…خیزش مردم سوریه، نه تنها حکومت این کشور را در معرض سقوط و فروپاشی قرار داده است، بلکه آینده روابط حکومت اسلامی ایران و ترکیه را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است.
مردم سوریه، با شهامت و جسارت فوق العاده و تحسین برانگیزی در مقابل نیروهای سرکوبگر حکومتی ایستاده اند. تعمیق و گسترش اعتراضات مردم سوریه، سران حکومت اسلامی را نیز به حدی نگران کرده است که حتی سپاه پاسداران، این نیروی مخوف سرکوب و ترور حکومت اسلامی در حمایت آشکار از آدم کشیهای حکومت بشار اسد، به ترکیه هشدار می دهد و از آن دولت می خواهد که از مخالفین دولت بشار اسد حمایت نکند. نگرانی سران حکومت اسلامی از سقوط حکومت سوریه جنبه های مختلفی را شامل می شود، اما دو جنبه آن از همه مهمتر اند. اول این که اگر حکومت سوریه سرنگون شود حکومت اسلامی اصلیترین و بزرگترین حامی خود را در منطقه از دست می دهد. دوم این که حکومت اسلامی، ارتباط مستقیم خود را با گروه های مذهبی منطقه، به ویژه حزب الله لبنان از دست می دهد. بنابراین همه روندهای جهانی و منطقه ای به ضرر حکومت اسلامی در حال دگرگونی است.
از سوی دیگر تحولات سوریه حکومتهای غربی و مهمتر از همه حکومت اسرائیل را نیز به شدت نگران کرده است. چون که آن ها نگرانند پس از سقوط حکومت بشار اسد، دولت جدیدی که در این کشور به حاکمیت می رسد روابطی را با حکومت اسرائیل در پیش گیرد که عموماً هر چه بیشتر به ضرر این حکومت تمام شود. از این رو، دولت ترکیه هم به لحاظ همسایگی با سوریه و ورود هزاران پناهجوی سوریه ای به این کشور و هم از سوی دولتهای غربی مأموریت دارد تا از نزدیک تحولات سوریه را دنبال کند. دولت ترکیه و حامیانش در تلاشند نخست بشار اسد را وادار کنند تغییرات سیاسی مورد نظر آنها را در اهداف و سیاستهای خود به وجود آورد و هم این که اگر این حکومت با قدرت مردمی در معرض سرنگونی قرار گرفت از درون اپوزیسیون راست آن کشور، یارگیری کنند و کرزای ها و مالکی های خود را پیدا کنند تا طبقه کارگر و نیروهای چپ و سکولار و آزادیخواه این کشور، نتوانند مهر سیاسی – طبقاتی خود را بر این تحولات بکوبند.
هفته نامه «صبح صادق»، ارگان سپاه پاسداران حکومت اسلامی ایران، نوشته است که بحران سوریه، میان ایران و ترکیه اختلاف نظر جدی پدید آورده است.
به نظر این ارگان نظامی – دولتی که زیر نظر «معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه» منتشر میشود، اگر حکومت اسلامی ناچار به انتخاب باشد، در دفاع از همپیمان خود سوریه، در برابر ترکیه خواهد ایستاد.
موضع صریح سپاه هم در واکنش به سفر احمد داوداوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه به ایران است، و هم رهنمودی است به مسئولان سیاست خارجی کشور تا بدانند که حکومت اسلامی در دفاع از حکومت سوریه، کم ترین تزلزل و تردیدی به خود راه ندهد.
نشریه صبح صادق، با تأکید بر پیوند نزدیک ایران و سوریه، نوشته است: «همه دنیا از نوع روابط ایران با سوریه آگاه است و ایران هم نباید آن را پنهان نگه دارد.» این در حالی است که روابط ایران با ترکیه سرگذشتی پرفراز و نشیب داشته است.
هر چند که در ترکیه حزب اسلامی، سکان قدرت را در دست دارد، اما سیاست خارجی آن اغلب بر پایه موازین بین المللی و تکیه بر منافع حاکمیت خود تعیین شده است.
نشریه ارگان سپاه در ادامه مقاله خود، مینویسد: «مسائل سوریه پیوند جدی با منافع ایران دارد»، و این «منافع» در حالتی تضمین می شود که در سوریه «وضعیت به حالت عادی برگردد.»
