جمعه ۳ مرداد ۱۴۰۴ - ۲۲:۵۰

جمعه ۳ مرداد ۱۴۰۴ - ۲۲:۵۰

آرام در تنش
در سکوتی ابدی / ماه می‌خرامَد: / - آرام! / در بستر آب. / ذهن من اما، / بی‌تاب از وزشِ شوقِ نگاهت، / به شعف می‌خندد.
۳ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مسعود دلیجانی
نویسنده: مسعود دلیجانی
ریاکاری ساختاریافتهٔ کشورهای غربی در مواجهه با گرسنگی به‌مثابه‌ سلاح در غزه
ریاکاری کشورهای غربی نه یک ضعف فردی، بلکه یک سیاست ساختاری است. بیانیه‌هایی که بدون توقف محاصره، بدون تعلیق کمک نظامی، و بدون ارجاع جنایت‌کاران به دادگاه کیفری بین‌المللی صادر...
۳ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: سیاوش قائنی
نویسنده: سیاوش قائنی
نهضت آزادی ایران: آزادی زندانیان سیاسی و محصورین، نماد یک مطالبه ملی و تحقق آن، امری وفاق آفرین
در شرایط فعلی کشور که بیش از همیشه نیازمند همبستگی و وفاق هستیم و آزادی زندانیان سیاسی و محصورین می‌تواند نقش مهمی بر تحکیم همبستگی ملی ایفا کند. .. در...
۳ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: نهضت آزادی ایران
نویسنده: نهضت آزادی ایران
مهران مصطفوی: رفراندوم امری ثانویه است
بحث حول اهداف مشخص، تبادل نظر و نقد در باره این موضوعات، قبل از هر چیز، مهم‌ترین تلاشی است که باید انجام داد. اگر می‌خواهیم تغییر کننده و تغییر دهنده...
۲ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مهران مصطفوی
نویسنده: مهران مصطفوی
سئوالات دومین نشست تحلیل هفته: رفراندم: نقشه راه یا مطالبه عاجل؛ اصلاح طلبان و تحول خواهان و همچنین نتانیاهو در پی چیست؟
مباحث دومین نشست «تحلیل هفته، پرسش و پاسخ» همراه با فرخ نگهدار و گودرز اقتداری؛ در این هفته، سه موضوع مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد: ۱. رفراندم: نقشه راه...
۲ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تحلیل هفته، پرسش و پاسخ
نویسنده: تحلیل هفته، پرسش و پاسخ
جنبش چپ و میهن دوستی
سمینار نهم اتاق فکر چپ سبز جنبش چپ و میهن دوستی شنبه ۱۱ مردادماه ۱۴۰۴ ـ ۲ آوگوست ۲۰۲۵ ساعت ۲۰.۳۰ به وقت تهران ـ ۱۹ به وقت اروپای مرکزی...
۲ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: اتاق فکر چپ سبز
نویسنده: اتاق فکر چپ سبز
گزارش سازمان ملل درباره خشونت جنسیتی در غزه: «نسل‌کشی مبتنی بر جنسیت» در جریان است
آنچه برای زنان و دختران فلسطینی رخ می‌دهد، صرفاً پیامدهای ناخواستهٔ جنگ نیست، بلکه نابودی عمدی زندگی و بدن‌های آنان است، تنها به‌دلیل آن‌که فلسطینی و زن هستند. او اعلام...
۲ مرداد, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: شهناز قراگزلو
نویسنده: شهناز قراگزلو

ایدئولوژی، ماهیت احزاب سیاسی و هدف

الزام وجود ایدئولوژی برای احزاب سیاسی بدان معنا نیست کە بعنوان مثال در این حوزە خود را بە یک یا دو اندیشمند پایبند و ملتزم کرد. درست بمانند سابق کە یک حزب مارکسیست بود یا لنینیست و یا هر دو. الزام وجود ایدئولوژی بە این معناست کە یک حزب سیاسی خود را در چهارچوب یک ایدەآل (با خصلت مرحلەای) و یک ایدەآل دیگر ( با خصلت استراتژیک) تعریف می کند و برای تحقق آنها می تواند از اندیشمندان ذی ربط استفادە فکری و تئوریکی بعمل بیاورد. بنابراین سخن گفتن از عدم الزام بە ایدئولوژی اشتباە بزرگی است.

