مذاکره دو روزه جمهوری اسلامی و۵+۱ در شهر آلما آتا برگزار گردید و همان گونه که پیش بینی می شد، بدون هیچ نتیجه معینی به پایان رسید.
البته همان گونه که درگزارشها و اخبار رسانه ها انتشار یافته بود، دراین نشست جزئیات بسیاری مورد بررسی قرار گرفتند، که نشان از تداوم کار گروه کارشناسان در جوارمذاکرات دارد، اما آنچه که به عنوان «نتیجه» مورد نظر است، همان توافقی است که جامعه جهانی از این نشستهای پیاپی انتظار دارد. من دراینجا قصد ورود به بحث کارشناسانه در ارتباط با غنی سازی و مسائل حول و حوش آن را ندارم. آنچه که مورد نظراین نوشته است «حواشی سیاسی» این نشست است که تاثیر مستقیم هم بر خود نشست و هم دربخش بحثهای کارشناسانه، داشته است.
در یادداشتی، پس از نشست قبلی آلما آتا، تاکید بر این نکته کرده بودم که «با توجه به همه نکات برشمرده، می توان از هم اکنون “سترون” بودن احتمالی نشست آتی را نیز پیش بینی کرد. اما این پیش بینی زمانی امکان تحقق خواهد یافت که شرایط در داخل کشور و نیز پیرامون آن بدون تغییری عمده به پیش روند.»*
روشن است که تغییرمشخصی که بتواند تاثیر«معین» و در ادامه، نتیجه مشخص از این نشستها ارائه دهد، بوقوع نپیوست. اما آنچه که به مثابه یک روند، آغاز گشته و همه نگاه ها را چه در داخل و چه در خارج به خود معطوف کرده است، همانا انتخابات ریاست جمهوری آتی در ایران است.
در همان مقاله اشاره شده، چنین طرح کرده بودم که «در رابطه با انتخابات آتی ریاست جمهوری در ایران، ۲ نکته بسیار مهم و در پیوند با یکدیگر، عمل می کنند. یکی این که کشورهای ۵+۱ بخوبی متوجه این امر اند که اگر قرار بر تغییر کیفی، هر چند تصمیمی قاطع، اما نه جهش وار، در مواضع ایران باشد، این امر تا انتخابات آتی ریاست جمهوری، صورت نخواهد پذیرفت؛ ضمن آن که با توجه به همه آنچه که در ماه ها و بویژه هفته های اخیر در ایران بوقوع پیوستند، نکته مهم دوم مطرح می شود و آنهم این که خامنه ای نخواهد گذاشت که “افتخار حل معضل هسته ای با جامعه جهانی” نصیب احمدی نژاد و تیم او گردد. این نیز نکته ای نیست که از چشم سیاستگزاران در ۵+۱ پنهان مانده باشد.»**
در اینجا اما نکاتی مطرح می شوند که می توان آنها را در یک چارچوب قرار داد، و آنهم «استراتژی انتخاباتی» خامنه ای در این مرحله است. این درست است که خامنه ای در جهت مهندسی این انتخابات حرکت می کند. این نیز درست است که خامنه ای همان گونه که اخیرا در یکی از سخنرانیهایش تاکید کرد، خواهان رئیس جمهوری است که گوش بفرمان او باشد؛ اما وضعیت آرایش و صفبندیهای انتخاباتی از هم اکنون حکایت از آن دارند که هدف مقدماتی و عاجل خامنه ای در انتخابات آتی، «کسب مشروعیت» برای انتخابات، آنهم از طریق حضور وسیع مردم در پای صندوقهای رای است. خامنه ای از کسب این مشروعیت ۲ عرصه را مد نظر دارد: یکی در داخل کشور و دیگری در خارج از کشور؛ که این دو در پیوند نزدیک با یکدیگر قرار دارند. خامنه ای خواهان تکرار افتضاح انتخاباتی سال ۱۳۸۸ نیست. او بر این امر واقف است که عدم تکرار آن فجایع فقط در گرو توافقی خواهد بود که نتیجه آن، به نوعی تقسیم مقام ریاست جمهوری و پستهای وزارتی، حتی و چه بسا با تیم احمدی نژادی ها، خواهد بود. خامنه ای به مثابه کسی که در محافل سیاسی خارجی مرتبط با «مذاکرات هسته ای ایران» از او به عنوان «تصمیم گیرنده نهائی» یاد می شود، براین امر واقف است که مشروعیت داخلی و خارجی انتخابات آتی، اقتدار و وزن تیم ایران در مذاکرات آتی با ۵+۱ را بالا خواهد برد. بنظر می رسد که ۵+۱ نیز با وقوف کامل به این امر است که نارضایتی چندانی هم از “عدم توفیق” مذاکرات نشان نداد. این تنها مقامات اسرائیل بودند که مطابق معمول نارضایتی خود را ازروند مذاکرات، با تشویق جامعه جهانی به روی آوردن به راه حل نظامی، ابراز نمودند.
روشن است که «اقتدار» مورد نظرخامنه ای، محدود به تیم مذاکرات هسته ای نخواهد شد و «اهداف بزرگتری» را نیزشامل گردد. این امر ممکن نخواهد شد مگراز طریق همان کسب مشروعیت انتخاباتی. بحرانی که جمهوری اسلامی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین المللی با آن روبروست، در عمل به آنچه که در مذاکرات۵+۱ با مقامات ایران، به عنوان “پاکت پیشنهادی” یاد می شود، خصلتی دوگانه داده است؛ یکی بخش علنی، که همانا بخش فنی و کارشناسانه ان است، و دیگری بخش غیرعلنی و نا نوشته، اما بسیار حساس آن، که شامل موارد مهم و حیاتی برای جمهوری اسلامی در مواجه با بحران موجود است؛ این موارد عبارتند از: مذاکرات علنی با آمریکا، پایان دادن به تحریمها، حفظ اقتدار و نفوذ سیاسی جمهوری اسلامی در منطقه و …
چگونگی صف آرائی نیروها در درون کشور و نیز نوع رابطه ۵+۱ با این صف آرائیها، به میزان بالائی، تعیین کننده “پاکت پیشنهادی” آتی و حتی تاریخ و محل برگزاری آن نیز خواهد بود.
*http://www.kar-online.com/node/6020
** همانجا
