چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۸:۲۶

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۸:۲۶

مشکل زبان و رنجهای فلسفه و منطق

ویتگنشتاینWittgenstein ، فیلسوف اتریشی، مشکلات نظری فلسفه را مشکلات ناتوانی زبان می دانست چون به نظر او واژه ها در جملات مختلف معنای گوناگون دارند و غالبا در زبان دارای چند معنی هستند. او می گفت زبان روزمره نیز پر از تضاد و سوء تفاهم است.

ویتگنشتاینWittgenstein ، فیلسوف اتریشی، مشکلات نظری فلسفه را مشکلات ناتوانی زبان می دانست چون به نظر او واژه ها در جملات مختلف معنای گوناگون دارند و غالبا در زبان دارای چند معنی هستند. او می گفت زبان روزمره نیز پر از تضاد و سوء تفاهم است.

ویتگنشتاین نخستین بار درآغاز قرن ۲۰ اصطلاح “فلسفه زبان” را بکار برد و کوشش نمود که فلسفه را به علوم طبیعی و ریاضیات و منطق نزدیک کند. وی قصد داشت با کمک منطق و علوم طبیعی و نظریه شناخت علمی، فلسفه را نجات دهد و می گفت “فلسفه متافیزیک معمولا اشعاری اند در لباس تئوری.” او شاگرد راسل و نماینده پوزیتیویسم منطقی در غرب بود. راسل او را یک نابغه نامید.

لودویگ ویتگنشتاین میان سالهای ۱۹۵۱-۱۸۸۹ میلادی زندگی نمود و در سن ۶۲ سالگی بر اثر سرطان درگذشت. پدرش یک کارخانه دار ثروتمند بود. وی بدلیل مشکلات شخصی روانی ناشی از جنگ جهانی اول و تمایلات همجنسگرایی در تمام عمر احساس گناه می کرد ولی بر اثر کتابی از تولستوی در باره انجیل ها، دچار تحولات درونی در سرنوشت و زندگی شد.

ویتگنشتاین بعدها نوشت که هرازگاهی برای استراحت از رنجهای منطق و فلسفه به سینما می رفته است. طبق روایتی او در بسترمرگ گفته بود “به آیندگان بگویید که او با کمک فلسفه و منطق زندگی جالب و پرهیجانی داشته بود.” وی بخشی از ارثیه پدری را به شاعران نیازمند هم زمان خود مانند ریلکه و تراکل بخشید.

دو ادعا و کوشش مهم ویتگنشتاین در تاریخ سیر اندیشه در غرب، اعلان پایان عمر فلسفه سنتی در غرب و نقد زبان بود. وی می گفت که اکثر پرسشها و جملات فلسفی درباره اشیاء و مقوله ها، یا غلط اند یا بی معنی، در حالی که جمله باید شکل منطقی واقعیات را نشان دهد. هدف فلسفه توضیح منطقی افکار است، ولی فلسفه در طول تاریخ ۲۷۰۰ساله خود نتوانسته به پرسشی پاسخ دهد و فقط هرج و مرجی از افکار و جهان بینی ها را موجب شده است.

در نظر ویتگنشتاین فلسفه در هیچ زمینه ای نتوانست خود را به سطح منطق و علوم طبیعی و مطلق ارتقا دهد و خود را با موضوعات ظاهری و غیرمهم مانند بحثهای هستی و وجود و ظاهر و باطن و ایده و قیامت و حقیقت و زمان و غیره مشغول نمود. بدلیل ضعف و ناتوانی زبان نمی توان مقوله ای فلسفی را روشن بیان کرد یا تفهیم نمود.

ویتگنشتاین مدعی است انسان نه تنها با دردسرهای جملات متافیزیک روبرو است، بلکه پرسشها نیز گاهی ایده آلیستی و متافیزیکی اند. بجای زبان دانشگاهی بهتر است گاهی از زبان عامیانه هم برای طرح موضوعات فلسفی استفاده نمود. او به کشف اختلاف زبان عامیانه و زبان علمی نائل گردید. او می نویسد: “از جمله وظایف فلسفه این است که از دامی که زبان برای تفکر پهن کرده جلوگیری کند و باید واژه ها را از برج عاج متافیزیک شان پایین آورد تا طرز استفاده از آنها در زندگی ممکن شود.”

ویتگنشتاین موجب پیشرفت رشته منطق ریاضی مدرن نیز شد. او می گفت فلسفه باید خادم و خدمتکار علوم باشد و تنها هدف فلسفه این است که سبب آزادی زندانی از اسارت گردد. در نظر او، خدا یعنی سرنوشت که مستقل از جهان و اراده انسان است. وی از جمله فیلسوفان منطق و علوم طبیعی است که در آغاز قرن ۲۰ به طرح این گونه موضوعات و پرسشها پرداخت.

ویتگنشتاین اشاره می کند که تجربیات ۲۷۰۰ ساله نشان داده اند که تمام کوششها برای اتمام هرج و مرج سیستم های فکری و تغییر سرنوشت فلسفه باشکست روبرو شده اند. از جمله آثار او “تحقیقات فلسفی”، “یاد داشتهای روزانه” و “بحث های منطقی” را می توان نام برد.

