شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۴ - ۱۸:۲۹

شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۴ - ۱۸:۲۹

مردم عامل اصلی در امنیت وطن هستند- تجربه و برداشتی از جنگ دوازده روزه
مردم نشان دادند که وطن خود را دوست دارند و حاضرند برای بقای میهن، حتی از جان خود نیز بگذرند و با تمام مشکلات بسازند ولی با دشمن و خائنان...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: کامران
نویسنده: کامران
جهان تاریک است
گوشهایتان را مهر و موم کردید!؟- صدای مردم را نشنیدید!- از شما کاری ساخته نیست!- خیلی کارها کردید!- اما از بهار بویی نبردید- از شکفتن گلها در دامنه هایِ فلات-...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رحمان ـ ا
نویسنده: رحمان ـ ا
به امید پیروزی نه در جنگ که بر جنگ
مادران صلح ایران ضمن محکومیت اقدامات غیر انسانی اسراییل، از جنابعالی به‌عنوان ریاست قوۀ قضاییه مصرانه تقاضا دارند در این شرایط بحرانی بنا بر اصل مدارا با رعایت عدل و...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مادران صلح ایران
نویسنده: مادران صلح ایران
بیانیۀ کانون نویسندگان ایران در بارۀ آنچه بر زندان اوین رفت
کانون نویسندگان ایران ضمن محکوم‌کردن حملۀ تجاوزگرانه و جنایتکارانۀ رژیم اسراییل به ایران به‌طور عام و به زندان اوین به‌طور خاص و ابراز نگرانی شدید نسبت به سرنوشت نامعلوم همۀ...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: کانون نویسندگان ایران
نویسنده: کانون نویسندگان ایران
خاموشی صدای پیکارگر پرشور آرمان‌های چپ، در سوگ محمدتقی برومند (ب. کیوان)
او هرگز از آرمان‌های سوسیالیستی و اندیشه‌های چپ دست نکشید، و تا واپسین سال‌های عمر، به‌طور پیوسته به ترجمه، نگارش و پژوهش‌های نظری پرداخت. با اندوهی ژرف، درگذشت این انسان...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رفقا و دوستان زنده یادان
نویسنده: رفقا و دوستان زنده یادان
مهدی معتمدی‌‏مهر، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی: ترکیب برنده؛ همبستگی ملی و توان نظامی
عملاً دسته‌بندی‌های قبلی مانند اصلاح‌طلب و محافظه‌کار و برانداز، جای خود را به دو جریان کلان «جبهه وطنی» و «جبهه ضدوطنی» داد. جبهه وطنی اعم از نیروهای اصلاح‌طلب و محافظه‌کار...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مهدی معتمدی‌مهر
نویسنده: مهدی معتمدی‌مهر
زنانی که با بمب آزاد نشدند!
یکی از خشونت‌بارترین رهبران نظامی جهان، بنیامین نتانیاهو، با استناد به‌نام مهسا امینی و شعار «زن، زندگی، آزادی»، تلاش می‌کند حمله‌ خود به ایران را با رنگ و بوی عدالت‌خواهی...
۱۳ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: الهه محمدی
نویسنده: الهه محمدی

ایدئولوژی، ماهیت احزاب سیاسی و هدف

الزام وجود ایدئولوژی برای احزاب سیاسی بدان معنا نیست کە بعنوان مثال در این حوزە خود را بە یک یا دو اندیشمند پایبند و ملتزم کرد. درست بمانند سابق کە یک حزب مارکسیست بود یا لنینیست و یا هر دو. الزام وجود ایدئولوژی بە این معناست کە یک حزب سیاسی خود را در چهارچوب یک ایدەآل (با خصلت مرحلەای) و یک ایدەآل دیگر ( با خصلت استراتژیک) تعریف می کند و برای تحقق آنها می تواند از اندیشمندان ذی ربط استفادە فکری و تئوریکی بعمل بیاورد. بنابراین سخن گفتن از عدم الزام بە ایدئولوژی اشتباە بزرگی است.

مقدمەای بر ایدەئولوژی

ایدئولوژی بعنوان مجموعە بهم پیوستەای از ایدەها معرف هویت است، از جملە هویت احزاب سیاسی. سە وجە مهم ایدئولوژی عبارت است از:

ـ تحلیل جامعە

ـ اوتوپیا

ـ ابزار تحول یا تغییر

احزاب سیاسی با ارائە نظرات خود در این سە مورد نشان می دهند کە دارای چە ایدئولوژی ای هستند، و بە این ترتیب ماهیت خود را تعیین می کنند.

تحلیل جامعە

در تحلیل جامعە، ایدئولوژی ساختار جامعە را در کلیت آن با توجە بە دادەها تعیین می کند. در این تحلیل هویت جامعە بر اساس نیروهای تولیدی، مناسبات تولیدی، طبقات و ساختار دولت مشخص می شود.

اوتوپیا

در این بخش، جامعە مورد نظر و یا شکل و ماهیت جامعە مورد نظر ارائە دادە می شود. اینکە ایدئولوژی می خواهد چە جامعەای و با چە مشخصاتی بسازد. بطورکلی شکل و ماهیت جامعە آلترناتیو، جامعەای کە بە جای جامعە کنونی می نشیند، تعیین می شود.

