روز دوشنبه ۲۳ اسفند ماه ۱۳۹۵ رفیق ویدا حاجبی از مبارزان پر آوازه جنبش چپ و تاریخ معاصر ایران در شهر پاریس درگذشت و با ترک دوستدارانش بسیارانی را در سوگ فقدان خود نشاند. ویدا ۸۱ سال زندگی سراسر غرور برانگیز خود را در شرافت و انسانیت زیست. او بلند آوازگی برحق خود را مدیون مبارزه آزادیخواهانه و عدالتخواهانه‌اش در درازای شصت و پنج سال فعالیت بود.
گزینش ویدا از همان نوجوانی‌اش به زور و ستم، “نه” بود که بر همان “نه” هم تا آخرین لحظه حیات خود ایستاد. ویدا حاجبی انسانی آزادیخواه و دمکرات منش بود. او از موقعیت‌های استثنایی و توانایی‌های زیاد برای حضور در جرگه قدرت و بهره مندی از مواهب آن برخوردار بود، اما جسورانه و احترام بر انگیز به همه آنها پشت کرد. زیرا که سنگر آرمانخواهی در سمت منافع محرومان و نیازمندان ایران و جهان را برگزیده بود. او مبارزی ضد امپریالیست شناخته می شد و تا آخرین نفس هم شورشگری ماند بر ضد استبداد. ویدا از پاریس پرشور تا مسکو بعد غلبه بر فاشیسم، از هاوانای انقلابی تا کاراکاس ملتهب امریکای لاتین، از شغل کوتاه مدت در موسسه تحقیقات اجتماعی ایران تا زندان‌های تهران و رهایی از زندان قصر به دست مردم در سال ۵۷، از فعالیت در کنفدراسیون بین المللی دانشجویان ایرانی تا عضویت در سازمان چریک‌های فدایی خلق، و در طول سی و پنج سال مهاجرت ناخواسته‌اش از کشور و حتی آنهنگام که در اواخر عمر خود دست به تجدید نظرهایی جدی پیرامون بخشی از باورهای پیشین خود زد، بی هیچ تزلزلی بر سر یک نکته استوار ایستاد: آزادی انسان از هر نوع تبعیض و پایداری و پایبندی بر سر همین باور! ویدا با آن پشتوانه فرهنگ متعالی و نیز مدنیت پرورش یافته‌ای که در خود داشت و با همه متانت و خوش قلبی که همه ما در او سراغ داشتیم، هر آنجا که اعمال تبعیض را حس می نمود ملاحظه هیچ زبری در سخن نمی کرد و از موضع‌گیری قاطع علیه آن باز نمی ایستاد. در اینجاها بود که همگان شاهد سرکشی ویدا و تسلیم ناپذیری وی می شدیم.
هر ایستادگی در برابر رژیم شاه در آن سال های تیره سلطه ساواک، احترام برانگیز بود و الهام بخش. اما برخی ایستادگی‌های آن دوره را داشتیم که معنی ویژه‌ای داشتند و برخوردار از جایگاهی خاص و بجای خود بزرگ. هر کدام از این برخی‌ها که در واقع شاخصه‌ای از موقعیتی خاص در سطح بین المللی یا ملی بودند، پرچمی شدند برای مقاومت جنبش اعتراضی زمانه خود علیه دیکتاتوری. مقاومت ویدا در برابر برنامه‌های رهبری ثابتی- حسین زاده در ساواک برای به زانو در آوردن او، از این نوع ایستادگی‌ها بود. این دو جلاد مزدور از ویدا فقط این را می خواستند که او مبارزه رادیکال علیه وضع موجود را امری بیهوده اعلام بدارد. ولی او با ایستادگی‌اش در برابر این گزمه‌های شاه دیکتاتور، اساساً بر خود اصل مبارزه علیه دیکتاتوری و صحت و ضرورت آن پای فشرد. او ترفند تحقیر مبارزه برحق علیه دیکتاتوری را با به حقارت نشاندن ماموران بلند رتبه‌اش پاسخ داد و همین ثبت تاریخ معاصر شد.
ویدا حاجبی تبریزی پس از انقلاب و در ادامه ابراز تعلق خاطر خویش طی دوره زندان به جنبش چریک‌های فدایی خلق، بیدرنگ فعالیت در صفوف سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران را برگزید و صمیمانه هر مسئولیتی را که در رابطه با کار نگارشی و یا فعالیت با جوانان و نوجوانان هوادار سازمان به او سپرده شد، پیش برد. او در جریان وقوع جدایی بین سازمان و “جناح چپ اکثریت” دچار رنجش شدید از رهبری وقت سازمان ما شد و همراه با این “جناح”، به فاصله گیری از آن رو آورد. ما از این بابت متاسفیم و بیش از آن، از این متاثریم که ویدا گلایه مندی سیاسی و رفتاری از سازمان ما را کمابیش تا به آخر عمرش در دل خود نگهداشت. هم از اینرو در این لحظه دردناک فقد این بزرگ بانو، بر خود لازم می دانیم تا به تاکید اعلام بداریم که علیرغم همه اینها، احترام به نام و زندگی ویدا حاجبی در سازمان ما نه تنها هرگز از میان برنخاست که همواره و در طول زمان بر آن افزوده هم شد.
احترام ما به ویدا از جمله به این دلیل نیز بگونه مدام فزونی گرفت که شاهد فعالیت‌های مفید نگارشی او شدیم. طی دوره مهاجرت سیاسی وی چه در زنده نگهداشتن اعتراض دادخواهانه زنان مبارز به بیدادهای استبداد وقت، چه یادهایی که وی از مبارزه علیه جور و استبداد می کرد، و چه بازاندیشی‌هایش در باورها ضمن حفظ موضع آزادیخواهانه‌‌ای که خود تا به پایان بر آن وفادار ماند. تداوم روحیه مبارزاتی ویدا حاجبی تبریزی علیه جمهوری اسلامی مبتنی بر انواع تبعیضات، موجبی است برای انگیزش و ماندگاری احترام به نام و یاد ماندگار وی.
ما درگذشت این بزرگ بانوی مبارز را به همه بازماندگان و دوستداران وی صمیمانه تسلیت می گوییم و یاد پرافتخار او را گرامی می داریم.
۲۴ اسفند ماه ۱۳۹۵ (۱۴ مارس ۲۰۱۷)
