سیاست > مجلس – حمید رضا کاتوزیان به عنوان یکی از عضو اصولگرایان منتقد دولت به حساب می آید.وی متولد ۱۳۳۸ تهران و دکترای مهندسی مکانیک از آمریکا می باشد.
مریم هدیه لو:وی مدتی سکوت پیشه کرده بود که شاید یکی از علت های آن سرگرم بودن وی به مسایل پر کار کمیسیون انرژی در کسوت رییس است.
کاتوزیان به شدت از فضای حاکم بر برخی از پرونده های موجود در قوه قضاییه گلایه دارد. وی معتقد است:”هفتاد میلیون نگاه متوجه قوه قضاییه است.این موضوعات به سرعت به بازیچه سیاسی و ابزاری تبدیل می شود که دشمنان بتوانند کشور را بوسیله آن آزار دهند. در جامعه ما بازار دروغ پراکنی بسیار گسترده شده است و باید قوه قضاییه این مسایل را به سرعت به نتیجه برساند. در ضمن باید به کسانی که در حاشیه این مسائل قرار گرفته اند و اتهامات جدیدی مطرح و شایعه سازی می کنند نیز به صورتی ویژه ای پرداخته شود.” کاتوزیان مدتی است که در جامعه اسلامی مهندسین فعالیت نمی کند و می گوید که فضا به گونه ای است که دوست دارد اگر به فعالیت تشکیلاتی بازگشت در جایی باشد که آن تشکیلات حرف جدیدی برای گفتن دارند و می توانند با نسل جوان ارتباط بهتری برقرار کنند….
*آقای دکتر موضوعی که در این روزها مطرح است مسئله اصولگرا بودن برخی از نیروهای این جناح در چارچوب تعیین شده منشور اصولگرایی از سوی جامعتین است. در شرایط فعلی و در درچارچوب و دسته بندی مجلس خودتان را در کدام دسته تعریف می کنید؟
من جزو جریان اصولگرا در مجلس هستم.البته با اصلاح طلبان هم رفیقم اما ارتباط تشکیلاتی با آن ها ندارم و خودم را نیز جزو نیروهای آن ها نمی بینم.
*شما قبلا جزو جامعه اسلامی مهندسین که یکی از احزاب فعال جریان اصولگرا است، بودید.آیا هنوز هم در جامعه اسلامی مهندسین حضور دارید؟
نه در حال حاضر در جامعه اسلامی مهندسین نیستم اما قبلا در شورای مرکزی بودم.
*در شرایط فعلی در کدام تشکیلات فعالید؟
در حال حاضر با هیچ تشکیلات خاصی همکاری نمی کنم. من اگر احساس کنم که در تشکیلات خاصی تحرک کافی، گفتمان و نگاهی نو و ادبیات جدیدی حاکم است و با نسل جوان می تواند ارتباط برقرار کند،فعالیت می کنم.
*در حال حاضر جامعه اسلامی مهندسین فاقد چنین فاکتور هایی است؟
من به جامعه اسلامی مهندسین علاقه بسیاری دارم و دوستان خودم که افرادی محترم و دانشمند هستند در این مجموعه فعالیت می کنند. اما پویایی و تحرک مورد نظر من درجامعه اسلامی مهندسین وجود ندارد.
*جامعه اسلامی مهندسین سال گذشته جلسه ای گذاشت که بر اساس آن قرار بود تبدیل به حزبی فراگیر شوند تا فضا برای ورود غیر مهندسین به جامعه باز شود،آیا این همان پویایی مورد نظر شما نیست؟
من در مورد جامعه نمی خواهم صحبت کنم. اما به طور کلی تشکل هایی که درکشور اعم از چپ و راست و اصلاح طلب وجود دارند، اگر نتوانند با نسل جوان ارتباط برقرار کنند و گفتمان خود را بر اساس مطالبات امروز و مطابق نیازهای نسل جوان هماهنگ کنند قادر به رشد نبوده و درپوسته خود باقی می ماند.شاید نشریه بدهد و فعال هم باشد و یا تشکلی چند صد نفره یا حتی بیشتر در کل کشور باشد، اما اثر بخش نیستند.وزن این قبیل تشکل ها نه به خاطر نفس تشکیلاتی که عمدتا به خاطر حضور افراد معروف در آن ها است.
