چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۸:۳۸

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۸:۳۸

سنکا: فلسفه یعنی اخلاق

سنکا (4 پ. - 65 ب. Seneca)، متفکر رواقی رومی در سال 4 پیش از میلاد در منطقه اندلس اسپانیا بدنیا آمد و در سال 65 بعد از میلاد به دستور نرون، امپراتور رومی مجبور به خودکشی شد؛ گرچه او رواقی آنارشیستی بود که مشاور اخلاقی یک حاکم و دیکتاتور گردیده بود. سنکا چون سقراط، فلسفه را علم اخلاق می دانست. او خلاف افلاتون و ارسطو، مخالف نظام برده داری رم بود و کوشید با تکیه بر جهانبینی رواقی نو به انتقاد از امپریالیسم روم بپردازد.

سنکا (۴ پ. – ۶۵ ب. Seneca متفکر رواقی رومی در سال ۴ پیش از میلاد در منطقه اندلس اسپانیا بدنیا آمد و در سال ۶۵ بعد از میلاد به دستور نرون، امپراتور رومی مجبور به خودکشی شد؛ گرچه او رواقی آنارشیستی بود که مشاور اخلاقی یک حاکم و دیکتاتور گردیده بود. سنکا چون سقراط، فلسفه را علم اخلاق می دانست. او خلاف افلاتون و ارسطو، مخالف نظام برده داری رم بود و کوشید با تکیه بر جهانبینی رواقی نو به انتقاد از امپریالیسم روم بپردازد.

رومی ها اعتقاد عجیبی به قدرت سرنوشت داشتند. در آثار سنکا نیز مقوله سرنوشت نقش مهمی داشت. مارکسیست ها سنکا را یکی از نمایندگان جهانبینی ایده آلیستی می دانند، چون او می خواست تضادهای اجتماعی را با هم آشتی دهد. سنکا، شاعر، سیاستمدار، تراژدی نویس و رواقی میانه رو، نشان داد که فیلسوف اخلاقگرا نمی تواند مشاور و معلم دیکتاتور امپریالیست گردد.

نرون، دیکتاتور رومی، سنکا را به اتهام توطئه و افشاگریهای سیاسی مجبور به خودکشی نمود. او برده ها را بخشی از وسایل تولید جامعه طبقاتی رم می دانست. ولی سنکا کوشید آنان را مشمول حقوق انسانی طبیعی نماید. سنکا غیر از علم اخلاق علاقه وافری به حقوق انسانها داشت و خلاف افلاتون می گفت که فیلسوفان نباید مسئولیت سیاسی بپذیرند، چون سیاست فعالیتی است خطرناک و از نظر اخلاقی قابل سرزنش.

رواقیون احترام خاصی برای حقوق طبیعی و انسانگرایی قائل بودند و این دو را علت و معلول هم می دانستند. سنکا می گفت طبیعت بر اساس عقل و منطق عمل می کند و آزادی و عقلگرایی مقدمه سعادت انسانی اند و فلسفه رومی روی علوم اخلاق و روانشناسی بنا شده است. رومی ها خلاف یونانیها عقلگرا بودند و برای تئوری و فلسفه، حرمتی قائل نبودند. اختلاف فلسفه روم با فلسفه یونان از طریق مخالفت سنکا و سیسرو با افلاتون و ارسطو شروع شد.

در فلسفه رومی – رواقی درس اخلاق بخش مهم شکل زیستن بود. در این فرهنگ، انسان حاضر بود در راه اهداف ایده آل خود مانند آزادی، عدالت، جمهوریت و وطن پرستی جان دهد. سنکا فلسفه نظری و تئوریک نداشت، بلکه فلسفه عمل را تبلیغ می کرد و می گفت فلسفه درس عمل است و نه هنر سخن سرایی. تئوری نیز نوعی عمل است و فلسفه تنها دانش آزاد است، چون موجب آزادی می گردد و بزرگترین سعادت، بریدن زنجیرهای شغلی روزانه است و مهمترین اصل در زندگی، انسان باید آقا و ارباب خودش باشد.

سنکا چون مارک آورل اعتقادی به اتوپی دخالت فیلسوفان در سیاست نداشت و همچون سیسرو با کمک ادبیات، فلسفه و سخنوری مبلغ سیاست عمل بود. او بعد از سیسرو مهمترین متفکر رم باستان است. آثار سنکا شامل دیالوگ، نامه های اخلاقی، درام های میهن پرستانه، تحقیقات طبیعی و تراژدیهایی که به تفسیر، شناخت اخلاقی و روانشناسانه از جامعه رم باستان می پردازند. اغراق و تحریک خواننده و تماشاچی از جمله سبک روشنگری هنر نویسندگی او بود.

از جمله آثار سنکا “فواید نیکوکاری”، “درباره دوراندیشی”، مجموعه آثار هفت جلدی تحقیق در علوم طبیعی، ۱۲۴ نامه اخلاقی، ۹ تراژدی اسطوره ای، “زندگی سعادتمند”، نامه هایی پیرامون برده ها، سازمان های گلادیاتوری، تساوی حقوق زن ومرد، پایداری و مقاومت روشنفکران، درباره کوتاهی زندگی، پیرامون آسودگی خیال و قهرمان بازی های غلط هستند.

