پنجشنبه ۱۳ مهر ۱۴۰۲ - ۰۶:۱۱

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

پنجشنبه ۱۳ مهر ۱۴۰۲ - ۰۶:۱۱

جدایی دین از فلسفه در عصر جدید

ازجمله واژه های مهم دوره روشنگری اروپا ، مقوله آزادی بود. کلمات دیگر مهم عصر روشنگری ، نور، حقیقت، علم، تقوا، قانون، پیشرفت، سعادت، اخلاق و غیره بودند. روشنگری دوره ای خوشبینانه بود. روشنفکران مترقی به مبارزه علیه تیره مردان کلیسایی پرداختند. در عصر روشنگری، پیشگامان اجتماعی به عبادت علوم طبیعی می پرداختند. با این وجود اشاره میشد که روشنگران باید قبل از هر چیز در باره خود روشنگری کنند

عصرنو از نظر تاریخ فرهنگی غرب، بعد از دوره باستان و سده های میانه آغاز شد. پیرامون شروع آن اختلاف نظر است. بعضی ها سال ۱۴۵۳ یعنی سال تسخیر قسطنطنیه وانقراض دولت بیزانس توسط ترکهای عثمانی را آغاز آن میدانند. گروه دیگری قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی را آغاز عصر نو می نامند. در عصر جدید در اروپا نظام فئودالی جای خود را به سرمایه داری تجاری داد.

طبق ادعای مورخین سیر اندیشه، از قرن ۱۵ میلادی حقیقت جویی از کلیسا استقلال یافت و در قرن ۱۶ فلسفه و الهیات از هم جدا شدند و فلسفه دیگر خدمتکار الهیات نبود و وحی جای خود را به علم داد و فیلسوفان، آسمان را به زمین میان مرد کشاندند و انسان در روی زمین تبدیل به خدای خود شد.

پاسکال می گفت از آنزمان منطق عقل در مقابل متد قلب قرار گرفت. امروزه دکارت را پدر فلسفه عصر جدید بشمار می آورند. سیستم فلسفی دکارت نه تنها آغاز فلسفه جدید بلکه شروع راسیونالیسم در اروپا نیز بود. در دوره باستان سقراط تحقیق و متد آزاد را روش دیالکتیکی نامیده بود. فلسفه نو از طریق تجزبه گرایی باز هم نوتر شد. دیگر حقیقت ابدی قابل قبول نبود، و این اختلاف مهمی با دوره عقلگرایی بود.

امروزه دوره روشنگری بخشی از عصر نو بشمار می آید و رنسانس  یعنی بازگشت  به انساندوستی و طبیعت پرستی. متفکرین خواهان جدایی علوم از الهیات شدند. شعار مهم دوره رنسانس این بود که می گفتند انسان میزان همه چیز است.

مقوله هومانیسم از زمان رنسانس تاکنون ۲۰۰ سال عمر دارد. در دوره رنسانس تولد دوباره فرهنگ یونان باستان مطرح شد. از دیگر نتایج رنسانس این بود که به تولد علوم تجربی مدرن اهمیت داده میشد گرچه در دوره رنسانس جنبش اسکولاستیک مدرسین مسیحی هنوز ادامه داشت.

ازجمله واژه های  مهم دوره روشنگری اروپا ، مقوله آزادی بود. کلمات دیگر مهم عصر  روشنگری ، نور، حقیقت، علم، تقوا، قانون، پیشرفت، سعادت، اخلاق و غیره بودند. روشنگری دوره ای خوشبینانه بود. روشنفکران مترقی به مبارزه علیه تیره مردان کلیسایی پرداختند. در عصر روشنگری، پیشگامان اجتماعی به عبادت علوم طبیعی میپرداختند. با این وجود اشاره میشد که روشنگران باید قبل از هر چیز در باره خود روشنگری کنند.

