گزارشگر: علی صمد از بروکسل
ریاست پیشبرد چهارمین موضوع جلسه با خانم آنجلیکا بیر بود. در این بخش چهار نفر به سخنرانی پرداختند. سخنران اول آقای پاتریک لوران مسئول ارتباط های خارجی کمیسیون اروپا بود.
پاتریک لوران
من ازصبح تا حالا به بحث هایی که درکنفرانس انجام گرفت، گوش کردم و به نظرم بحث ها بسیار پربار بوده است. در انتخابات ریاست جمهوری رسما آقای احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهورانتخاب شد و ما او را به رسمیت می شناسیم. هر چند که این یک شکست درعرصه داخلی و خارجی است. در انتخابات اخیر صلاحیت حدود هزار نفر از کاندیداتورها توسط شورای نگهبان رد شد. ازمیان این کاندیداها درحدود ۹۰ نفراززنان بودند. خیلی صریح بگویم که اروپا در رابطه با جمهوری اسلامی، توافق پاریس را در۱۵ نوامبر۲۰۰۴ پیگیری خواهدکرد. برای ما اروپایی ها مذاکره با ایران در چهار محور متمرکز خواهد شد:
۱- موضوع اتمی و غنی سازی اورانیم ۲- موضوع تروریسم ۳- موضوع خاورمیانه ۴- موضوع حقوق بشر.
ما دراین چهارمحورحرکت خواهیم کرد و آماده ایم همکاری سیاسی و اقتصادی را به شرط پاسخگویی ایران به چهار مسئله فوق ادامه دهیم. درواقع اتخاذ مذاکره برای چنین سیاستی ازسال ۲۰۰۲ با ایران آغازشد. در این انتخابات ما فاکتورهای زیر را در نظر گرفتیم:
– آقای رفسنجانی حمایت مردمی نداشت. اما نخبگان و متخصصین طرفدارغرب از ایشان حمایت کردند.
– آقای احمدی نژاد در برنامه تبلیغاتی خود به مشکلات اجتماعی و اقتصادی مردم توجه کرد. ایجاد شغل و مبارزه با رانت خواری برای انتخاب ایشان بسیار پراهمیت بوده است .
– طرح تقسیم ثروت اقتصادی را در واقع می توان به عنوان نوعی برگشت ملی گرایی در برابر سیاست امریکا در منطقه و ایران(البته این نظربیشتر یک فرضیه یا احتمال است) محسوب کرد.
– نئو محافظه کاران کارزار وسیعی را برای به قدرت رسیدن آقای احمدی نژاد سازمان دادند. البته چنین سیاستی ازمدتها قبل برای به قدرت رساندن آقای احمدی نژاد تدارک دیده شده بود هر چند که ممکن است در آرا یکسری دستکاری نیز شده باشد و این می تواند نحوه برگزاری این انتخابات را زیر سئوال ببرد. آنها ازروش های نادرست، غیر دمکراتیک و غیرقانونی نهایت استفاده را کردند.
– انتخابات در ایران آزاد نبوده است و اپوزیسیون و خیلی های دیگر نیز حذف شدند. حتی وزارت کشور و وزیرش از فعالیت های غیرقانونی دراین انتخابات صحبت کرده اند.
– مردم ایران به نماینده محافظه کاران رای دادند واو را انتخاب کردند. این درواقع رای و انتخاب مردم است. مفهوم این گفته این است که قدرت در حال حاضر در دست محافظه کاران قرارگرفته است و آنها امروز دیگر سه قوه را کاملا” در اختیار دارند.
ازتابستان سال ۲۰۰۲ اتحادیه اروپا یک همکاری و ارتباط در جهت محور اقتصادی و تجاری با ایران برقرارکرده است . ما اروپائی ها می خواهیم که ایران در سیاست اقتصادی مدرن حضورداشته باشد. چنانکه پیشتر گفتم ما درچهارعرصه حقوق بشر، غنی سازی، سیاست خاورمیانه و تروریسم با ایران گفتگو و مذاکره می کنیم. الان یک مرکز قدرت در ایران بوجود آمده است. ما از ایران همواره خواسته ایم که درعرصه اتمی و غنی سازی اورانیوم وارد نشود.
