هند و صادرات پهپاد به اسراییل در جنگ غزه…

برگردان گودرز اقتداری

امتناع هند از تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه اسرائیل ممکن است با صادرات پهپادهای آدانی مرتبط باشد.

مشارکت آدانی-البیت که توسط تاجری نزدیک به نخست وزیر مودی اداره می شود در پنج سال گذشته ۲۰ بار مجوز فروش را دریافت کرده است و ادعا می کند هواپیماهای بدون سرنشین برای مصارف “غیر جنگی” هستند اما سیستم صدور مجوز هند اقلام را به عنوان مهمات طبقه بندی می کند.

هند از قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل(UNHRC) که خواستار آتش بس در غزه بود، خودداری کرد، احتمالاً به دلیل درخواست قطعنامه برای تحریم تسلیحاتی اسرائیل، که با صادرات تسلیحات هند به اسرائیل در تناقض است.

در ۵ آوریل، هند یکی از ۱۳ کشوری بود که در قطعنامه ای که شورای حقوق بشر سازمان ملل به تصویب رساند و خواستار آتش بس فوری در غزه و تحریم تسلیحاتی اسرائیل شد، رای نداد. پس از رای مثبت به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای آتش بس فوری در غزه در ۱۲ دسامبر ۲۰۲۳، ممکن است تعجب کنیم که چرا دولت نارندرا مودی چهار ماه بعد، در تضاد با مواضع دسامبر ۲۰۲۳ خود، از رای در این مورد خودداری کرد.

این چرخش احتمالاً به درخواست قطعنامه برای تحریم تسلیحاتی اسرائیل بر می‌گردد. دولت هند که به اسرائیل تسلیحات می‌فروشد (همانطور که در زیر نشان داده خواهد شد)، به وضوح می‌خواهد به ارسال مهمات به آنجا ادامه دهد، علی‌رغم انتقادهای فزاینده بین‌المللی از رفتار نیروهای دفاعی اسرائیل در غزه و آثار نسل‌کشی – علیرغم آنکه دیده است که آلمان، فروشنده کلیدی سلاح به تل آویو، نیز به دادگاه بین المللی دادگستری کشیده شد.

در هفته اول فوریه ۲۰۲۴، رسانه های مختلف، چه در داخل و چه در خارج از کشور گزارش دادند که شرکت هندوستانی آدانی-البیت سیستم مستقر در حیدرآباد[i]، که یک شرکت سرمایه گذاری مشترک بین شرکت فضایی و دفاعی آدانی و البیت سیستم اسراییل است۲۰ هواپیمای بدون سرنشین/پهپاد هرمس ۹۰۰ ساخت هند (با نامگذاری مجدد درشتی ۱۰) به اسرائیل فروخته است. با این حال، نه هند و نه اسرائیل این گزارش را تایید نکرده اند.

با این حال، نه هند و نه اسرائیل تاکنون صادرات گزارش شده را تایید نکرده اند، گرچه این شرکت نیز این گزارش ها را رد نکرده است. در واقع، یک منبع شرکت آدانی بطور غیر رسمی تایید کرد که صادرات انجام شده است.

سیستم صدور مجوز برای صادرات پهپاد

هواپیماهای بدون سرنشین/پهپادها که اقلامی با کاربرد دوگانه با کاربردهای نظامی و غیرنظامی بالقوه هستند، مشمول مقررات خاصی هستند که برای کلیه صادرات اسکومت(مواد شیمیایی، ارگانیسم‌ها، مواد، تجهیزات و فن‌آوری‌های خاص[ii]) اعمال می‌شود – که تحت نظارت اداره کل تجارت خارجی (DGFT)و زیر نظر وزارت بازرگانی و صنعت هندوستان است. پهپادها به طور کلی تحت رده ۵B فهرست اسکومت قرار دارند.

با توجه به برشور تبلیغاتی دفاع و هوافضای آدانی، هرمس ۹۰۰ یک پلت‌فرم بدون سرنشین چندمنظوره اثبات‌شده رزمی با استقامت ۳۶ ساعت پرواز، ظرفیت بار ۴۲۰ کیلوگرم، ارتفاع بیش از ۳۲۰۰۰ فوت (۱۰ کیلومتر) با کاربردهای پیشرفته در سراسر کشور، برای دفاع و امنیت داخلی است. طبق مقررات  نظارت بر تجارت خارجی، مشخصات فوق از پهپادهای هرمس ۹۰۰ (دریشتی ۱۰) ساخت هند نشان می‌دهد که این پهپادها فقط با مجوز تحت مفاد اسکومت برای هرنوع صادرات و با شرایط مربوطه قابل صدورهستند. بنابراین، در صورتی که بتوان از صدور مجوز فوق برای این شرکت مطلع شد، می توان تأیید کرد که آیا صادرات گزارش شده واقعاً انجام شده است یا خیر. برابر داده‌های اداره نظارت بر تجارت خارجی موجود در حوزه عمومی، تا ۱۰ آوریل ۲۰۲۴ هیچ درخواستی برای صادرات هیچ یک از اقلام اسکومت به  اداره نظارت توسط شرکت سهامی آدانی-البیت تسلیم نشده است.

