مدتی طولانی است که «احمدی نژاد» را به دلایل مختلف، به قم و به مراکز اصلی قدرت در این شهر راه نمی دهند. یک گروه از روحانیون مانند بسیاری از مردم قم و دیگر افراد ملت ایران، در جریان انتخابات دور دهم ریاست جمهوری اسلامی، خواستار تغییر تیم نا لایق و خطرناک احمدی نژاد بوده اند. برگماری مجدد او از طریق دست کاری آراء و بدنبال آن سرکوب خونین اعتراضات حق طلبانه مردم، مورد اعتراض این دسته از روحانیون نیز بوده است. گروه دیگری از روحانیون که بیشتر فرصت طلب هستند و از منافع و موقعیت خود دفاع می کنند، از نقشه های احمدی نژاد علیه خود می ترسند.
سفر خامنه ای به قم (از ۲۷ مهرماه تا ۵ آبان ۱۳۸۹)، برای رژیم بسیار با اهمیت بوده است. تدارکات بسیاری از مدت ها قبل برای این سفر دیده شده است. سازمانی عریض و طویل برای استقبال از خامنه ای ساخته بودند. تنها یکی از ستاد های آن، کار تبلیغات برای استقبال را انجام می داد. بارها زمان این مسافرت عوض شد. تردید و تزلزل بسیاری وجود داشت. از تحبیب و تهدید نیز استفاده شد، تا این سفر به نتیجه مورد نظر برسد. بالاخره مسافرت آغاز شد. مسافرتی که بایستی با استقبال موثری همراه باشد تا خامنه ای بتواند با تکیه بر آن، اهداف خود را دنبال کند. شهری که از خیابان های آن در مراسم تشیع آیت اله منتظری، صدای شعار «مرگ بر دیکتاتور» به سراسر دنیا مخابره شده بود، شهری که رئیس جمهور برگمارده خامنه ای در آن جایی ندارد، برای قدرت نمایی انتخاب شده بود. «قم»، مرکز روحانیت شیعه در ایران، یکی از تکیه گاه های اصلی قدرت دولت اسلامی است. نظام جمهوری اسلامی، بدون قم، بخش بزرگی از تکیه گاه خود را از دست می دهد. «خامنه ای» به قم سفر کرده بود تا نشان دهد که روحانیت و مراجع کماکان تکیه گاه نظام اسلامی هستند.
او، در اولین روز ورودش که همراه با میزآنسن کاملی از استقبال بود، در سخنرانی اش برای مردم «قم»، شرکت ۴۰ میلیون نفر در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته ایران را “رفراندوم ملی در ابراز وفاداری و اعتماد به نظام اسلامی” اعلام کرد و گفت: “فتنه سال ۸۸ کشور را در برابر میکروب های سیاسی و اجتماعی واکسینه کرد”. بگذریم از این که او «انتخابات دور دهم ریاست جمهوری اسلامی» را «رفراندوم ملی» می نامد و پرده از برداشت خود و تفسیر خودسرانه اش از رای مردم بر می دارد. این از مختصات رهبران خدای گونه و مادام العمر است که هر گزافه ای را که می خواهند بی هراس از هربازخواستی ، بر زبان می رانند. اما او با این سخن، نشان می دهد که «قم»، در باره همان انتخابات بحث انگیز، به او نشان داده است که مسئله دارد. اگر غیر از این بود، اگر آن استقبال از مراکز اصلی و نیرومند در «قم» برخاسته بود، دیگر چه لزومی داشت که از «فتنه» بیست ماه پیش صحبت کرد؟ اما هنوز سخن او در سخنرانی اش در قم، در میان اخبار نصب نشده بود، که مجبور شد آن را اصلاح کند. وبسایت خامنه ای، طی مقاله ای از نحوه پوشش اخبار سفر او به قم در رسانه های خارجی انتقاد کرده و نوشت که او همه معترضان و منتقدان را “میکروب سیاسی” نخوانده است. آیا این بدان معنا نبود که کسانی را که او مورد خطاب قرار داده، و بدین سفر برای جلب آنان آمده، و جزء معترضان و منتقدان هستند، گفته او را برنتابیده و دست رد بر سینه اش زده اند؟ به این سبب نبوده که او مجبور به جدا کردن برخی از معترضان و منتقدان، از آنانی شده است که «میکروب های سیاسی و اجتماعی» نامیده است؟
او در سخنرانی خود در مقابل دانشجویان قم، باز هم در رابطه با انتخاب بحث انگیز خرداد ۸۸، ازموضعی کاملا دفاعی سخن راند. او گفت: “عده ای بر اثر بی بصیرتی و به اشتباه، ادعای تقلب را مطرح کردند. طبیعی است که مدعیان این ماجرا باید دلیل می آوردند و پس از ارایه دلیل از راهی که قانون مشخص کرده، مسئله را شکایت و پیگیری می کردند تا پس از بازرسی و بازبینی، حقیقت مشخص شود اما مدعیان تقلب راه قانونی و مشخص را طی نکردند.” بنا به این سخنان، خامنه ای در قم، با معترضان و منتقدانی روبرو شده است. او در اینجا، مجبور گشته است در باره تقلب در انتخابات از خود دفاع کند. این سفر نشان می دهد که خامنه ای نتوانسته است نظر این روحانیون معترض و منتقد را عوض کند. تقلب، عدم مشروعیت سیاسی رئیس دولت و به تبع