*به نظر می رسد این پویایی سیاسی در خود شما نیز، به ویژه در دوره مجلس هشتم کاهش یافته و شما به سمت مسایل غیر سیاسی و صرفا اقتصادی به ویژه در اظهار نظراتتان تمایل یافته اید.نمی خواهید نماینده ای با چهره ای سیاسی باشید؟
من به خاطر تخصص و تجربه ام در کارهای صنعتی به مجلس آمدم. البته تجربه سیاسی هم داشته ام. از سال ۵۶ تا به حال در مسایل سیاسی بوده ام. فقط در یک مقطع اصلا کار سیاسی نکردم که شامل یک بخش درزمان جنگ بود که به علت حضور در وزارت سپاه و حکم امام کار سیاسی نکردم و پس از آن نیز برای ادامه تحصیل در دوره دکترا و فوق دکترا به خارج از کشور رفتم.البته در آن جا نیز در مجامع اسلامی دانشجویی بودم اما کار سیاسی خاصی نمی کردیم وفعالیت و افکارمان بر روی درس ها متمرکز بود.
*در مجلس هشتم چطور؟
در مجلس هشتم حجم کار به علت مسئولیت ریاست بر کمیسیون انرژی بسیار زیاد است. من هر چقدر وقت بگذارم باز هم کم است و در نتیجه کمتر به انجام فعالیت های سیاسی می رسم. بعد هم این که کمی اوضاع سیاسی کشور به هم ریخت و به شکلی در آمد که حق و باطل با هم مخلوط شدند و من ترجیح دادم که خودم را درگیر این مسایل نکنم ، البته در برخی از بخش ها هم گوش شنوایی برای حرف های خودم ندیدم.به هر حال خط و ربط سیاسی من را همه دوستان می دانند و ..
*یعنی تغییری در آن ها ایجاد نشده است؟
یعنی چه تغییری؟
*اندیشه های شما با تغییری که گفتید در فضای سیاسی به وجود آمده تغییری نکرده است؟
فکر نمی کنم نگاه من در موضوعات سیاسی و برداشت های من از انقلاب و اصول آن تغییری نکرده است. شفاف عمل کردن، مسئولیت پذیر بودن، پذیرش تکثر آراء، دفاع از استقلال و آزادی، مبارزه با مفاسد، اعتقاد به تحمل و مدارا و مواردی از این دست از اصول انقلاب بود که برخی به آن بی توجه شده اند. باید با نسل جوان بتوان ارتباط برقرار کرد. من یک دانشگاهی هستم و با دانش جویان در ارتباطم و انتظارات و درد دل های آن ها را می شنوم و نگاهم در مورد نسل جدید به روز است. اعتقادم این است که مسایلی که از کشور و مسئولین متوقعند همان اصول انقلاب اسلامی است. این ها زیاده خواهی نیست و اگر ما نمی توانیم جواب بدهیم ما مشکل داریم و باید آن را بشناسیم و این مشکلات را چاره کنیم. این نسل و مطالبات آن ها را نمی توان نادیده گرفت.