چنین درخواست هایی برای صادرات اقلام اسکومت توسط یک کارگروه بین وزارتی (IMWG[iii]) رسیدگی می شود که در مورد تایید یا رد آن تصمیم می گیرد. صورت جلسات این کارگروه بین ژانویه ۲۰۱۵ تا مارس ۲۰۲۴ در دامنه عمومی موجود است. در بازخوانی صورتجلسه های بازه زمانی ژانویه ۲۰۱۸، سال تشکیل شرکت سهامی عام آدانی-البیت، و مارس ۲۰۲۴، هیچ اشاره ای به درخواست، تایید و یا رد آن توسط آدانی البیت در این صورت جلسات مشاهده نشد.

بنابراین آیا داستان در مورد استفاده از پهپادهای دریشتی ۱۰ در جنگ و نسل کشی مداوم اسرائیل علیه مردم فلسطین در غزه اشتباه است؟

شواهدی از سخنان خود این شرکت وجود دارد که آدانی پهپادهای دریشتی ۱۰ را صادر کرده است. در بیانیه مطبوعاتی این شرکت در ۶ فوریه ۲۰۲۰، از لاکنو، آمده است:  سرمایه گذاری مشترک آدانی و البیت اسرائیل، اولین مجتمع خصوصی تولید پهپاد را در پارک هوافضای Adani در حیدرآباد برای بومی سازی سکوهای هوایی بدون سرنشین راه اندازی کرده است. تنها مرکز تولید هرمس ۹۰۰ در خارج از اسرائیل، که در دسامبر ۲۰۱۸ افتتاح شد، صادرات پلتفرم‌های هوایی بدون سرنشین هرمس ۹۰۰ را به مشتریان بین‌المللی آغاز کرده است.

آدانی فروش هواپیماهای بدون سرنشین را تایید می‌کند و ادعا می‌کند برای استفاده «غیر رزمی» است

در تلاش برای دریافت تصویری کامل از موضوع، ما سه سوال را از طریق ایمیل به سخنگوی شرکت سهامی دفاعی و هوافضای آدانی ارسال کردیم:

این شرکت از زمان تاسیس در سال ۲۰۱۸ تاکنون چند بار پهپاد هرمس ۹۰۰ را صادر کرده است؟

این پهپادها یا انواعی از آنها به کدام کشور/کشورها صادر شده است؟

تاریخ صدور مجوز اسکومت برای هر صادرات چه زمانی بوده است؟

اولین پاسخی که توسط ما دریافت شد، به نظر می‌رسید که از دادن پاسخ مناسب طفره رفته و گفته بود:

آدانی-دفاعی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، بیش از ۲۰ سازه‌های هوایی و زیرسیستم‌های پهپادی دریشتی ۱۰ را برای مأموریت‌های تجسسی و شناسایی (غیر رزمی) صادر کرد. تأکید می‌شود که این پهپادها گرچه برای مأموریت‌های تجسسی و شناسایی ساخته شده‌اند، عملا در نقش عملیات تهاجمی استفاده می شوند.

«طبق دستورالعمل‌های وزارت دفاع، تولید و صادرات دفاعی براساس الزامات مجوز هند کنترل می‌شود و مجوزهای لازم توسط آدانی از(وزارت تولیدات دفاعی) گرفته شده است.»

بنابراین، هیچ پاسخ مستقیمی برای هیچ یک از سه پرسش وجود نداشت. اگرچه در پاسخ آمده بود که بیش از ۲۰ واحد از سازه‌ها و زیرسیستم‌های پهپاد دریشتی ۱۰ (هرمس ۹۰۰) بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ صادر شده‌اند، اما تعداد دفعات صادرات این پهپادها و به کدام کشورها ذکر نشده است. همچنین این شرکت با بیان اینکه «مجوزهای لازم برای تحویل توسط آدانی از اداره تولیدات دفاعی[iv] (DDP)  گرفته شده است» به طور غیرمستقیم اذعان داشت که هیچ مجوزی از  اداره نظارت برای این صادرات اخذ نشده است.

