جمعه ۳۱ شهریور ۱۴۰۲ - ۱۳:۰۵

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

جمعه ۳۱ شهریور ۱۴۰۲ - ۱۳:۰۵

جامعه شناسی و تئوری سازان بورژوازی

اگرجرج زیمل از تراژدی فرهنگ شکایت میکرد، وماکس وبرانسان را اسیردریک کلبه آهنین در جامعه می دید، وآدرنووهورکهایمرفاشیسم را دلیل مرگ احساسات شاعرانه انسان میدانستند ، نوربرت الیاس امید به دخالت انسان در تاریخ و تغییر آن داشت .

درمقاله کوتاه زیر به دو جامعه شناس آلمانی زبان، یهودی تبار؛ آلفرد شوتس و نوربرت الیاس اشاره میشود.  شوتس درسال ۱۸۹۹ دراطریش بدنیا آمد ودرسال ۱۹۵۹ درآنجا درگذشت.  او به سبب یهودی بودن، با بقدرت رسیدن فاشیسم ، درسال ۱۹۳۹ به آمریکا فرارنمود .

شوتس جامعه شناسی را جهان زندگی نامید. درنظراوجهان اجتماعی وجهان زندگی انسان ازآغاز جهانی است فرهنگی. اوکوشید تا به تجزیه وتحلیل ساختاری جهان اجتماعی بپردازد. گرچه اودر آمریکا به محفل جدید فنومنولوگی پدیده شناسانی مانند تالکوت و پارسون پرداخت ، نظراتش ولی بعدها درمقابل نظرات حاکم پارسون قرار گرفت.

دردهه ۴۰ قرن گذشته پراگماتیسم وعمل گرایی فیلسوفانی مانند ویلیام جیمزوجیمزدیوی درآمریکا حاکم بود. سبک کارشوتس ازمشاهده به شناخت، او را درآغازهوادارهنری برگسن و فلسفه زمان نمود.  اوهمچون نیچه ودیلتای میگفت که واقعیت همیشه یک واقعیت تفسیروتبیین ومعنی شده خصوصی و شخصی است.

یکی از دلایل مشهوریت بعدی آلفرد شوتس کتاب هابرماس ” پیرامون منطق علوم اجتماعی ” بود . از جمله آثارشوتس، ” ساختارمعنی دار جهان اجتماعی ” است . او از طریق این اثر با جنبش فنومنولوگی و پدیده شناسی هوسرل رابطه برقرار نمود. وی درمقاله ” نماد، واقعیت وجامعه ” سمبل ها را پلی میان حوزه های مختلف واقعیت می داند. از جمله دیگر آثار او – مسائل شخصیت درجهان اجتماعی ، ومجموعه مقالات هستند.

      جامعه شناس مورد نظر دیگر دراینجا، آلفرد الیاس نام دارد. او در سال ۱۸۹۷ درشهر برسلاو در شرق دولت پروس آنزمان درخانواده ای مرفه یهودی آلمانی تباربدنیا آمد ودرسال ۱۹۹۰ درهلند درگذشت. چون درسال ۱۹۳۳ با به قدرت رسیدن فاشیسم، دانشگاههای آلمان از وجود یهودیان وعلوم انتقادی پاکسازی شد، اوبه انگلیس فرار کرد و مدت ۳۲ سال درآنجا زیست.

وی درسال ۱۹۱۹ ازرشته پزشکی به رشته فلسفه تغییر رشته داد وشاگرد کلاس درس کاسپارس و هوسرل گردید. او درآثارش به ناتوانی فرد درجامعه وجایگاه فرد درتاریخ میپردازد وبه سئوالاتی جواب میگوید که ازآغاز کاررشته جامعه شناسی یعنی ازآغاز فعالیت کار آگوست کنت وکارل مارکس برای جامعه شناسان مهم بودند ؛ از آنجمله تغییرات روابط اجتماعی و سرنوشت انسان.

مهمترین اثر او ” تئوری پروسه تمدن ” است. او مدعی است که تغییر رفتار انسانی بخشی از پروسه تمدن است ودر نتیجه تغییرات درازمدت، جبرهای بیرونی به جبرهای درونی تبدیل میشوند و ترس از دست دادن حیثیت اجتماعی قوی ترین موتور برای تغییر اجبارهای بیرونی به اجبارهای درونی است، یعنی چیزی که ازاراده وعمل انسان قوی تراست. امروزه ادعا میشود که نظریه پروسه تمدنها بخش مهم و ثابتی درجامعه شناسی غرب شده است.