*آقای دکتر تفاوت میان مخالفین و منتقدین دولت را چطور تعریف می کنید؟
برخی فکرمی کنند که هرکس انتقادی به دولت داشته باشد جزو مخالفین دولت است و مخالف حکم صریح دینی عمل کرده است در حالیکه نباید به این شکل با موضوعات در مورد هیچ یک از قوا رفتار کرد. این دسته از افراد می گویند هر که منتقد دولت است، مخالف دولت هم هست. مثلا من فکر می کنم رییس جمهور نباید با رییس جمهور بولیوی فوتبال بازی کند و این را دور از شان رییس جمهور می دانم. من در این گفتار برای رییس جمهور بد نمی خواهم بلکه برای وی خیرخواهی می کنم. می گویم که ایشان بهتر بود فوتبال بازی نمی کرد. شاید این موضوع خیلی پیش پا افتاده باشد، من هم اولین بار است که این مسئله را مطرح می کنم. شان رییس جمهور باید بسیار بالاتر باشد و کسی که بخواهد از موضع قدرت در دنیا با مخالفین و رقبای جمهوری اسلامی مقابله کند باید شخصیتی از خود نشان دهد که تا آن جا که ممکن است بی نقص و وزین باشد. اگر من می گویم رییس جمهور نباید سازمان مدیریت را منحل می کرد این به خاطر میل شخصی من نیست و پسر خاله و دختر خاله من در آن جا کار نمی کردند که از انحلال آن ناراحت شده باشم، بلکه معتقدم قبلا کارایی سازمان مدیریت بیشتر بود. من سوال می کنم آیا این حرف ها را برای ضربه فنی کردن آقای احمدی نژاد گفتم یا این که به خاطر بالاتر رفتن ایشان و برطرف شدن ایرادات؟ این که از عملکرد وزارت نفت یا نیرو انتقاد کنم این دشمنی است یا خیرخواهی؟ پس امر به معروف و نهی از منکر چه می شود؟ نقش نظارتی مجلس و نمایندگان کجا خواهد رفت؟
البته من از این که به من مخالف دولت و یا هر چیز دیگر بگویند، هیچ ابایی ندارم. حرف هایی بدتر از این را هم بگویند به من برنمی خورد. اما کسانی که این مسایل را می گویند نسل جوان را نمی فهمند. اگر شما به میان جوانان کشور بروید و با آن ها حرف بزنید متوجه این موضوع می شوید .تحمل مخالف، مدارا با منتقدین و منصفانه ایرادات خود را رصد کردن و تلاش برای بهبود مستمر یک روش اسلامی است که از قضا در جوامع پیشرفته هم این اصول را پذیرفته اند.
نگاه بسته در دنیا پذیرفته شده نیست و اسلام هم این نگاه بسته را نمی پذیرد. شما فکر می کنید مکتب امام جعفر صادق (ع) چرا گسترش یافت؟ به این دلیل که نگاهی باز داشت و با مخالفین دین که در حقیقت به خدا و پیامبر اعتقادی نداشتند می نشست و بحث و صحبت می کرد. یاران امام جعفر صادق در بازار جواب سلام اشخاصی را که امام با روی خوش با آن ها بحث می کرد نمی دادند و موجب تعجب آن ها می شدند و می گفتند بروید از رهبر دینی تان یاد بگیرید؟ به واقع باید از این رفتار ها به صورت جدی و عملی درس بگیریم.
*مقام معظم رهبری در جمع مردم قم در سالگرد ۱۹ دی، فرمودند که مواقب باشید قضایای حق و باطل با یکدیگر ممزوج نشوند. به نظر شما این گفته ایشان در مورد فتنه های سال ۸۸ مصداق چیست؟
به نظر من نگاه رهبری روی حرکت های بزرگ و کلان مربوط به کشور است و این مسئله را به عنوان یک موضوع اصلی مورد توجه قرار می دهند و توجه جامعه را معطوف به این سمت می کنند که بسیار مهمتر از برخی مسایل فرعی و کوچک است.
جالب است برخی از نخبگان کشور در موضوعات اخیر و از سال گذشته از جمله خود شما سکوت اختیار کرده اند و در مورد موضوعات و مسایل سیاسی اظهار نظر نمی کنند و البته از هر دو جناح هم این موضوع دیده می شود.دلیل این سکوت و رها کردن فضای سیاسی کشور چیست؟
اولین چیزی که صاحب رای را وادار به حرف زدن می کند این است که وی احساس کند حرفش اثر بخش است و در جایی تاثیر می گذارد. من هم برخی را از میان تخبگان سیاسی و اقتصادی کشور از این دست می شناسم. شما تصور بفرمایید وقتی قانون تصویب می شود و عمل نمی کنند، به حرف حساب یک کارشناس و نخبه چقدر توجه می کنند؛ یک نخبه می گوید حرف من اثری ندارد، پس چه دلیلی دارد که اظهار نظر کنم. همیشه هم بنا نیست که همه افراد حرف بزنند. فکر هم نمی کنم که این حرف نزدن ها مسئله خلافی باشد.