مامنتظرخواهیم شد تا ببینیم که تغییرات یا اصلاحات با آمدن رئیس جمهوری جدید سرانجامش به کجا کشیده خواهد شد. ما باید منافع دستگاه های مختلف را ببینیم که چگونه پیش خواهدرفت. در رابطه با مسئله اتمی هنوز به توافق نرسیده ایم ولی به یک نقطه رسیده ایم. البته در خصوص حقوق بشرما با مشکلات دیگری مواجه خواهیم بود. علیرغم کمبودها دراین عرصه ها، به نظرم ما جایگزین دیگری جزحقوق بشرنداریم. بحثی که در اینجا مطرح است، موضوع اعتماد است، جامعه بین المللی به جمهوری اسلامی اعتماد کامل ندارد. ما باید صبرکنیم و ببینیم که قدرت اجرائیه جدید، چگونه عمل خواهد کرد.
فرح کریمی
آنجلیکا بیر به معرفی خانم فرح کریمی از حزب سبزهلند که در حال حاضر عضو پارلمان هلند نیز می باشند، پرداختند و از ایشان خواستند که صحبت های خود را شروع کنند.
به نظرمن تغییروتحولات را درایران می بایست خود ایرانی ها انجام دهند. غرب می تواند دو کار را در این عرصه انجام دهد.
ما باید از انجام هرکاری که باعث بوجودآمدن موقعیتی در ایران شود، استفاده کنیم. یا اینکه سعی کنیم از تمام تلاش هایی که در ایران انجام می گیرد، حمایت کنیم. در ایران اتفاقات زیادی که بسیارهم با اهمیت است، بوجود می آید. مردم ایران می خواهد به بقیه جهان ملحق شود. اما آلان درحال حاضرهمه چیز برعکس شده است و محافظه کاران قدرت زیادی را کسب کرده اند. اروپا در چهارعرصه ای که با حکومت ایران مذاکره می کرد، همواره یک چیز را در اولویت قرارداده بود و آن برنامه اتمی ایران بوده است. این بدین معنا است که هنگامی که ما روابط مثبت با ایران برقرارکردیم من مخالف این روابط نبودم . اما باید بگویم که به موضوع حقوق بشر توجه لازم صورت نگرفته است، ما اشتباهاتی را که درعراق کردیم را نباید دوباره در ایران تکرارکنیم. اتحادیه اروپا در این خصوص انتقادی از ایران نکرد. وقتی که هلند رئیس اتحادیه اروپا بود، ما نتوانستیم موفقیتی کسب کنیم و وضع حقوق بشر حتی بدتر شد. دومین اشتباه به نظر من این بود که تصمیم گرفتیم با راه حل ایجاد تمرکز روی برنامه اتمی به پرونده اتمی جمهوری اسلامی بپردازیم و در واقع اولویت برای آن قائل شدیم و این به نظرمن به موضوع اتمی کمکی نکرد. روشن بگویم که اتحادیه اروپا روی رفسنجانی سرمایه گذاری کرده بود و فکرمی کرد با آمدن ایشان، او می تواند تندروها و بقیه را بدور خود جمع کند و بدین طریق ما خواهیم توانست با ایران از طریق او به نتایج دلخواه برسیم. این اشتباه محض بود. یعنی اینکه این اشتباه زمانی به اوج خود رسید که ما از موضوع حقوق بشر چشم پوشی کردیم. اتحادیه اروپا در خصوص وضعیت وبلاگ نویسان و خبرنگاران در ایران چشم پوشی کرد. در واقع کسی نمی خواست با طرح این موارد، موضوع را بزرگ کند. انتخابات اخیر به محافظه کاران قدرت بیشتری داد.
این انتخابات آزاد وعادلانه نبوده است. من با کسانی که این موضوع را طرح می کنند موافق هستم . به نظرم ایرانی ها ایام خیلی دشواری را در پیش خواهند داشت. اتحادیه اروپا باید از گروهای ایرانی، زنان، روزنامه نگاران و نویسندگان و روشنفکران از طریق تلویزیونی که قرار است در هلند تشکیل شود، حمایت کند. به نطر من این حرکت انتخابات در ایران از روی قصد و با برنامه بوده است و رهبران مذهبی در ایران تصمیم گرفتند که این شرایط کنونی بوجود آید. به نظرم اتحادیه اروپا باید واکنش نشان دهد. در واقع وضعیت اتفاق افتاده، یک شبه بوجود نیآمده است، بلکه از قبل سازماندهی شده است و غرب باید تحلیل کند که چه اتفاقی افتاده است. ما باید یک استراتژی روشن داشته باشیم و نه دو استراتژی موازی. این چنین سیاستی خوب نیست و باعث میشود که کسانی که در قدرت هستند حاضرنشوند هیچ سازشی وعقب نشینی را انجام دهند. به نظرم اروپا در این عرصه فوق سیاستی مبهم داشته است؛ اما امریکا تقریبا” روشن برخورد کرده است.