این نشریه سپاه، به دولت ترکیه توصیه می کند که به جای حمایت از مردم ناراضی، «واقعبینانهتر به موضوع نگاه کند و جانب حکومت سوریه را بگیرد.»
این ارگان، هم چنین به دولت ترکیه وعده می دهد که با حمایت از حکومت سوریه، «منافع درازمدت» آن تامین خواهد شد، و در عین حال هشدار می دهد: «چنان چه مقامات ترکیه بر ادامه مسیر فعلی که منجر به تنش های بیشتر و واگرایی میشود، اصرار ورزند تا آن جا که ایران ناچار شود میان ترکیه و سوریه یکی را انتخاب کند، منطق منافع راهبردی و شناخت ایدئولوژیک، ایران را به سوی انتخاب سوریه سوق خواهد داد.»
ارگان سپاه پاسداران حکومت جهل و جنایت و ترور، از موضع حکومت سوریه به دولت ترکیه، می گوید: «بدرفتاری ترکیه با حکومت سوریه تنها به موضع گیری های منفی مقامات ترکیه علیه حکومت سوریه خلاصه نمی شود. ترکیه در دو مرحله میزبان نشست مخالفان سوریه بود، با ایجاد اردوگاه در مرز با سوریه پیش از درگیری های مرزی سوریه با مخالفان، به نوعی به کمک مخالفان رفت و به گفته برخی مقامات سوریه، بخشی از سلاحهایی که در اختیار مخالفان حکومت سوریه قرار دارد، از طریق مرز ترکیه وارد سوریه شده است.»
دولت سوریه، مدعی شده است که دولت ترکیه، سلاح در اختیار مخالفین دولت سوریه قرار می دهد. این مساله تاکنون توسط هیچ منبع دیگری غیر از ارگان سپاه و دولت سوریه بیان نشده است. از سوی دیگر، همه دولت هایی که مردم علیه شان شورش می کنند به دخالت نیروهای خارجی نسبت می دهند تا سرکوب اعتراضات مردمی را در افکار عمویم توجیه پذیر سازند.
ارگان سپاه، در حالی که ظاهرا از جنبشهای اعتراضی در کشورهای عربی حمایت می کند و آن ها را «کاملا بومی و داخلی و از سر اعتراض به ظلمها و محرومیت ها» می خواند، اما این موضع در مورد سوریه صدق نمی کند و یک «استثنا» محسوب می شود.
ارگان سپاه همزبان و همموضع با سران حکومت سوریه، برخلاف سایر کشورهای عربی، اعتراض بر حق مردم این کشور را به «بیگانگان» نسبت می دهد و می نویسد: «اجانبی با دخالت در امور سوریه و سازمان دهی افراد خاص و تحریک کسانی که به هر دلیل زمینه و آمادگی اعتراض را دارند، آشوب، اعتراض، تخریب و کشتار راه انداختهاند، تا به افکار عمومی دنیا بقبولانند که آن چه در سوریه می گذرد، مانند آن چیزی است که در مصر، تونس، لیبی، یمن و… می گذرد.»
ارگان سپاه پاسداران حکومت اسلامی که به طرز وحشیانه ای اعتراضات سال ۸۸ مردم ایران را سرکوب کرده است، … حکومت سوریه را «جلودار خط مقاومت» می داند که به سبب «پایداری در این موضع، تاوان سنگینی» پرداخته است.
سران و مقامات حکومت اسلامی، همواره از حکومت بشار اسد دفاع می کنند؛ حتی هم اکنون گفته می شود سپاه پاسداران حکومت اسلامی، در سرکوب اعتراضات مردم سوریه، با نیروهای نظامی و امنیتی سوریه همکاری و هم فکری نزدیک دارند… علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز طی سخنانی گفته است که «ماهیت تحولات سوریه با دیگر کشورهای شمال آفریقا و جهان عرب متفاوت است.»
بدین ترتیب، ارگان سپاه پاسداران، حکومت های ایران و سوریه را در مسیر «اتحادی استراتژیک» میبیند و به حمایت همه جانبه از دولت بشار اسد برمی خیزد. بنابراین، بی جهت نیست که مردم معترض سوریه، سپاه پاسداران حکومت اسلامی و حزب الله لبنان را متهم به سرکوب اعتراضات مردمی در این کشورشان می کنند.