مقدمەای بر ایدەئولوژی

ایدئولوژی بعنوان مجموعە بهم پیوستەای از ایدەها معرف هویت است، از جملە هویت احزاب سیاسی. سە وجە مهم ایدئولوژی عبارت است از:

ـ تحلیل جامعە

ـ اوتوپیا

ـ ابزار تحول یا تغییر

احزاب سیاسی با ارائە نظرات خود در این سە مورد نشان می دهند کە دارای چە ایدئولوژی ای هستند، و بە این ترتیب ماهیت خود را تعیین می کنند.

تحلیل جامعە

در تحلیل جامعە، ایدئولوژی ساختار جامعە را در کلیت آن با توجە بە دادەها تعیین می کند. در این تحلیل هویت جامعە بر اساس نیروهای تولیدی، مناسبات تولیدی، طبقات و ساختار دولت مشخص می شود.

اوتوپیا

در این بخش، جامعە مورد نظر و یا شکل و ماهیت جامعە مورد نظر ارائە دادە می شود. اینکە ایدئولوژی می خواهد چە جامعەای و با چە مشخصاتی بسازد. بطورکلی شکل و ماهیت جامعە آلترناتیو، جامعەای کە بە جای جامعە کنونی می نشیند، تعیین می شود.

ابزار تحول

در این بخش ایدئولوژی تعیین می کند از چە طریقی می خواهد امر تغییر را جلو ببرد. از طریق خشونت و یا مسالمت آمیز، و یا ترکیبی از هر دو. همچنین در این بخش آن نیروهائی کە می توانند در امر تغییر ذی نفع باشند و یا بە امر تغییر بپیوندند، مشخص می شود. طبقات اجتماعی و نیروهای سیاسی معرف آنها بخش مهمی را از کل بحث را شامل می شود.

نگاهی بە جامعە ایران

می توان بر اساس این مدل بە جامعە ایران هم پرداخت و آن را در حوزە ایدەئولوژی و بر اساس سە مشخصە تشکیل دهندە آن بررسی کرد.

تحلیل جامعە ایران

جامعە ایران یک نظام سرمایەداری است، اما با خصوصیات ویژە خود. این خصوصیات عبارت اند از:

ـ نیروی کار و سرمایە وجود دارد،

ـ دولت کارفرمای اصلیست،

ـ نفت بخش اصلی درآمد کشور را تشکیل می دهد،

ـ بخش خصوصی، یک بخش متعارف نیست، این بخش بشدت دارای ماهیت خصولتی است،

ـ اقتصاد خصوصیت رانتی دارد،

ـ نیروهای نظامی ـ امنیتی و ارگانهای مالی ـ ایدئولوژیکی بخش مهمی از اقتصاد کشور را در دست دارند،

ـ دولت متعارف سرمایەداری وجود ندارد، دولت تئوکراتیک است با حضور نسبی تکنوکراتها در بخش اجرائی،

ـ بە همراە تضاد کار و سرمایە، تضاد مدرنیتە با تئوکراتیسم و از قبل آن تضاد سرمایەداری مدرن با حاکمیت و نمایندگان اقتصادی آن وجود دارد،

ـ بعلت تسلط ایدئولوژی مذهبی و پیش سرمایەداری، نیروهای تولیدی متعارف سرمایەداری در فشاراند،

ـ مناسبات سرمایەداری توسعەنیافتە در هالەای از تئوکراتیسم در جریان است،

ـ دولت از طریق قدرت سیاسی در پی بازتولید مداوم اقشار سنتی با گرایش و ایدئولوژی مذهبی است.

اتوپیا در جامعە ایران

ـ جامعە ایران نیاز دارد از یک جامعە سرمایەداری توسعەنیافتە محاصرە شدە توسط تئوکراتیسم بە یک جامعە سرمایەداری مدرن و امروزین تحول یابد. این اتوپیا یا آرمان اولیە است،

ـ شکل جامعە جایگزین، جامعە لیبرال ـ دمکراتیک است، جامعەای کە از لحاظ سیاسی در آن نرمهای لیبرالیستی از جملە آزادی بیان، آزادی احزاب و تشکلها، آزادی مطبوعات و انتخابات آزاد برقرار است، و در حوزە اقتصادی متعهد بە یک نظام مختلط از مالکیت دولتی و خصوصی است. این دو خصوصیت، یعنی لیبرالیسم سیاسی و پلورالیسم اقتصادی، مبانی ایجاد یک جامعە مدرن را ایجاد می کنند و آن را گسترش می دهند،

ـ در چنین نظامی بعلت قدرت گیری تشکلات کارگری و چپ، عملا امکان ایجاد دولت رفاە فراهم می شود،

