاریخ معاصر این سرزمین را می‌کاود: «فرق آثار ادبی با بخشنامه و اعلامیه و بیانیه در این است که نویسنده همیشه تردید، حتا تردید در کار خود را هم در آثارش بیان می‌کند. نویسنده باید همیشه خود را هم‌تراز مردم عادی قرار دهد.»
۵۵ ساله بود که به عنوان اولین نویسنده آلمانی پس از جنگ دوم جهانی جایزه ادبی نوبل را دریافت کرد. در سخنرانی سپاس خود پس از دریافت جایزه گفت: “کارت شناسایی من به زبانی است که به آن می‌نویسم. نه به صدور نیاز دارد نه به تمدید.”
در پاسخ رسانه‌های جنجالی آلمان که او را به خاطر هم‌دردی با اولریکه ماینهوف، عضو یک سازمان چریکی، “پدر معنوی تروریست‌ها” خواندند، رمان “آبروی ازدست‌رفته کاتارینا بلوم” (ترجمه حسن نقره‌چی) را نوشت و کوشید علت‌های پنهان قهر را توضیح دهد.
بُل در ایران هم نویسنده محبوبی است و تا کنون ۱۸ اثر از او به فارسی ترجمه شده است.
هاینریش بُل در ۶۸ سالگی در زادگاهش درگذشت.
برگرفته از صفحه فیس بوک اسکندر آبادی