– آنجلیکا بیر : من چند نکته راتوضیح کوتاه می دهم . ما در واقع بر سر یک چهارراه قرارگرفته ایم . ما وقتی در درون حزب سبزهای آلمان بحث می کنیم خیلی ها گفتند که در ارتباط با ایران می بایست از موضوع بحث انرژی هسته ای فراتر برویم و تنها آنرا به عنوان جایگزین نفت تلقی نکنیم. برای ما جای سئوال است که ایران چگونه می تواند انرژی هسته ای داشته باشد. بویژه اینکه در یک منطقه زلزله خیز بسر می برد. ما براین ارزیابی هستیم که آمریکا درعراق اشتباه کرده است. ما حتما” می بایست به دنبال راه حل های سیاسی در این امور باشیم. عبارت تغییر رژیم هنوز از فهرست اصلاحات دولت امریکا حذف نشده است. ما می خواهیم پیشتاز دفاع از حقوق بشر و حقوق اساسی باشیم. بحث دیگر موضوع آزادی مطبوعات است. اینرامیبایست ما مورد بحث قراردهیم .
آنجلیکا بیر در این بخش از برنامه، به معرفی آقای یوسف مولایی پرداختند. ایشان استاد دانشگاه و متخصص در حقوق بین المللی و وکیل مدافع آقایان اکبرگنجی و ناصر زرافشان در ایران هستند. از آقای مولایی بعنوان یک حقوقدان دعوت بعمل آمده تا دیدگاه های حقوقی خود را در خصوص فعالین سیاسی و چشم اندا زآن در بعد از انتخابات رامطرح کنند.
( صحبت های آقای مولایی از طریق تند نویسی تهیه شده است و گزارشگر امیدوار است در متن سخنرانی ایشان اشتباهی روی نداده باشد).
یوسف مولایی
در ابتدا لازم می دانم که از برگزارکنندگان این کنفرانس تشکرکنم . از این که این فرصت را برای من فراهم کردید تا دیدگاه های خود را در معرض داوری شرکت کنندگان کنفرانس قرار دهم، بسیار سپاسگزارم. از اینکه ریاست بخش چهارم کنفرانس به عهده خانم آنجلیکا بیراست، خوشحالی خود را ابرازمی دارم. مباحث من حدودی متفاوت از مباحثی است که دیگر شرکت کنندگان دراین کنفرانس مطرح کردند. باید متذکر شوم که در۷ دقیقه نمی توان بحث کاملی را مطرح کرد. دومین تذکر من این است که من هرمطلبی که اینجا مطرح می کنم در ایران نیز می توانم مطرح کنم. این بدان معنی نیست که در ایران دمکراسی هست بلکه بدان معنی است حکومت ایران طرح دیدگاه های کارشناسی درحد مباحث را تحمل می کند. و از طرف دیگر جامعه ایران درحال تحول و تجربه اندوزی است. مبارزات مسالمت آمیز برای دستیابی به حقوق مدنی وسیاسی در ایران جریان دارد، بخصوص نسل جوان با پرهیز از خشونت تجارب ارزنده ای در مبارزات مدنی کسب کرده و اینها همه ما را نسبت به آینده جامعه ایران امیدوار میکند.
من متآسفانه از ابتدای کنفرانس در اینجا حضورنداشتم و فقط توانستم بخشی از سخنرانی ها را دنبال کنم. هیچیک از سخنرانان در فرصت اندکی که داشتند نتوانستند مطالب خودشان را بصورت کامل ارائه دهند. از این رو مشکل است که آن مباحث را در اینجا نقد کرد. هریک از سخنرانان فقط از یک زاویه مسائل را مطرح کردند و بطورکلی یک محورهایی را ترسیم نمودند. جامعه ایران پویا وپیچیده است. برای تحلیل درست تر مسائل ایران می بایستی در آنجا حضور داشت و در بطن تحولات آن زندگی کرد. در واقع باید پیچیدگی های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه ایرانی را براساس تجارب خود ایرانیان بررسی کرد. دغدغه اصلی من در مورد ایران دست یابی به حاکمیت است. ما در ایران دولت و حکومت داشتیم ولی در مورد حاکمیت یک چالش تاریخی داریم که ازصد سال پیش شروع شده و هنوز ادامه دارد. آن چیزی که با انقلاب فرانسه درغرب تجربه شد یعنی اینکه افراد به مقام شهروندی ارتقا پیدا کردند در ایران هنوز به صورت یک چالش تاریخی مطرح است وفقط صحبت از حاکمیت می کنیم.