این تصدیق با این واقعیت مرتبط است که همانطور که قبلاً ذکر شد، هیچ درخواست مجوز اسکومت یا تأییدیه های آن در پرونده عمومی اداره نظارت از وضعیت درخواست های ارائه شده تا ۱۰ آوریل ۲۰۲۴ یا در صورتجلسه جلسات کارگروه مربوط به آن ردیابی شود. با این حال، به طور قابل توجهی، پاسخ آدانی، کل موضوع را در زاویه ای کاملاً متفاوت قرار می دهد.

مجوز از وزارت تولیدات دفاعی فقط برای مهمات مورد نیاز است که، طبق تعریف، برای استفاده نظامی هستند. رده ۶ لیست اسکومت پر از اقلام مهمات است و فهرست مهمات نامیده می شود. دستورالعمل اداره نظارت برای نیاز به مجوز وزارت دفاع  برای مهمات در آوریل ۲۰۱۷ اجرایی شد. در اطلاعیه همچنین آمده است که اعطای مجوز برای صادرات مهمات (دسته ۶ فهرست اسکومت) توسط رویه عملیاتی استاندارد[v] اصلاح شده که برای این منظور توسط  وزارت تولیدات دفاعی صادر شده است، کنترل می شود.

اگر به طور دقیق از اطلاعات ارائه شده توسط سخنگوی آدانی به تنهایی استفاده کنیم، به نظر می رسد که شرکت سهامی آدانی-البیت تاکنون تنها برخی از زیرسیستم های هرمس ۹۰۰ ساخت هند از جمله هواپیماهای بدون سرنشین، و نه همه سازه‌های هوایی و زیرسیستم‌های مورد نیاز برای انجام این کار را به مقر البیت در اسرائیل صادر کرده است تا آنها دوباره در آنجا مونتاژ شده و عملیاتی شوند. با این حال، این زیرسیستم‌ها نیز تحت مقررات اسکامت «مهمات» و تسلیحات شمرده می‌شوند و این واقعیت که این شرکت باید مجوزهای وزارت دفاع را برای صادرات آن‌ها دریافت می‌کرد، این موضوع را ثابت می‌کند.

اگر پهپادهای کامل یا حتی زیرسیستم‌های آن‌ها به اسرائیل صادر می‌شد، نمی‌توان تصور کرد که با توجه به مقیاس بی‌سابقه تهاجم نظامی جاری توسط نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) علیه مردم غزه، این پهپادها برای پشتیبانی از عملیات رزمی ارتش در شناسایی و مراقبت استفاده می شود.

موضع رسمی هند در مجمع عمومی سازمان ملل در دسامبر ۲۰۲۳ (پس از رای ممتنع در اکتبر ۲۰۲۳) به نفع آتش بس فوری در مناقشه فلسطین و اسرائیل تغییر کرد. سپس ملاحظات “سیاست خارجی” برای بررسی مجوز صادرات توسط وزارت دفاع  مرتبط می شود. با این حال، دولت مودی با توجه به رای ممتنع اخیر خود در ۵ آوریل ۲۰۲۴ از قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل، که خواستار تحریم فروش تسلیحات به اسرائیل بود، آشکارا تمایلی به بررسی مجوز داده شده به شرکت آدانی البیت برای صادرات «مهمات جنگی» به اسرائیل ندارد.

انجام ندادن راستی‌آزمایی مصرف نهایی، به‌ویژه در شرایط کنونی، و عدم بررسی مجوزهای صادراتی که به آدانی-البیت داده شده است، به منزله حمایت نظامی مستقیم دولت مودی از اسرائیل در جنگ غزه است.

محکوم نکردن مستقیم اقدامات نظامی اسرائیل علیه فلسطینی ها یک چیز است. اما حمایت نظامی آشکار از اسرائیل چیز دیگری است. رای ندادن به تحریم تسلیحاتی اسرائیل موضع دولت مودی در قتل عام فلسطینیان در غزه را به صراحت و آشکار نشان داده است که این کشور می خواهد به صادرات مهمات به اسرائیل ادامه دهد.

به نقل از بین‌الملل مترقی

[i] A joint venture company between Adani Defence and Aerospace and Israel’s Elbit Systems

[ii] SCOMET

[iii] Inter-Ministerial Working Group

[iv] Defense Development Program

[v] Standard Operation Procedure

چاپ متن