ابزار تحول برای ایجاد چنین جامعەای

ـ ـ نیروهای شرکت کنندە در چنین تحولی عبارتند از: طبقە کارگر، طبقە متوسط، بورژوازی و اقشار مذهبی مدرنیزەشدە،

ـ با توجە بە نیاز ایران بە تحول، این الزام نە تنها در جامعە، بلکە در بخشهائی از خود حاکمیت هم انعکاس یافتە است و این باعث چندپارگی در صفوف حاکمان شدەاست،

ـ بخشی در حاکمیت کە توسط هستە اصڵی قدرت لیبرالها خواندە می شود اساسا همانا اصلاح طلبان و نیروهای میانەرو هستند کە سیاست نزدیکی و تعامل با جهان را دارند،

ـ اصلاح طلبان در اثر فشار و سرکوب و نیز عدم توانائی برای بازتولید خود در حوزە اندیشە و عمل، از قدرت سابق بهرەمند نیستند، اما کماکان نیروئی اند کە در حوزە گفتمانی سنت گرائی هستە سخت قدرت را بە چالش می کشند،

ـ تجربە نشان دادە است کە در ایران قدرت سیاسی از زمان ایجاد مدرنیسم در ایران، تنها توسط نیروی تودەای دچار تحول شدەاست، و تنها نمونە آن البتە انقلاب بهمن سال ۱۳۵۷ است. با توجە بە تجربە اصلاحات و جنبش سبز، می توان گفت کە تحول در ایران کماکان راە تودەای را انتخاب کردەاست و می کند،

ـ جامعە ایران بشدت مستعد اعتراضات و خیزش تودەای است، اما اینکە این خیزش الزاما بە راههای غیرمسالمت آمیز ختم شود، از جملە بستگی بە برخورد حاکمیت دارد،

ـ اما روانشناسی تودەای در چندین دهە گدشتە نشان می دهد کە در ایران روحیە انقلابی گری عموما مسلط نیست، بنابراین علت اینکە چرا خیزش مردم نتوانست همەگیر شود، منطقا از جملە بە همین روانشناسی تودە برمی گردد،

ـ ریزش نیرو در حاکمیت بخش مهمی از روند تحولات در هر جامعەای است. تجربە جامعە ایران نشان می دهد کە علیرغم این ریزش در مقاطقی، اما عمدە این نیروها بە ایدە انقلابی گری برای تحول نپیوستەاند،

ـ بنابراین باید گفت کە روند تحول با توجە بە چنین وضعیتی بیشتر خصلت مسالمت آمیز و تدریجی دارد،

ـ در واقع ایجاد جامعە لیبرال ـ دمکراتیک، روندی فراگیر از مشارکت طیف های وسیعی است کە از پائین جامعە تا لایەهائی از سطح حاکمیت را در برمی گیرد.

سخن پایانی

الزام وجود ایدئولوژی برای احزاب سیاسی بدان معنا نیست کە بعنوان مثال در این حوزە خود را بە یک یا دو اندیشمند پایبند و ملتزم کرد. درست بمانند سابق کە یک حزب مارکسیست بود یا لنینیست و یا هر دو. الزام وجود ایدئولوژی بە این معناست کە یک حزب سیاسی خود را در چهارچوب یک ایدەآل (با خصلت مرحلەای) و یک ایدەآل دیگر ( با خصلت استراتژیک) تعریف می کند و برای تحقق آنها می تواند از اندیشمندان ذی ربط استفادە فکری و تئوریکی بعمل بیاورد. بنابراین سخن گفتن از عدم الزام بە ایدئولوژی اشتباە بزرگی است. هر حزب و جریان سیاسی چنانکە در اول بحث گفتیم باید دارای برنامەای باشد با سە جزء: تحلیل جامعە، اوتوپیا و ابزار تحول. و این همان ایدئولوژی مد نظر ماست.

همچنین باید گفت کە چپ ایران بە عقیدە نگارندە این سطور، در مرحلە ایجاد جامعە لیبرال ـ دمکراتیک در ایران قرار دارد و نە جامعەای با خصلتهای دیگر (مثلا جامعەای با سمت گیری راە رشد غیرسرمایەداری، جمهوری دمکراتیک خلق و غیرە). هدف مرحلەای ایجاد جامعە لیبرال ـ دمکراتیک است و هدف استراتژیک می تواند جامعە سوسیالیستی باشد.

