صبح روز پنجشنبه ۱۴ تیر ماه، یک روز قبل از برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران، شبکه مجازی کمپین دفاع از شریفه محمدی۱ اطلاع داد که دادگاه بدوی، برای این فعال کارگری سابق، حکم اعدام صادر کرده است. جُرمِ شریفه محمدی «بغی» اعلام شده است. «بغی» در قانون مجازات اسلامی۲، قیام مسلحانه علیه حکومت و اساس نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف و جرم انگاری شده. مواد ۲۸۷ و ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی برای جرم «بغی» مجازات اعدام و تحت شرایطی حبس تعزیری پیش بینی کرده است.
شریفه محمدی، ۴۵ ساله، همسر، مادر و دانش آموختۀ رشته مهندسی طراحی صنعتی، اهل میانه و ساکن رشت است. مأموران اداره اطلاعات رشت، او را در ۱۴ آذر ۱۴۰۲ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» بازداشت کردند۳. ویدا محمدی، دخترعمۀ شریفه در مصاحبه ای با رادیو فردا۳ گفته است که شریفه محمدی بیش از ۱۲ سال است که فعالیت صنفی نکرده است و تمام وقت و زمانش صرف فرزند، همسر، خانواده و کار در یک شرکت مهندسی ساختمان میشد.
استنادِ دستگاه قضایی، برای کیفر خواست به اتهام بغی، عضویت شریفه محمدی در «کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکلهای کارگری»، و انتساب این تشکل به تشکیلات خارج از کشور کومله است. رادیو زمانه۴ به نقل از یک منبع نزدیک به شریفه محمدی گفته است که وزارت اطلاعات با منسوب کردن شریفه محمدی به کومله به دنبال پروندهسازی است چرا که شریفه محمدی از سال ۱۳۹۰ عضو کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکلهای کارگری نبوده.
حکم اعدام یک فعال کارگری به جرم کنشگری برای ایجاد تشکل های مستقل کارگری نمادی از سرکوب جنیش مطالبه گری صنفی نیرو های کار ایران و حرکتی غیر قانونی است. بنابر اصل ۲۶ قانون اساسی جمهموی اسلامی۵ «احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند، مشروط به این که اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچکس را نمیتوان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت.» علاوه بر این، جمهوری اسلامی، در مقام عضو رسمی سازمان بین المللی کار (ILO) موظف به اجرای کنوانسون های شماره ۸۷ و ۹۸ مرتبط با آزادی تشکل های کارگری است۶.
میزان توانایی کارگران برای برگزاری اقدامات مشترک، از جمله اعتصابات و عدم شرکت در امر تولید، مرتبط است با میزان دسترسی آنها به تشکل های صنفی مستقل و امکان ایجاد تشکل های جدید در مراکز کار. ولی در جمهوری اسلامی نه تنها حقوق پایه ای کارگران برای سازمان دهی و داشتن تشکل های مستقل رعایت نمیشود، بلکه فعالان کارگری که در اعتراضات سراسری صنفی شرکت میکنند (از جمله معلمان، بازنشستگان و کارگران معترض صنعتی)، کارگرانی که در اعتراضات مدنی شرکت میکنند، و کارگران صنعت کولبری مرتبا دستگیر، محکوم به حبس های طولانی مدت، ضربات شلاق و حتی اعدام میشوند. این در حالی است که ابر سرمایه داران جنایت کار و اختلاس گر، از جمله مدیر عامل گروه کشت و صنعت دبش با تولید چای سرطان زا و اختلاس دو میلیارد دلاری۷ و بابک زنجانی، بازرگانِ ابر اختلاس گر۸ در خطر اعدام نیستند. مدیران و کارفرمایان صنعت قاچاق و صد ها کارفرما و پیمانکار که از پرداخت حقوق کارگرانشان سر باز زده اند نیز آزاد هستند. ولی صدور حکم و اجرای مجازات اعدام علیه معترضان و کنش گران کارگری و مدنی، از طریق پرونده سازی، ادامه دارد.
علاوه بر ابعاد امنیتی و طبقاتی ذکر شده، صدور حکم اعدام برای یک فعال کارگری در روز قبل از دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، اقدامی است سیاسی و گوشه ای است از سنت رفتاری جمهوری اسلامی. از این رو است که مدافعان حقوق بشر به همه متحدان نیروهای کار و فعالان مدنی ایران هشدار داده اند تا هوشیارانه، خود را برای مبارزه با موج احتمالی اعدام ها آماده کنند۹.
مطالبه گری و ایجاد تشکل های مستقل کارگری از جمله حقوق پایه ای و قانونی کارگران ایران است. جرم انگاری این گونه فعالیت ها و مرتبط کردن آنها به قیام مسلحانه علیه حکومت، و یا جاسوسی برای کشور های خارجی۱۰، گونه ای از سرکوب مبارزات صنفی و مدنی مردم ایران است.
لغو حکم اعدام و آزادی هر چه سریعتر شریفه محمدی و سایر مبارزان از زندان خواست همه متحدان جنبش کارگری و فعالان مدنی ایران است.
زیر نویس:
۲. اسماعیل رحیمی نژاد و محدثه صفرخانی: «بر رسی جرم بغی» در فصل نامه حقوق اسلامی. https://hoquq.iict.ac.ir/article_13665.html
۴. https://www.radiozamaneh.com/825454/
۵. https://law-yar.com/law/اصل-۲۶-قانون-اساسی-جمهوری-اسلامی-ایران/
۶. https://davtalab.org/2022/1540/
۷. https://web.archive.org/web/20231206150630/https://www.radiofarda.com/a/debsh-tea-company-financial-file/32713607.html
۸. https://www.bbc.com/persian/articles/czkvn8gl3dro
۹. http://kar-online.com?p=91265
۱۰. رجوع کنید به حکم اعدام ادریس آلی، کولبر کرد http://kar-online.com?p=89900