*اما مقام معظم رهبری بارها در سخنرانی های مختلفشان خطاب به افراد جامعه و نخبگان تاکید کرده اند که نخبگان در فضای سیاسی باید با بصیرت فعال و با نشاط باشند. چه نظری در این مورد دارید؟
این مطلب درست و حقی است اما یک لوازمی دارد که به نظر من آن لوازم مورد نظر رهبری بوده است.به طور مثال این که حرف نخبگان مورد توجه و استفاده قرار بگیرد و یا فضای شفاف و سالمی باشد که به افراد به خاطر نظراتشان انگ و تهمت زده نشود. در واقع این مسئله به مفهوم این است که آن بستر سیاسی و فرهنگی مورد نیاز برای ارائه این نظرات وجود داشته باشد.
*نظرتان در مورد چارچوبی که کمیته سه نفره (آقایان ولایتی،حداد عادل،عسگراولادی) برای وحدت در قالب منشور جامعتین پیگیری می کنند چیست؟
این روش خوبی بود اما میزان پایبندی به آن از سوی اعضا بسیار مهمتر است. من فکر می کنم از سوی جریان دولت یا رایحه خوش این مسئله در نهایت چندان جدی گرفته نخواهد شد. برای این منظور هم شاهد وجود دارد زیرا در گذشته هم رخ داده است. البته این موضوع اشکالی ندارد زیرا هر کس بنا بر معیارهای خودش تصمیم گیری می کند و توافق نباید به زور اتفاق بیفتد. ولی در هر حال من می گویم کسی که از اول پای در راهی گذاشت باید تا آخر در همان راه بایستد و نباید عهد شکنی کند.این وحدت بسیار خوب است در حالتی که همه به آن پایبند باشند ولی بعید است که این مسئله رخ دهد. من می دانم دوستان دیگری در میان اصولگرایان هستند که برای انتخابات آینده در حال انجام کار مستقلند و سفر استانی می روند و حتی کاندیداهایشان را هم مشخص کرده اند. البته این نکته هم مهم است که این انتخابات با انتخابات گذشته متفاوت خواهد بود .مثلا شما تصور می کنید اسم آقایان رسایی و مطهری در یک لیست خواهد آمد؟ این بار بعید می دانم که این اتفاق رخ دهد.
*فکر می کنید سهم اصلاح طلبان در انتخابات آینده چیست؟
این ها همه وابسته به این است که شرایط اجتماعی به چه صورت باشد و آرایش سیاسی چگونه شکل بگیرد. من بعید می دانم که فعلا انسجامی در گروه های اصلاح طلب به وجود بیاید. اطلاعات من در مورد آن ها زیاد نیست اما از بیرون مشخص است که رابطه زیاد خوبی ندارند و برخی از آن ها نمی نشینند با هم صحبت کنند. البته اصولگرایان هم بعضا به همین شکل هستند.
*آقای کاتوزیان سئوالی درباره تشکل های دانشجویی و سیاست خارجی از شما دارم؛ به تازگی جریان جدیدی مانند همان جریانی که لانه جاسوسی را در سال ۵۸ تسخیر کرد، در میان دانشجویان برعلیه سفارت انگلستان به وجود آمده است و حتی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف هم اعلام کرده است که در صورت عدم تعیین تکلیف توسط مسئولین، رخداد سال ۵۸ دوباره تکرار خواهد شد. شما به عنوان یک نماینده دانشگاهی در مورداین جریان چه دیدگاهی دارید؟قطع روابط با انگلیس فایده ای دارد؟
باید اجازه دهیم که این موضوع مسیر طبیعی اش را در مجلس طی کند و نظرات موافقان و مخالفان را بشنویم. اظهار نظرهایی که سفیر انگلیس در ایران انجام داد کارشایسته ای نبود و صحبت های وی مناسبات را بیشتر خراب کرده است.