تاریخ انتشار : ۱۴ مرداد, ۱۳۹۸ ۱۱:۲۸ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

میرحسین موسوی و تحول‌طلبی در راه تأمین حق حاکمیت مردم!

در طول حیات جمهوری اسلامی، بارها شاهد بوده‌ایم که هر وقت جامعه به صحنه آمده است، توانسته تغییراتی را به حکومت تحمیل کند اما پایداری این تغییرات منوط به تداوم حضور مردم در صحنه بوده است. هم‌اینک نیز با توجه به روبه‌رو شدن کشور با یک تجاوز نظامی می‌توان انتظار فراروییدن تغییرات مشابهی را داشت. در چنین شرایطی رهبرانی نظیر آقای موسوی که مورد اعتماد و وثوق ملی باشند، می‌توانند در پایداری خواست‌های مردمی نقشی حیاتی بازی کنند.

ادامه »

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »

لحظات اصابت موشک تجاوزگران جنایت‌کار اسراییل به میدان قدس تجریش در تهران

فیلم لحظهٔ اصابت پرتابهٔ متجاوزان به میدان قدس در حین تکاپوی روزمرّهٔ زندگی هم‌میهنان ما، نشانهٔ مستند دیگری از جنایات جنگی اسراییل و جنایات آنان علیه بشریّت است. هرگونه حمایت از تجاوز اسراییل به سرزمین کهن ما، مایهٔ سرافنکدگی و شرمساری است، به ویژه آن‌گاه که زادهٔ این آب‌وخاک باشی. هر گونه جانب‌داری یا سکوت حمایت‌گرانهٔ غرب عیان‌گر پوچی ادعای پای‌بندی به قانونیّت در تنظیم روابط جهانی و متعهّد بودن به حقوق جهان‌شمول بشر است.

مطالعه »

طلوع یک ستاره: صعود تاریخی فوتبال زنان ایران به جام ملت‌های آسیا

این موفقیت، تنها یک افتخار ورزشی نیست، بلکه تجلی امید، اراده و مقاومت زن ایرانی در برابر محدودیت‌ها و نابرابری‌هاست. افتخاری که پیام روشنی به مردم ایران دارد: دختران این سرزمین، حتی در سخت‌ترین شرایط نیز می‌درخشند و جهانیان را به تحسین وامی‌دارند.

مطالعه »
بیانیه ها

میرحسین موسوی و تحول‌طلبی در راه تأمین حق حاکمیت مردم!

در طول حیات جمهوری اسلامی، بارها شاهد بوده‌ایم که هر وقت جامعه به صحنه آمده است، توانسته تغییراتی را به حکومت تحمیل کند اما پایداری این تغییرات منوط به تداوم حضور مردم در صحنه بوده است. هم‌اینک نیز با توجه به روبه‌رو شدن کشور با یک تجاوز نظامی می‌توان انتظار فراروییدن تغییرات مشابهی را داشت. در چنین شرایطی رهبرانی نظیر آقای موسوی که مورد اعتماد و وثوق ملی باشند، می‌توانند در پایداری خواست‌های مردمی نقشی حیاتی بازی کنند.

مطالعه »
پيام ها

بازگشت به مردم، دست پر نظام در مذاکرات

مردم صاحبان اصلی این سرزمین‌اند و باید فرصت تعیین سرنوشت ونحوهٔ ادارهٔ کشورخود را داشته باشند.

آن‌چه در لحظهٔ کنونی در بین خواسته‌های مردم برای حفظ تمامیت ارضی ودفاع از کشور در برابر متجاوزان اولویت دارد، توقف سرکوب و بگیروببندها، آزادی زندانیان سیاسی وعقیدتی و محصوران در بند خانگی است، که می‌توانند با ایجاد اتحاد و همبستگی مردم در مقابل دشمنان خارجی به حل بحران‌های داخلی نیز، یاری رسانند.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

آرام در تنش

ریاکاری ساختاریافتهٔ کشورهای غربی در مواجهه با گرسنگی به‌مثابه‌ سلاح در غزه

نهضت آزادی ایران: آزادی زندانیان سیاسی و محصورین، نماد یک مطالبه ملی و تحقق آن، امری وفاق آفرین

مهران مصطفوی: رفراندوم امری ثانویه است

سئوالات دومین نشست تحلیل هفته: رفراندم: نقشه راه یا مطالبه عاجل؛ اصلاح طلبان و تحول خواهان و همچنین نتانیاهو در پی چیست؟

جنبش چپ و میهن دوستی