مشهورترین کتاب ویتگنشتاین “تحقیقات فلسفی” در سال ۱۹۲۲ منتشرشد. او بر این باور بود که با کمک این کتاب به تمام پرسشها و موضوعات فلسفی زمان خود جواب داده و به این دلیل چندسالی از هرگونه کوشش فلسفی دست کشید تا این که در سال ۱۹۵۳ با انتشار کتاب دوم خود یعنی “بحث های فلسفی” به رد پاره ای از نظراتش در کتاب اول پرداخت. معروف ترین جمله ویتگنشتاین این بود که می گفت: “در باره موضوعی که نتوان واضح و روشن حرف زد، بهتر است سکوت کرد”.

تاریخ انتشار : ۱۴ آبان, ۱۳۹۵ ۱۰:۱۱ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز

دادگاه نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو خبرنگار بازداشت‌شده، باید علنی برگزار شود!

بازداشت وکیفر خواست علیه الهه محمدی و نیلوفر حامدی فاقد وجهه قانونی است. کیفر خواست مملو از اتهاماتی است که هیچگونه پیوند و ارتباطی با موضوع پوشش اعتراضات ندارد. اگرپوشش خبری این دو، حتی نشر اکاذیب، تشویش اذهان عمومی، تبلیغ علیه نظام بوده باشد، بازداشت نه ماهه آنان فاقد هرگونه دلیل حقوقی است، زیرا که قانونگذار برای این گونه جرائم، حداکثر یک ماه بازداشت موقت و قابل تمدید برای یک ماه دیگر درنظر گرفته است

مطالعه »
یادداشت

از زندان به پارلمان؟ چرا در ایران امکان ندارد!

کان آتالای که اولین نامزد حزب کارگران ترکیه در منطقه زلزله زده هاتای بود به عنوان نماینده پارلمان انتخاب می شود و بر طبق قوانین ترکیه پس از نهایی شدن نتایج انتخابات از زندان آزاد خواهد شد تا به خدمت در پارلمان بپردازد.

مطالعه »
آخرین مطالب

از شیوه‌های جدید سرکوب تا سنگ ‌اندازی در مسیر تشکیل شورای صنفی در دانشگاه علم و صنعت

دانشگاه حق داشتن نهاد شورای صنفی را از دانشجویان می‌گیرد و در مسیر تشکیل آن سنگ اندازی می‌کند. این سنگ اندازی‌ها از امروز شروع نشده. نزدیک به ۴ سال است که عدم همکاری و سنگ‌ اندازی مسئولین باعث تشکیل نشدنِ شورای صنفی در این دانشگاه شده است.

تکه ای پیتزا

دیشب مادرش به مناسبت تولدش برایش پیتزا درست کرده بود. یک تکه اش را با خود به مدرسه آورده بود و با هیجان به من نشان داد. همکلاسی هایش نیز دیدند. همه دورش جمع شده بودند و با لذت و هیجان، پیتزا خوردن دوست شان را تماشا می کردند.

دزدی مدارس انتفاعی معروف تهران از معلم ها و دانش‌آموزان

شهریه‌ای که امسال مدارس به خانواده‌ها اعلام کرده‌اند برای مقطع دبستان حدودا ۷۰ میلیون تومان و برای مقاطع متوسطه این مبلغ بالای صد میلیون تومان اعلام شده. درصد قبولی کنکور در این مدارس، ویترین آنها برای رقابت در جذب مشتری‌هایی است که نگران آینده فرزندان‌شان هستند؛ و چون آموزش و پرورش از زیر بار آموزش با کیفیت شانه خالی کرده، والدین به این مدارس پناه می‌برند و جذب نام و رزومه معلم‌های مدارس می‌شوند. 

درباره اظهارات سید حسین مرتضوی زنجانی

سخنان آقای سید حسین مرتضوی زنجانی رئیس زندان های اوین و گوهر دشت در برنامه “کلاب هاوس” درباره جنایت های رخ داده در دهه ۶۰ در زندان های جمهوری اسلامی ایران، موجی از اظهار نظرها را در بین خانواده های قربانیان دادگاه های مرگ، زندانیان سیاسی، احزاب، سازمان ها و فعالان سیاسی و همچنین طرفداران رژیم بدنبال داشته است.

یادداشت

از زندان به پارلمان؟ چرا در ایران امکان ندارد!

کان آتالای که اولین نامزد حزب کارگران ترکیه در منطقه زلزله زده هاتای بود به عنوان نماینده پارلمان انتخاب می شود و بر طبق قوانین ترکیه پس از نهایی شدن نتایج انتخابات از زندان آزاد خواهد شد تا به خدمت در پارلمان بپردازد.

مطالعه »
بیانیه ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
پيام ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
بیانیه ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از شیوه‌های جدید سرکوب تا سنگ ‌اندازی در مسیر تشکیل شورای صنفی در دانشگاه علم و صنعت

علیه فراموشی، با یاد کنشگران صادق صنفی فرهنگیانِ ایران

تکه ای پیتزا

دزدی مدارس انتفاعی معروف تهران از معلم ها و دانش‌آموزان

درباره اظهارات سید حسین مرتضوی زنجانی

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!