ابزار تحول

در این بخش ایدئولوژی تعیین می کند از چە طریقی می خواهد امر تغییر را جلو ببرد. از طریق خشونت و یا مسالمت آمیز، و یا ترکیبی از هر دو. همچنین در این بخش آن نیروهائی کە می توانند در امر تغییر ذی نفع باشند و یا بە امر تغییر بپیوندند، مشخص می شود. طبقات اجتماعی و نیروهای سیاسی معرف آنها بخش مهمی را از کل بحث را شامل می شود.

نگاهی بە جامعە ایران

می توان بر اساس این مدل بە جامعە ایران هم پرداخت و آن را در حوزە ایدەئولوژی و بر اساس سە مشخصە تشکیل دهندە آن بررسی کرد.

تحلیل جامعە ایران

جامعە ایران یک نظام سرمایەداری است، اما با خصوصیات ویژە خود. این خصوصیات عبارت اند از:

ـ نیروی کار و سرمایە وجود دارد،

ـ دولت کارفرمای اصلیست،

ـ نفت بخش اصلی درآمد کشور را تشکیل می دهد،

ـ بخش خصوصی، یک بخش متعارف نیست، این بخش بشدت دارای ماهیت خصولتی است،

ـ اقتصاد خصوصیت رانتی دارد،

ـ نیروهای نظامی ـ امنیتی و ارگانهای مالی ـ ایدئولوژیکی بخش مهمی از اقتصاد کشور را در دست دارند،

ـ دولت متعارف سرمایەداری وجود ندارد، دولت تئوکراتیک است با حضور نسبی تکنوکراتها در بخش اجرائی،

ـ بە همراە تضاد کار و سرمایە، تضاد مدرنیتە با تئوکراتیسم و از قبل آن تضاد سرمایەداری مدرن با حاکمیت و نمایندگان اقتصادی آن وجود دارد،

ـ بعلت تسلط ایدئولوژی مذهبی و پیش سرمایەداری، نیروهای تولیدی متعارف سرمایەداری در فشاراند،

ـ مناسبات سرمایەداری توسعەنیافتە در هالەای از تئوکراتیسم در جریان است،

ـ دولت از طریق قدرت سیاسی در پی بازتولید مداوم اقشار سنتی با گرایش و ایدئولوژی مذهبی است.

اتوپیا در جامعە ایران

ـ جامعە ایران نیاز دارد از یک جامعە سرمایەداری توسعەنیافتە محاصرە شدە توسط تئوکراتیسم بە یک جامعە سرمایەداری مدرن و امروزین تحول یابد. این اتوپیا یا آرمان اولیە است،

ـ شکل جامعە جایگزین، جامعە لیبرال ـ دمکراتیک است، جامعەای کە از لحاظ سیاسی در آن نرمهای لیبرالیستی از جملە آزادی بیان، آزادی احزاب و تشکلها، آزادی مطبوعات و انتخابات آزاد برقرار است، و در حوزە اقتصادی متعهد بە یک نظام مختلط از مالکیت دولتی و خصوصی است. این دو خصوصیت، یعنی لیبرالیسم سیاسی و پلورالیسم اقتصادی، مبانی ایجاد یک جامعە مدرن را ایجاد می کنند و آن را گسترش می دهند،

ـ در چنین نظامی بعلت قدرت گیری تشکلات کارگری و چپ، عملا امکان ایجاد دولت رفاە فراهم می شود،

ابزار تحول برای ایجاد چنین جامعەای

ـ ـ نیروهای شرکت کنندە در چنین تحولی عبارتند از: طبقە کارگر، طبقە متوسط، بورژوازی و اقشار مذهبی مدرنیزەشدە،

ـ با توجە بە نیاز ایران بە تحول، این الزام نە تنها در جامعە، بلکە در بخشهائی از خود حاکمیت هم انعکاس یافتە است و این باعث چندپارگی در صفوف حاکمان شدەاست،

ـ بخشی در حاکمیت کە توسط هستە اصڵی قدرت لیبرالها خواندە می شود اساسا همانا اصلاح طلبان و نیروهای میانەرو هستند کە سیاست نزدیکی و تعامل با جهان را دارند،

ـ اصلاح طلبان در اثر فشار و سرکوب و نیز عدم توانائی برای بازتولید خود در حوزە اندیشە و عمل، از قدرت سابق بهرەمند نیستند، اما کماکان نیروئی اند کە در حوزە گفتمانی سنت گرائی هستە سخت قدرت را بە چالش می کشند،

ـ تجربە نشان دادە است کە در ایران قدرت سیاسی از زمان ایجاد مدرنیسم در ایران، تنها توسط نیروی تودەای دچار تحول شدەاست، و تنها نمونە آن البتە انقلاب بهمن سال ۱۳۵۷ است. با توجە بە تجربە اصلاحات و جنبش سبز، می توان گفت کە تحول در ایران کماکان راە تودەای را انتخاب کردەاست و می کند،