روز شنبه ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۱ برابر با ۲۵ تیر ۱۳۹۰، حدود ۳۵۰ تن از فعالان اپوزیسیون سوریه در استانبول برای برگزاری «کنفرانس نجات ملی» گرد آمدند. هدف این کنفرانس، رایزنی دربارهیافتن راهبردی مشترک برای سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه بود.
هنوز گرایشات سیاسی این اپوزیسیون و نیروهای تشکیل دهنده آن به درستی اعلام نشده است اما گفته می شود این بزرگترین نشستی است که اپوزیسیون سوریه پس از شروع تظاهرات اعتراضی در این کشور در خارج برگزار کرده است. بنا به گزارش رسانه های ترکیه و بین المللی، این نشست، کمیته ای برای ارائهبرنامهای کاری جهت «سرنگونی حکومت» و گذار به «دمکراسی» در سوریه تشکیل داد.
به گفته برگزارکنندگان این کنفرانس، در این نشست، نمایندگان و فعالان گروههای مختلف اپوزیسیون سوریه، از کشورهای مختلف شرکت داشتند. اختلاف نظر اصلی در این کنفرانس، بر سر موضوع تشکیل یا عدم تشکیل دولتی موقت بود.
ظاهرا نیروهای اپوزیسیون در این نشست تعهد کرده اند، اختلافات ایدئولوژیک خود را تا زمان سرنگونی بشار اسد، رییس جمهوری سوریه، کنار بگذارند. هیثم مالح، حقوقدان سوری و فعال حقوق بشر که هدایت کنفرانس را برعهده داشت، در سخنرانی خود تاکید کرد که مردم کشورشان، شانس موجود را با دعوا بر سر موضوعات فرعی از دست ندهند.
کنفرانس استانبول سرانجام برنامه ای حول چهار محور ارائه داد:
۱ـ اقدامات علیه رژیم اسد تا سرنگونی آن ادامه یابد و تقویت شود.
۲ـ قدرت به دولت موقت منتقل و دولت پلیسی منحل گردد.
۳ـ یک دولت دمکراتیک غیرنظامی ایجاد شود که به حقوق جوانان و زنان احترام گذارد.
۴ـ همه سوری ها اعم از کرد و عرب، مسلمان یا مسیحی، از حقوق برابر برخوردار باشند.
شرکت کنندگان در این کنفرانس در حاشیه آن ابراز تاسف کردند که حکومت اسلامی ایران از رژیم سوریه پشتیبانی میکند. به گفتهآنان، ایران اخیرا اعتباری یک و نیم میلیارد دلاری در اختیار رژیم اسد گذاشته است. شرکتکنندگان هم چنین یادآور شدند که اگر چه عربستان سعودی مناسبات خوبی با اسد ندارد، ولی از بیم انقلاب ها در کشورهای عربی، از بی ثباتی رژیم اسد نگران است.
در کنفرانس استانبول، نمایندگان دولت ترکیه و دیپلماتها و ناظران غربی شرکت نداشتند. قرار بود به موازات کنفرانس استانبول، کنفرانس دیگری نیز در دمشق پایتخت سوریه برگزار شود. ولی به گفتهفعالان سیاسی و حقوق بشر سوری، این کنفرانس به دلیل کشتار در محل برگزاری آن، برگزار نشد.
بدین ترتیب، حکومت ترکیه بر سر یک دو راهی مهمی قرار گرفته است. این حکومت از یک سو، با حکومت اسلامی ایران رابطه نزدیکی دارد. از سوی دیگر، با توصیه و حمایت دولت های غربی، بخشی از اپوزیسیون حکومت سوریه را تقویت می کند تا در صورت نیاز جایگزین دولت بشار اسد کنند. بر این اساس، دیر یا زود روابط حکومت اسلامی ایران و ترکیه، رو به تیرگی خواهد گذاشت. زیرا منافع ترکیه در این است که با دولت های غربی همراه شود و بخشی از اپوزیسیون راست سوریه را تقویت کند که طرفدار سیاست های دولت های غربی و به طور کلی سرمایه داری است و هم چنین خطری برای دولت اسرائیل نباشد.
***
توضیح کار-آنلاین: این مطلب به تناسب تیتر آن کوتاه شده است.