سنکا در میان فرانسویان بسیار محبوب است. دیدرو، کورنل و راسین را شاگرد او می دانند. در آلمان گوته و لسینگ نیز زیر تاثیر افکار سنکا قرار گرفتند. جهانبینی مسیحی نیز در قرون ۱۸ – ۱۶ از نظرات او استفاده نمود. فلسفه مسیحی سنکا بعدها براساس فلسفه رواقی جدید رم باستان بنا شد. از زمان رنسانس تاکنون فلسفه رواقی و تصورات پرهیزکاری مسیحی در یک رابطه تنگاتنگ باهم قرار گرفته اند. در طول قرن اول میلادی اصول مسیحی به رقابت با جهانبینی فلسفه رواقی پرداختند و بسیاری از اصول و دستورات مسیحی ریشه در فرهنگ هلنی رومی دارند.

تاریخ انتشار : ۱ اردیبهشت, ۱۳۹۶ ۱۱:۰۳ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز

دادگاه نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو خبرنگار بازداشت‌شده، باید علنی برگزار شود!

بازداشت وکیفر خواست علیه الهه محمدی و نیلوفر حامدی فاقد وجهه قانونی است. کیفر خواست مملو از اتهاماتی است که هیچگونه پیوند و ارتباطی با موضوع پوشش اعتراضات ندارد. اگرپوشش خبری این دو، حتی نشر اکاذیب، تشویش اذهان عمومی، تبلیغ علیه نظام بوده باشد، بازداشت نه ماهه آنان فاقد هرگونه دلیل حقوقی است، زیرا که قانونگذار برای این گونه جرائم، حداکثر یک ماه بازداشت موقت و قابل تمدید برای یک ماه دیگر درنظر گرفته است

مطالعه »
یادداشت

از زندان به پارلمان؟ چرا در ایران امکان ندارد!

کان آتالای که اولین نامزد حزب کارگران ترکیه در منطقه زلزله زده هاتای بود به عنوان نماینده پارلمان انتخاب می شود و بر طبق قوانین ترکیه پس از نهایی شدن نتایج انتخابات از زندان آزاد خواهد شد تا به خدمت در پارلمان بپردازد.

مطالعه »
آخرین مطالب

از شیوه‌های جدید سرکوب تا سنگ ‌اندازی در مسیر تشکیل شورای صنفی در دانشگاه علم و صنعت

دانشگاه حق داشتن نهاد شورای صنفی را از دانشجویان می‌گیرد و در مسیر تشکیل آن سنگ اندازی می‌کند. این سنگ اندازی‌ها از امروز شروع نشده. نزدیک به ۴ سال است که عدم همکاری و سنگ‌ اندازی مسئولین باعث تشکیل نشدنِ شورای صنفی در این دانشگاه شده است.

تکه ای پیتزا

دیشب مادرش به مناسبت تولدش برایش پیتزا درست کرده بود. یک تکه اش را با خود به مدرسه آورده بود و با هیجان به من نشان داد. همکلاسی هایش نیز دیدند. همه دورش جمع شده بودند و با لذت و هیجان، پیتزا خوردن دوست شان را تماشا می کردند.

دزدی مدارس انتفاعی معروف تهران از معلم ها و دانش‌آموزان

شهریه‌ای که امسال مدارس به خانواده‌ها اعلام کرده‌اند برای مقطع دبستان حدودا ۷۰ میلیون تومان و برای مقاطع متوسطه این مبلغ بالای صد میلیون تومان اعلام شده. درصد قبولی کنکور در این مدارس، ویترین آنها برای رقابت در جذب مشتری‌هایی است که نگران آینده فرزندان‌شان هستند؛ و چون آموزش و پرورش از زیر بار آموزش با کیفیت شانه خالی کرده، والدین به این مدارس پناه می‌برند و جذب نام و رزومه معلم‌های مدارس می‌شوند. 

درباره اظهارات سید حسین مرتضوی زنجانی

سخنان آقای سید حسین مرتضوی زنجانی رئیس زندان های اوین و گوهر دشت در برنامه “کلاب هاوس” درباره جنایت های رخ داده در دهه ۶۰ در زندان های جمهوری اسلامی ایران، موجی از اظهار نظرها را در بین خانواده های قربانیان دادگاه های مرگ، زندانیان سیاسی، احزاب، سازمان ها و فعالان سیاسی و همچنین طرفداران رژیم بدنبال داشته است.

یادداشت

از زندان به پارلمان؟ چرا در ایران امکان ندارد!

کان آتالای که اولین نامزد حزب کارگران ترکیه در منطقه زلزله زده هاتای بود به عنوان نماینده پارلمان انتخاب می شود و بر طبق قوانین ترکیه پس از نهایی شدن نتایج انتخابات از زندان آزاد خواهد شد تا به خدمت در پارلمان بپردازد.

مطالعه »
بیانیه ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
پيام ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
بیانیه ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از شیوه‌های جدید سرکوب تا سنگ ‌اندازی در مسیر تشکیل شورای صنفی در دانشگاه علم و صنعت

علیه فراموشی، با یاد کنشگران صادق صنفی فرهنگیانِ ایران

تکه ای پیتزا

دزدی مدارس انتفاعی معروف تهران از معلم ها و دانش‌آموزان

درباره اظهارات سید حسین مرتضوی زنجانی

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!