ما به مرحله ای از رشد جامعه توجه داریم که در آن مناسبات فرد با قدرت براساس قوانینی که متکی به آرا مردم است، تنظیم می شود. در قبل از انقلاب فرانسه، مردم فرانسه رعیت پادشاه و بعضا” خادم کلیسا محسوب می شدند و از بیم حقوقی که پادشاه درمقابل آن تکلیف داشته باشد، برخوردار نبودند. رعیت فقط وظیفه دارد. او وظیفه دارد که مالیات بپردازد. وظیفه دارد به جنگ برود، وظیفه دارد که ازپادشاه تبعیت کند وهیچ حقوقی ندارند که از پادشاه مطالبه کنند. پادشاه از سرمهر یا ترحم می تواند امتیازاتی به آنها بدهد و هر وقت که بخواهد از آنها دریافت کند. در ایران هررخداد اجتماعی در مسیراین چالش تاریخی است بعنی بسوی دست یابی به حاکمیت است یعنی مقید کردن قدرت به معیارهای حقوقی پاسخگوئی و مسئولیت پذیری است.
یکی از ویژگیهای مدرنیته نیز حرکت بسوی حاکمیت قانون و احترام قائل شدن به هرفردی به عنوان خودش است و نه به عنوانی جزئی از یک جامعه که درمقابل اولویت های جامعه حقوقش می تواند نادیده گرفته شود. حرکت جنبش اجتماعی در ایران در مسیر دست یابی به حقوق فردی است تا از آن طریق حاکمیت قانونی بر جامعه امکان پذیرشود. مبارزات نخبگان، زنان، جوانان در بطن این حرکت تاریخی قابل درک و دریافت است بدون حاکمیت قانونی (و نه قانون حاکم )حقوق شهروندی وجود ندارد و بدون شهروند حاکمیت وجود ندارد. در این خصوص ما در حال گذار از یک بحرانی هستیم. اما درخصوص انتخابات بطورکلی در دو حوزه داخلی وخارجی می توان آنرا تحلیل کرد. در حوزه داخلی رای به آقای احمدی نژاد اعتراض به بی عدالتی، تبعیض، فسادهای مالی، فقر، بیکاری و به طورکلی بحران اقتصادی است. انقلاب ایران بعد از ۲۷ سال نتوانسته است شعارهای خود را در زمینه عدالت و فقر زدایی به اجرا بگذارد. درکنار تعداد زیادی از کارگران و کارمندان که زیرخط فقر زندگی می کنند اقلیتی هم وجود دارد که کاخ های آنها آسمان را می ساید و ثروت آنها نجومی است پس اگر این مساله در پیروزی آقای احمدی نژاد موثربوده نتیجه باید گرفت رآی مردم تا حدودی عکس العملی است یعنی مردم انتخاب نکردند بلکه به سیاست های دولت های قبلی یعنی آقای هاشمی رفسنجانی و آقای محمد خاتمی عکس العمل نشان دادند.
درحوزه خارجی نیز نحوه حرکت جامعه جهانی درمساله انرژی هسته ای و بخصوص اروپائیان درپیروزی آقای احمدی نژاد بی تاثیر نبوده است. اگر فرصتی دیگر پیش آمد من سعی خواهم کرد در این عرصه توضیحات بیشتری دهم.
– آنجلیکا بیر: در این بخش از برنامه آقای درخشان یکی از وبلاگ نویسان معروف ایرانی که الان در کانادا زندگی می کنند به سخنرانی خواهند پرداخت.