کانت میگت دین در چهارچوب عقل ارزش دارد چون دین باید عقلگرا گردد. پیشگامان روشنگری در آغاز، اندیشمندان انگلیسی، فرانسوی، و آلمانی بودند. در روشنگری فرانسه ، مبارزه علیه خرافات متافیزیک ، علیه اتوریته سیاسی دولت و علیه اجبارهای جزم گرای کلیسا ادامه یافت .

روشنگری آلمان بیشتر مدیون شاعران و نویسندگانی مانند لسینگ بود تا فیلسوفان متافیزیک ، ایده آلیست و رمانتیک خود. شلینگ ایده آلیسم خود را ایده آلیسم عینی میدانست. هربارت (۱۸۴۱-۱۷۷۴) در پایان فلسفه  ایده آلیسم  آلمانی  قرار گرفت.

برتراند راسل شروع عصر جدد را بدلیل کشف و اختراع قطب نما و صنعت چاپ برای افشاگری و جهان شناسی و دریانوردی میدانست. در عصر نو دوباره فلسفه افلاتونی، ارسطویی، اپیکوری و رواقی مطرح گردید  و هومانیسم توانست همعه آنان را در خود هضم کند و یک فرهنگ جدید بوجود آورد.

باکون آنزمان نوشت که دانش سبب قدرت و توانایی انسان میگردد. از جمله عقلگرایان مهم این دوره ، دکارت، پاسکال، اسپینوزا، و لایبنیتس بودند. از آندوره  تجربیات حسی انسان تعیین میکنند که حقیقت ، ارزش، ایده آل، حق، قانون، و دین چه هستند.

آنها می گفتند که  همه چیز ؛ در فضا ، در زمان ، در مکان ، و در انسان ، نسبی است و نه مطلق. قرون ۱۷ و ۱۸ را امروزه دوره سیستم های فلسفی بزرگ  می نامند. آنزمان اشاره میشد که علم  همیشه به فلسفه  و اخلاق نیز نیاز دارد چون انسان در جهان مهم است. متفکری بنام تتن میگفت که حقیقت یعنی مطابقت تصورات با واقعیات.

تاریخ انتشار : ۲۹ آبان, ۱۳۹۰ ۶:۰۲ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز

آغاز جنگ و حماسه مقاومت خرمشهر:‌ مصاحبه نشریه کار با اکبر دوستدار

خبر حمله عراق را در واقع ما با مشاهده بمباران اهواز و آبادان دریافت کردیم. هواپیماهای عراقی در همان ساعات اول، بسیاری از شهرهای خوزستان و جمعاً ده شهر کشور را بمباران کردند. البته هدف مقدم و اصلی آنها تسخیر برق آسای خرمشهر توسط نیروی زمینی بود که در نزدیکی مرز عراق قرار داشت. از قرار و طبق نقشه جنگی صدام، آبادان، اهواز، دزفول و سوسنگرد اهداف بعدی آنان بودند. ۱۲ لشکر زرهی عراق با همه تجهیزات بسوی خرمشهر سرازیر شده بودند.

مطالعه »
یادداشت

جنبش زن زندگی آزادی، به مثابه جنبش علیه سلطه و استبداد

یک سال از روزهایی که زنان به اعتراض به قتل حکومتی مهسا “ژینا” روسری های خود را بعنوان نماد و  سمبل اقتدار جمهوری اسلامی به آتش کشیده و با شعار “زن، زندگی، آزادی” همبستگی عمیق جهانیان را بخود جلب کردند،  گذشت. جنبشی که در یک سال گذشته شاهدش بودیم، یکباره آغاز نشده و پیش زمینه های آن به سال های سال قبل به  خصوص بعد از انقلاب ۵۷ بر میگردد.

مطالعه »
آخرین مطالب

آیا تانکهای آبرامز امریکایی می‌توانند وضعیت را در اوکرائین تغییر دهند؟

با احتساب تانکهای فرسوده قدیمی «ت-۷۲» یا «ت-۶۴» که ساخت آن به دوران اتحاد شوروی برمیگردد وبا در نظرگرفتن تانکهای مهدوم شده، مارک شاسیلان اینگونه برآورد میکند که «اوکراین ۶۰۰ تا ۷۰۰ از ۱۰۰۰ فقره تانکهایی که در آغاز شروع جنگ در اختیار داشت را از دست داده است.»