*الزام این قطع روابط را احساسی می دانید و یا این که الزامی سیاسی دارد؟
این که می گویم باید نظرات شنیده شود به همین علت است. باید دقت کنیم که چه روشی را در پیش بگیریم. تصمیمات احساسی و جهشی جایی در حرکت قوه مقننه ندارد. من اعتقاد دارم که انگلیس برخورد نا مناسبی با ایران در طول سال های پس از انقلاب داشته است اما به هر حال مجلس باید مصلحت های زیادی را در این باره در نظر بگیرد.
*شما همیشه معتقدید که هر سه قوه باید نقد شوند. در حال حاضر دو پرونده مهدی هاشمی و محمد رضا رحیمی در قوه قضاییه در جریان است. به نظر شما آیا پرونده این دو نفر دچار ملاحظات زیادی نشده است؟ مردم به چه حرف هایی باید اعتماد کنند؟ نوع برخورد قوه قضاییه را در این دو پرونده چطور ارزیابی می کنید؟
من معتقدم در مورد پرونده های قضایی مربوط به مسئولین باید سرعت عمل قوه قضاییه بیشتر باشد. هر قدرآهسته عمل نماید برخوردها و درگیری های فرسایشی افزایش می یابد و هر روز بر حجم بی اعتمادی مردم افزوده می شود. نکته مهم این است که باید رفتار مسئولین نیز شفاف بوده و در مقابل اعمالشان احساس مسئولیت کنند. مسئولین باید موضوعات پیش آمده را سریع مورد بررسی قرار داده و تا حد ممکن اطلاعات یک پرونده تا زمانی که به نتیجه نرسیده است به بیرون درز نکند. پرونده آقای رحیمی به شکلی درآمده که هر کسی لگدی به این پرونده می زند. این موضوع از سطح خودش در حال تنزل است و توسط یکسری از افراد به یک توپ سیاسی مبدل شده است . فارغ از این که ایشان مجرم باشد یا نباشد، شخصیت و خانواده دارد. خانواده وی در جامعه باید رفت و آمد کنند. مسئله آقای کردان هم همین بود. ممکن است یکی از مسئولین کاری کرده یا نکرده باشد، اما اگر بخواهند مسئله اش را پیگیری کنند باید سرعت عمل در مورد آن داشته باشند زیرا اگر در دست انداز هایی بیافتد که چند ماه و چند سال طول بکشد مشکلات زیادی برای آن فرد و خانواده اش ایجاد می شود و انواع شایعات بی پایه شکل می گیرد و مبنای بی اعتمادی مردم می شود. باید رعایت شان و شون و خانواده های این افراد را کرد.شما می دانید چقدر آقای کردان و خانواده ایشان در آن مدت دچار ضربه شد؟ کردان در واقع دق کرد و درگذشت!
*با این اوصاف قوه قضاییه باید چه روشی را در پیش بگیرد؟
من خودم اعتقاد دارم که باید با فساد سیاسی و اقتصادی و اخلاقی به ویژه در مورد مسئولین برخورد شود. اگر فردی در مضان اتهامی قرار بگیرد مثلا آن فرد از حقوقی برخوردار است که باید رعایت شود. قوه قضاییه می گوید، هیچ کس مصونیت ندارد و بررسی می شود و سوال ما هم همین است که چرا این موضوع به سرعت بررسی نمی شود؟ هفتاد میلیون نگاه متوجه قوه قضاییه است .این موضوعات به سرعت به بازیچه سیاسی و ابزاری تبدیل می شود که دشمنان بتوانند کشور را بوسیله آن آزار دهند. در جامعه ما بازار دروغ پراکنی بسیار گسترده شده است و باید قوه قضاییه این مسایل را به سرعت به نتیجه برساند. در ضمن باید به کسانی که در حاشیه این مسائل قرار گرفته اند و اتهامات جدیدی مطرح و شایعه سازی می کنند نیز به صورتی ویژه ای پرداخته شود و قوه قضاییه جلوی آن ها را بگیرد و با آنان با قاطعیت برخورد کند.