اگرجرج زیمل از تراژدی فرهنگ شکایت میکرد، وماکس وبرانسان را اسیردریک کلبه آهنین در جامعه می دید، وآدرنووهورکهایمرفاشیسم را دلیل مرگ احساسات شاعرانه انسان میدانستند ، نوربرت الیاس امید به دخالت انسان در تاریخ و تغییر آن داشت .

بعدها از جامعه شناسی الیاس انتقاد شد که او بورژوازی و دوره سرمایه داری را فراموش کرده است . موضوع آثاراوغالباموضوعات جامعه شناسانه جامعه جهانی، فاجعه های تاریخ آلمان بدلیل ناسیونالیسم و فاشیسم ، و بررسی جامعه شناسانه آثار هنری است .

آلفرد الیاس درسال ۱۹۷۷ نخستین جایزه آدرنو را از آن خود ساخت. تا سال ۱۹۷۶ آثاراو به بیست زبان خارجی ترجمه شدند ودرطول یکسال، بیست هزار جلد از کتاب ” نظریه پروسه تمدن ” او به فروش رفت. تا زمانیکه جنبش اجتماعی درغرب با نقد وبحث روی آثارمارکس ازجمله تئوری ماتریالیسم تاریخی مشغول بود، امکانی برای معروفیت وتوجه به آثار جامعه شناسی آلفرد الیاس وجود نداشت. موضوعات پایان نامه دکترای الیاس بعدها زمینه کاراغلب تحقیقات جامعه شناسانه او شدند .

از جمله آثار آلفرد الیاس، یادداشتهایی درباره جریان زندگی، ایده وفرد؛ جستاری انتقادی در باره مفهوم تاریخ، تنهایی درزمان مرگ، انسان وجامعه درباری، درباره پروسه تمدن، درباره جامعه افراد ، اصول نظری پروسه اجتماعی، بازگشت جامعه شناسان به زمان حال، موتسارت ؛ جامعه شناسی یک نبوغ ، و تئوری نماد، هستند.

درکتاب موتسارت انگار او به شرح بیوگرافی خود می پردازد. درکتاب تئوری نماد مینویسد که در جامعه شناسی وعلوم انسانی دیگر، باید بردوئالیسم طبیعت وفرهنگ غالب شد. اودرزمان تبعید در انگلیس مانند مارکس که کتاب سرمایه را در سالن مطالعه موزه بریتانیا نوشت، سالها به مطالعه و تجسس برای کتاب دو جلدی ” پروسه تمدن ” پرداخت که تحقیقی است روانشناسانه جامعه شناسانه .

                                       ——————————————————

Alfred Schütz 1899 – ۱۹۵۹

Norbert  Elias 1897 – 1990

تاریخ انتشار : ۲۹ اسفند, ۱۳۹۱ ۹:۱۹ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز
اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری ایران

کارزار علیه انحلال قانونی نهاد وکالت در برنامه هفتم توسعه را امضا کنید!

طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، کانون وکلا باید صدور و ابطال پروانه وکالت را از طریق درگاه ملی مجوزهای وزارت اقتصاد انجام دهد. به گفته رئیس کانون وکلای گلستان “ماده ۴ لایحه برنامه هفتم توسعه، خسارت‌بارترین مقرره پس از انقلاب و به منزله انحلال قانونی نهاد وکالت است.”
امضا کنید: کارزار اعتراض به طرح‌ها و لوایح ضد استقلال کانون‌های وکلا و امنیت قضائی (karzar.net)

مطالعه »
یادداشت

جنبش زن زندگی آزادی، به مثابه جنبش علیه سلطه و استبداد

یک سال از روزهایی که زنان به اعتراض به قتل حکومتی مهسا “ژینا” روسری های خود را بعنوان نماد و  سمبل اقتدار جمهوری اسلامی به آتش کشیده و با شعار “زن، زندگی، آزادی” همبستگی عمیق جهانیان را بخود جلب کردند،  گذشت. جنبشی که در یک سال گذشته شاهدش بودیم، یکباره آغاز نشده و پیش زمینه های آن به سال های سال قبل به  خصوص بعد از انقلاب ۵۷ بر میگردد.