زنی که سپهرش به فراخنای ایران است.

چه شگفت انگیزسرزمینی است! ایران زمین که مهرش و عشق به آزادیش چنان با جان عجین گردیده که استبدادحاکم شده برآن هرگز قادر نیست طولانی مدت دوام بیاورد ودر هراس از خروش و بر آمد مردم نباشد.

پناهندگان افغانستانی؛ غایبان سیاست «ما»

در فضای گشوده برای سخن گفتن از تبعیض اما، کمترین توجه‌ها جلب یکی از عمیق‌ترین اَشکال تبعیض در ایران شد: تبعیض علیه پناهندگان افغانستانی. از قضا همزمانی هجوم دوباره‌ی طالبان به افغانستان پس از توافق با آمریکا، و آوارگی دوباره‌ی آن مردم رنج کشیده با آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی» می‌توانست زمینه‌ای برای همدلی و هم‌صدایی با پناهجویان افغانستانی باشد…

مقوله تفسیر: از دگم های مذهبی تا روشنگری انسانی…

متد و روش های علوم تجربی برای توضیح پدیده هاست، ولی هنر تفسیر در علوم انسانی، شرایط و امکانات و کوشش در راه فهمیدن متون است. هرمنوتیک یا تفسیر به عنوان علم معنی در علوم انسانی خود را با تولیدات فکری انسان مشغول میکند.

آن‌ها هم…(یادی از رفیق غلام‌حسین بیگی)

چشم‌هایش را باز کرد و نگاه کرد به مردم. ذرات آب را که باد با خود از فواره وسط میدان روی صورتش می‌نشاند حس کرد. نمی‌دانست سروصدای آدم‌ها و ماشین از خواب بیدارش کرده است یا دردی که گرسنگی ول کرده بود توی شکمش، اما مطمئن بود که یک کدام از این‌ها بوده.

یادداشت

جنبش زن زندگی آزادی، به مثابه جنبش علیه سلطه و استبداد

یک سال از روزهایی که زنان به اعتراض به قتل حکومتی مهسا “ژینا” روسری های خود را بعنوان نماد و  سمبل اقتدار جمهوری اسلامی به آتش کشیده و با شعار “زن، زندگی، آزادی” همبستگی عمیق جهانیان را بخود جلب کردند،  گذشت. جنبشی که در یک سال گذشته شاهدش بودیم، یکباره آغاز نشده و پیش زمینه های آن به سال های سال قبل به  خصوص بعد از انقلاب ۵۷ بر میگردد.

مطالعه »
بیانیه ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
پيام ها

شادباش به‌مناسبت هشتادودومین سالگرد تاسیس حزب تودۀ ایران

پیوند نزدیک سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) و حزب تودۀ ایران را آرمان‌های مشترک صلح، آزادی، عدالت اجتماعی، مردم‌سالاری (دمکراسی) و سوسیالیسم برقرار کرده‌است. هم‌سویی در مبارزه برای تحقق این آرمان‌ها و مبارزه برای گذر از شرایط اسف‌بار و بحران‌زدۀ کنونی زیر سیطرۀ حکومت ولایی جمهوری اسلامی و مبارزه برای استقرار حکومتی بر پایۀ مردم‌سالاری (دمکراسی)، آزادی و عدالت اجتماعی در کشور این پیوند را استحکام می‌بخشد.

مطالعه »
بیانیه ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

آیا تانکهای آبرامز امریکایی می‌توانند وضعیت را در اوکرائین تغییر دهند؟

زنی که سپهرش به فراخنای ایران است.

پناهندگان افغانستانی؛ غایبان سیاست «ما»

مقوله تفسیر: از دگم های مذهبی تا روشنگری انسانی…

آن‌ها هم…(یادی از رفیق غلام‌حسین بیگی)

سلحشوری های بی پایان شوالیه ای به نام بیژن اشتری!