*آقای دکتر به تناسب این که شما رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هستید اجازه بدهید چند سوال هم در خصوص موضوع مهم هدفمندی یارانه ها از شما بپرسیم. گام اول برداشته شد و مردم هم همراهی کردند، به نظر شما گام های بعدی چطور اجرایی می شود؟گفته شده گام های بعدی بسیار نرم تر است…
در مورد هدفمندی یارانه ها و این که دولت چه کاری می خواهد انجام دهد هیچ چیزی نمی دانیم.ما هم مانندسایر مردم مطلع شدیم و من که رییس کمیسیون انرژی هستم و باید از نوع تعرفه گذاری و قیمت ها مطلع باشم در این زمینه چیزی نمی دانستم. من از وزرا هم سوال کردم و علی الاصول اگر می دانستند به من می گفتند ولی آن ها ها خبری از این مسئله نداشتند.
*پس با این بی اطلاعی، قیمت ها در کجا تعیین شده است؟
من نمی دانم. واقعیت این است که وزرا می گویند ما نقشی در این مسئله نداشتیم. آنچه ما در قانون مجلس آوردیم یک زمان ۵ ساله بود،یعنی طی برنامه پنجم توسعه باید۵ سال دیگر به قیمت های تعیین شده، می رسیدیم.
*اما رییس جمهور گفته اند که تا پایان دولت دهم پروژه هدفمندی یارانه ها را کاملا به سرانجام رسانده و برخی از نمایندگان هم در این باره معتقدند که اگر در گام اول توانایی دولت ثابت شود برای کاهش مدت آن ۵ سال به ۳ سال اصلاحیه می دهند…
مسئله توانایی دولت مطرح نیست بلکه باید دید کشش اجتماعی تا چه مقدار است. ما وقتی می گوییم طی ۵ سال برنامه توسعه ای به ۹۰ درصد فوب خلیج فارس برسد، این با محاسبات و تحلیل شر ایط اجتماعی- اقتصادی مردم بوده است. زمانی که دکتر غفوری فرد وزیر نیرو بود وقتی می خواستند یک ریال تعرفه برق را افزایش دهند، با یک گروه ۲۰-۲۵ نفری جلسه کارشناسی می گذاشتند تا به نتیجه برسد و یک ریال قیمت ها را جابه جا کند. مستنداتی که ما به عنوان اعضای کمیسیون هدفمندی یارانه ها از دولت دریافت کردیم چندان عمق نداشت و بیشتر در ضرورت هدفمندی یارانه ها بود نه بیشتر.
*قیمت بنزین در اولین گام اجرا ۷۰۰ تومان تعیین شد و از سویی وزیر اقتصاد گفته که این قیمت از مرز قیمت های جهانی بسیار پایین تر است. به نظر برخی از کارشناسان، قیمت گذاری فرآورده های نفتی ابهام آمیز است، نظرتان چیست؟امکان صادرات بنزین را در این حال داریم؟
در حال حاضر با توجه به حجم تولید و مصرف داخلی امکان صادرات بنزین وجود ندارد. اما دولت از داخل می تواند درآمد کسب کند، زیرا مبلغ تمام شده به اضافه مبلغ مالیات را می تواند بگیرد.قیمت گذاری باید بر مبنای استاندارد و کیفیت جهانی باشد، وقتی میگوییم فوب، باید استاندارد خلیج فارس را هم داشته باشد. منظور قانون گذار فقط قیمت نبوده بلکه به علت کیفیت نیز می باشد.