مطالعه »
آخرین مطالب

جنبش مهسا، زمانه‌ی خستگی از خستگی‌ها

واقعیت هستی‌شناسانه در جنبش «زن، زندگی، آزادی» به ما نشان داد که با ویژگی‌های نسل جدید آشنا نیستیم و حتی محمل‌های نوین جامعه‌ی مدنی را که از سوی آنها خلق می‌شود به رسمیت نمی‌شناسیم.

بیانیه‌ی جمعی در اولین سالگرد جنبش انقلابی «ژن، ژیان، ئازادی»

دفاع از آرمان‌های ظلم‌ستیز و رهایی‌بخش جنبش «زن، زندگی، آزادی» در هر زمان و مکانی قالب خودش را می‌یابد. تحقق این آرمان‌ها، نیازمند تعمیق مشفقانه‌ و سازمان‌یافته‌ی همبستگی‌ها و پیوندهای معطوف به کنش‌های جمعی است. این یعنی ظرفیت‌سازی برای ترسیم چشم‌اندازی بدیل در مبارزات رهایی‌بخش در ایران، خاورمیانه و بطور کلی جنوب‌جهانی.

نامه ناصر زرافشان به زندانیان سیاسی منتقل شده به زندان قزل‌حصار که در اعتصاب غذا به سر می برند

از روزی که این ماراتن مرگ را آغاز کردید، مبارزه و مقاومت شما را در بند دنبال کرده ایم. این را درک می کنیم که وقتی همه راههای مبارزه و مقاومت را بر آدمی بستند و او جز جان و هستی  خود چیز دیگری نداشته باشد، ناگزیر است با همین وسیله ای که در اختیار دارد، به مقاومت ادامه دهد.

تعبیر گویای ویتگنشتاین

قصه‌ی مردی که هرگاه در خلوتِ قبرستان و «اهل قبور» می دیدمش؛ پرسش‌هایم را بی‌پاسخ نمی‌گذاشت…

بزرگ‌داشت سال‌روز جنبش «زن، زندگی، آزادی»: سلامی و کلامی بر آن آبی بیکرانه

یک سال از جنبش «زن، زندگی، آزادی» که با جان باختن خانم مهسا (ژینا) امینی آغاز شد و اوج گرفت، گذشت. جنبشی که سپهر میهن را در نوردید و در گسترهٔ جهانی پژواک یافت. در بزرگداشت سال‌روز این جنبش، بررسی فراز و فرودها و تاثیر و دستاوردهای ماندگار آن، در بستر رخداد یکساله، تجربه‌ای گرانبها برای فعالان مدنی، کنشگران سیاسی، احزاب و سازمان‌های ایرانی است در راستای ترسیم افق آینده و تداوم آن.

یادداشت

جنبش زن زندگی آزادی، به مثابه جنبش علیه سلطه و استبداد

یک سال از روزهایی که زنان به اعتراض به قتل حکومتی مهسا “ژینا” روسری های خود را بعنوان نماد و  سمبل اقتدار جمهوری اسلامی به آتش کشیده و با شعار “زن، زندگی، آزادی” همبستگی عمیق جهانیان را بخود جلب کردند،  گذشت. جنبشی که در یک سال گذشته شاهدش بودیم، یکباره آغاز نشده و پیش زمینه های آن به سال های سال قبل به  خصوص بعد از انقلاب ۵۷ بر میگردد.

مطالعه »
بیانیه ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
پيام ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
بیانیه ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

جنبش مهسا، زمانه‌ی خستگی از خستگی‌ها

بیانیه‌ی جمعی در اولین سالگرد جنبش انقلابی «ژن، ژیان، ئازادی»

نامه ناصر زرافشان به زندانیان سیاسی منتقل شده به زندان قزل‌حصار که در اعتصاب غذا به سر می برند

تعبیر گویای ویتگنشتاین

بزرگ‌داشت سال‌روز جنبش «زن، زندگی، آزادی»: سلامی و کلامی بر آن آبی بیکرانه

عصای عیسی