حسین درخشان
من صحبت خود را از انتخابات ریاست جمهوری شروع می کنم به نظرم آقای احمدی نژاد نمی تواند نماینده اکثریت مردم ایران باشد. مجموع رای اول ایشان در دور اول درحدود ۵ میلیون نفربود(۱۰%جمعیت ایران ) این رای در واقع خیلی بیشتر از رای همیشگی سنت گرایان یا محافظه کاران نبوده است . این بار در این انتخابات ایرانیان ذائقه سیاسی خود را تغییر دادند. در دور دوم انتخابات، ایرانیان با یک چهره سیاسی وغیرمحبوبی مواجه بودند و این شخص آقای رفسنجانی بود. شاید هر کس دیگری هم می توانست این فرد را شکست دهد. زیرا ایشان اصلا چهره ای مردمی نبودند. دراین عرصه سه دلیل را می توانم بیاورم :
۱- شکاف اقتصادی و اجتماعی که به واسطه طرح های آقای رفسنجانی در دوره ۸ سال سازندگی در جامعه ایجاد شده بود به یک عبارت شکست خورد. ۲- ازماشین رای گیری خامنه ای همواره استفاده می کند و همیشه یک میلیون رای برای هرنامزدی که نماینده رهبری باشد بصورت اتوماتیک به مجموعه رایش اضافه می کنند. ۳- مشکل اساسی و سیاسی عمده در ایران این است که جمعیت جوان که ۷۰% جامعه را تشکیل می دهند بشدت غیرسیاسی هستند وعدم حضورسیاسی آنها باعث شده که آقای احمدی نژاد به قدرت برسد. چون احزاب جدی دیگری وجود ندارند پس آقای احمدی نژاد پیروز شدند به نظرم دو گزینه برای جوانان وجود داشت:
الف ) – تلویزیون های ایرانی که در خارج از کشور خارج هستند، نفوذ زیادی در طبقه متوسط جامعه ایران دارند. آن وسایل ارتباط جمعی از بوش رئیس جمهورامریکا چهره ای درست کردند که من به آنها انتقاد دارم. این تبلیغات منفی باعث شد که مردم طبقات متوسط و پایین یک عقب گرد بکنند.
ب ) – اینترنت عمل مقابل این ماهواره ها را انجام داد. درواقع اینها بیشتر بحث روشنفکرانه کردند، خیلی ها نمی خوانستند رای بدهند ولی در لحظات آخررفتند و این کار را کردند. دراینترنت ما سانسورداریم. در من در ایران دسترسی به اینترنت هم دشوار است و دولت آنرا کنترل می کند.
من نظرم این است که سازمان ونهادهای سیاسی و اجتماعی که می توانند در برابر ماشین رای دهی رهبری جمهوری اسلامی قرارگیرند . درواقع سازمانهای غیردولتی هستند. این نهادها باید توسط طرفداران حقوق بشرکارهایش انجام شود. ما احتیاج به آموزش عملی داریم که چگونه این سازمان های غیردولتی را رهبری و در ارتباط با جهان خارج قرارداد. این سازمان های غیردولتی باید از فن آوری هایی استفاده کنند که با توسل به آن بتوانند تاثیر بگذارند. ما باید از طریق اینترنت نسبت به بی تفاوتی جوانها اقدامات اساسی بکنیم .
– پاتریک لوران: ایشان با اجازه خانم بیر توضیحات کوتاهی را ارائه دادند. در خصوص صحبت ها و سئوالاتی که در اینجا شد من بر این ارزیابی هستم که اتحادیه اروپا بر خلاف امریکا دارای استراتژی است. فرستادن یک موشک به مراکز اتمی ایران می تواند خسارات محاسبه نشده بسیاری بوجود آورد. در واقع استرتژی ما این است که با ایران با هر دولتی که بر سر کار می آید، مذاکره کنیم. ما از استراتژی انتظار دفاع نمی کنیم. ما از دولت ایران می خواهیم که عکس العمل در خصوص مواردی که طرح کردیم از خود نشان دهد. ما در ماه های اکتبر و سپتامبر روی مسائل حقوق بشر صحبت کردیم. ما در روند کارها دقیق هستیم. ما فکر می کنیم که باید به دولت جدید این شانس را دهیم که برخورد کند. ما نمی خواهیم پوزیسیون جنگ را انتخاب کنیم. ما باید موضوع اتمی را حل کنیم وگرنه همه چیز خراب خواهد شد. بدترین موضع این است که ایران خودش را از توافقات کنار بکشد. آخرین حرف من در اینجا این است که امریکا به سازمان های مدنی ایرانیان در خارج از کشور پول می دهد. اما ما اروپایی ها چنین کاری را نمی کنیم. امریکا سه ملیون دلار در خارج از کشور به این جریانات کمک کرده است.
آنجلیکا بیر: دراینجا کنفرانس به پایان خود رسید و ما از همه شرکت کنندگان و سخنرانان نهایت تشکر را داریم و امیدواریم بتوانیم برنامه های دیگری را با همین مضمون وبا طیف گسیرده تری از نیرو ها ی ایرانی برگزار کنیم.
گزارش دهنده: علی صمد از بروکسل