ـ جامعە ایران بشدت مستعد اعتراضات و خیزش تودەای است، اما اینکە این خیزش الزاما بە راههای غیرمسالمت آمیز ختم شود، از جملە بستگی بە برخورد حاکمیت دارد،

ـ اما روانشناسی تودەای در چندین دهە گدشتە نشان می دهد کە در ایران روحیە انقلابی گری عموما مسلط نیست، بنابراین علت اینکە چرا خیزش مردم نتوانست همەگیر شود، منطقا از جملە بە همین روانشناسی تودە برمی گردد،

ـ ریزش نیرو در حاکمیت بخش مهمی از روند تحولات در هر جامعەای است. تجربە جامعە ایران نشان می دهد کە علیرغم این ریزش در مقاطقی، اما عمدە این نیروها بە ایدە انقلابی گری برای تحول نپیوستەاند،

ـ بنابراین باید گفت کە روند تحول با توجە بە چنین وضعیتی بیشتر خصلت مسالمت آمیز و تدریجی دارد،

ـ در واقع ایجاد جامعە لیبرال ـ دمکراتیک، روندی فراگیر از مشارکت طیف های وسیعی است کە از پائین جامعە تا لایەهائی از سطح حاکمیت را در برمی گیرد.

سخن پایانی

الزام وجود ایدئولوژی برای احزاب سیاسی بدان معنا نیست کە بعنوان مثال در این حوزە خود را بە یک یا دو اندیشمند پایبند و ملتزم کرد. درست بمانند سابق کە یک حزب مارکسیست بود یا لنینیست و یا هر دو. الزام وجود ایدئولوژی بە این معناست کە یک حزب سیاسی خود را در چهارچوب یک ایدەآل (با خصلت مرحلەای) و یک ایدەآل دیگر ( با خصلت استراتژیک) تعریف می کند و برای تحقق آنها می تواند از اندیشمندان ذی ربط استفادە فکری و تئوریکی بعمل بیاورد. بنابراین سخن گفتن از عدم الزام بە ایدئولوژی اشتباە بزرگی است. هر حزب و جریان سیاسی چنانکە در اول بحث گفتیم باید دارای برنامەای باشد با سە جزء: تحلیل جامعە، اوتوپیا و ابزار تحول. و این همان ایدئولوژی مد نظر ماست.

همچنین باید گفت کە چپ ایران بە عقیدە نگارندە این سطور، در مرحلە ایجاد جامعە لیبرال ـ دمکراتیک در ایران قرار دارد و نە جامعەای با خصلتهای دیگر (مثلا جامعەای با سمت گیری راە رشد غیرسرمایەداری، جمهوری دمکراتیک خلق و غیرە). هدف مرحلەای ایجاد جامعە لیبرال ـ دمکراتیک است و هدف استراتژیک می تواند جامعە سوسیالیستی باشد.

تاریخ انتشار : ۱۴ مرداد, ۱۳۹۸ ۱۱:۲۸ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

۸ تیر، روز فداییان جان‌باختهٔ خلق؛ میهن‌دوستانِ انقلابیِ راهِ آزادی و رفعِ ستم از زحمت‌کشان!

در ۸ تیر امسال و در روزهایی که تجاوز جنایت‌کارانهٔ حکومت نژادپرست و نسل‌کش اسراییل و دولت امپریالیستی آمریکا به میهن عزیمان ایران باز ردّ پای خونینی از جان و هستی عزیز هم‌میهنانمان در جای‌جای ایران از خود به جا گذاشته است، یادی از رفقای عزیزی نیز ضروری‌ست که در جریان دقاع از میهن‌مان در برابر تجاوز نطامی عراق طی دو سال دفاع میهنی در راه میهنی که تا پای جان دوستش داشتند، جان باختند.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

۸ تیر، روز فداییان جان‌باختهٔ خلق؛ میهن‌دوستانِ انقلابیِ راهِ آزادی و رفعِ ستم از زحمت‌کشان!

در ۸ تیر امسال و در روزهایی که تجاوز جنایت‌کارانهٔ حکومت نژادپرست و نسل‌کش اسراییل و دولت امپریالیستی آمریکا به میهن عزیمان ایران باز ردّ پای خونینی از جان و هستی عزیز هم‌میهنانمان در جای‌جای ایران از خود به جا گذاشته است، یادی از رفقای عزیزی نیز ضروری‌ست که در جریان دقاع از میهن‌مان در برابر تجاوز نطامی عراق طی دو سال دفاع میهنی در راه میهنی که تا پای جان دوستش داشتند، جان باختند.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

مردم عامل اصلی در امنیت وطن هستند- تجربه و برداشتی از جنگ دوازده روزه

جهان تاریک است

به امید پیروزی نه در جنگ که بر جنگ

بیانیۀ کانون نویسندگان ایران در بارۀ آنچه بر زندان اوین رفت

خاموشی صدای پیکارگر پرشور آرمان‌های چپ، در سوگ محمدتقی برومند (ب. کیوان)

مهدی معتمدی‌‏مهر، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی: ترکیب برنده؛ همبستگی ملی و توان نظامی