بدنبال نزدیکی ترکیە بە روسیە و ایران، کە خود را در نشستهای سە جانبە در مسکو، اعلام آتش بس در سوریە و تشدید انتقادها از ایالات متحدە یافت، این بار قرار است کە نخست وزیر این کشور، بن علی یلدرم، بە عراق سفر کردە و با مقامات این کشور ملاقات کند. نخست وزیر ترکیە هدف از این سفر را چنین اعلام کرد: “عادی کردن روابط میان دو کشور کە در دو سال و نیم اخیر تیرە شدە بود، گسترش روابط اقتصادی و گفتگو در بارە فعالیتها و عملیاتهای ‘پ ک ک’ از خاک این کشور علیە ترکیە”. او حتی این بار برخلاف دفعات قبل در مورد حضور نیروهای این کشور در باشیق، منطقە شمالی نزدیک بە موصل، گفت کە این حضور بە معنی نقض تمامیت ارضی این کشور (عراق) نیست، بلکە هدف از این حضور مبارزە علیە داعش است.
فراتر از راستی و درستی تمامی ادعاهای نخست وزیر ترکیە، اما آنچە کە در این سفر دارای اهمیت است همانا عادی کردن و گسترش رابطە این کشور با عراق است کە در سالهای گذشتە، بویژە با گسترش روابط ترکیە با اقلیم کردستان و پیشروی های داعش بشدت تیرە شدە بود و حتی گاە کار بە جدالهای لفظی و تهدیدهای ضمنی هم می کشید. اما چە شدە است کە این بار دولت ترکیە دارد ساز دگری می زند؟
بی گمان اولین مورد مهم همانا نزدیکی این کشور بە روسیە و ایران است کە عراق نیز در جنگ ضد ترور در کنار آنها قرار دارد، و بعنوان متحد نزدیک آنان عمل می کند. عامل مهم دیگر می تواند گرویدن اتحادیە میهنی کردستان بە طیف نیروهائی باشد کە خواهان خروج نیروهای ‘پ ک ک’ از منطقە شنگال است کە برای اولین بار یکی از مسئولان این سازمان ضمن سپاس از کمک این نیروها برای دفع داعش و دفاع از مردم مدنی، برای جلوگیری از غامض تر شدن اوضاع و قطع بهانەهای ترکیە برای حضور در این منطقە، از ‘پ ک ک’ خواست کە نیروهایش را از شنگال خارج کند. این عمل و درخواست اتحادیە میهنی بعنوان نیروئی کە نسبت بە حزب دمکرات کردستان عراق (پارتی)، روابط بهتری با دولت عراق دارد، می تواند نشانە روندهائی باشد کە دارند بە نفع ترکیە در عراق تمام می شوند.١ نخست وزیر ترکیە بی گمان با سفر خود سعی در استفادە از این روندهای جدید و بهرەبرداری بیشتری از آنها دارد. همچنین روند پیشروی ارتش عراق در موصل و روند رو بە تعمیق شکست داعش، آن فاکت مهم دیگری است کە ترکیە را بر آن داشتەاست تا با تقویت حضور دولت عراق در مناطق مختلف عراق و بویژە تسلط دوبارە آن بر مناطق مرزی با ترکیە، از امکانات این کشور بیشتر جهت منافع اقتصادی، امنیتی و سیاسی خود استفادە کند.
در مورد طرح مسئلە امنیتی از طرف نخست وزیر ترکیە، مهمترین مورد، مورد حضور ‘پ ک ک’ در شنگال است کە ترکیە نسبت بدان حساسیت ویژەای دارد، زیرا علاوە بر این کە این حضور خودبخود بە معنای گستردەتر شدن حضور جغرافیائی ‘پ ک ک’ در مناطق بیشتری است، از سوئی دیگر بە معنای حلقە مهمی در اتصال نیروهای این حزب کردی در منطقە قندیل با مناطق زیر کنترل نیروهای ‘ی پ گ’ در کردستان سوریە است. ترکیە از حضور لاینقطع نیروهای ‘پ ک ک’ در یک خط جغرافیائی طولانی در خارج از مرزهای جنوبی خود بشدت واهمە دارد.
اما آیا روند کارها چنان کە ترکیە در نظر دارد، جلو خواهد رفت؟ واقعیت این است کە موضوعات مورد مناقشە بسیار جدی اند. از جملە در این مورد می توان بە کمک ترکیە بە داعش اشارە کرد، هم چنین بە روابط نفتی این کشور با اقلیم کردستان کە حکومت عراق همیشە نسبت بە آن انتقاد جدی داشتە و از آن بعنوان دخالت در امور داخلی عراق نام بردە است.
ترکیە راە نسبتا درازی در پیش دارد.
زیرنویس:
١ـ طبق توافقی کە میان پارتی و ‘پ ک ک’ منعقد شدە، قرار است کە ‘پ ک ک’ نیروهایش را از منطقە شنگال خارج کند و تنها آن نیروهائی باقی بمانند کە ‘پ ک ک’ از خود ایزیدهای منطقە تشکیل دادە بود.