آن اعتراض و مخالفت با برگمارکننده او را برانگیخته است. و خامنه ای که جز با زور اسلحه، زبان دیگری برای گفتگو با معترضان در تهران و شهر های دیگر نداشت، در این جا نیز نمی تواند اقدام مستبدانه و متقلبانه خود را پرده پوشی کند. جمعبندی از هدف خامنه ای در رابطه با این بخش از روحانیون را آقای علی محققنسب بخوبی ارائه کرده است. او که خود روحانی است، در گفتگو با رادیو زمانه گفته است: « انتظار ایشان برآورده نشد. علمای قم، اکثرشان، به ملاقات آقای خامنهای نیامدند. در دیدارهای اولیه هیچیک از مراجع حاضر نشدند. البته در بین ایرانیان و در بین علما این رسم هست که اگر کسی از مسافرت بیاید، چه خوشمان بیاید چه نیاید، ملاقات یا دیداری با ایشان میکنیم. …چنانکه دیدید، وحید خراسانی خودشان شخصاً مراجعه نکردند. با اینکه داماد آقای وحید خراسانی، آقای لاریجانی که رییس قوهی قضاییه است، جزو کارکنان آقای خامنهای است. پس قرابت خیلی نزدیک است. بین علمای تراز اول قم، مخصوصاً آقای وحید حرف اول را میزند. اینکه ایشان از آقای خامنهای دیدار نمیکند، معنایش آن است که آقای خامنهای پایگاه علمی و حوزهایاش بسیار ضعیف شده است. ایشان در حوزه جایگاه کافی ندارند.» در این سفر، جز روحانیون بلند پایه محافظه کار و فرصت طلب، هیچ موردی از روحانیون بلند پایه ای که ملاقات خامنه ای با آن ها تیتر اخبار می شد، با او دیدار نکرده اند. بنا به گزارشات رسمی، « مکارم شیرازی، نوری همدانی، صافی گلپایگانی، سبحانی و شبیری زنجانی از مراجع تقلید» با خامنه ای دیدار و گفتوگو کردند.
بخش فرصت طلب و محافظه کار روحانیت قم، از موضع ارتجاعی علیه احمدی نژاد به مخالفت و اعتراض زبان گشوده اند. احمدی نژاد و همدستانش، مدتی است که به طرفداری از ایران جا و بی جا به افاضات گاه ساده لوحانه و عوامفریبانه ای دست می زنند. «صادق زیبا کلام»، طی سرمقاله ای در روزنامه «آرمان»، این مواضع احمدی نژاد و دستیارانش را «یک تاکتیک سیاسی» نامیده و نوشته است: « هرقدر به انتخابات مجلس و ریاست جمهوری نزدیک میشویم، جریاناتی ظاهر میشوند که سعی میکنند بگویند ما جریان سوم هستیم.» خامنه ای طی سخنرانی های خود به نارضائی های این دسته از روحانیون معترض به احمدی نژاد اشاره ای نکرد. او از «حمایت و همکاریِ»، «همکاری متقابل» حوزه ها با نظام، استفاده از «بیت المال»، کمک حکومت بدون دخالت در کار حوزه ها، و … صحبت کرد و از تعابیری چون «حکومت آخوندی» بعنوان طرح «دشمنان اسلام» نام برد. او حتی با صراحت از تفکیک حکومت و روحانیون نام برد و گفت که جمهوری اسلامی، «حکومت روحانیون» نیست. اما او به هیچ وجه به مواضعی که از سوی تیم احمدی نژاد تحت عنوان «مکتب ایران» در مقابل «مکتب اسلام» عنوان می شود که مورد اعتراض روحانیون محافظه کار است اشاره ای نکرد. حتی کار به جائی رسید که در همین ایام سفر خامنه ای در قم، احمدی نژاد در سخنانی که در تهران مطرح کرد، دو باره بر همان مواضع ساده لوحانه و عوامفریبانه اش تحت عنوان بعضی ها به کلمه ایرانی حساسیت دارند، تاکید نمود. در این سخنرانی که که پیش از ظهر دوشنبه دوم آبان امسال در «همایش ملی جنگ نرم» در تالار علامه امینی دانشگاه تهران ایراد می شد، یکی از حضار به او گفت: «ایرادی که برخی ها از جمله علما به شما می گیرند این است که شما ملیت گرایی را جایگزین امت محوری نکنید». با این همه، خامنه ای در جریان سخنانش در قم، نه تنها به این تاکتیک سیاسی احمدی نژاد و نگرانی روحانیت محافظه کار از آن نپرداخت، بلکه از تمامی روحانیون خواست که از دولت احمدی نژاد حمایت کنند، دولتی که او آن را موثر تر از دولت های دیگر رژیم اسلامی اعلام داشت. بنا براین دعوایی که میان مرتجعین در دولت و روحانیت فرصت طلب در گرفته، نیز ادامه می یابد. بدین خاطر است که «جامعه انجمنهای اسلامی اصناف و بازار»، با ادعای باصطلاح «حمایت قاطعانه از فرمایشات مقام معظم رهبری در قم»، حرف هایی را که خامنه ای اصلا به زبان نیاورده است، مطرح می کند: «طرح مسائل جانبی و گمراه کننده تحت عناوین قوم گرایی ناسیونالیستی ایرانی، یامبنای عملکرد دریافت ایرانی از اسلام را بطور کلی ردکرده و از آحاد مختلف جامعه قاطعانه میخواهیم که فرمایشات رهبری را سر لوحه عملکردهای اجتماعی،اقتصادی و سیاسی خود قرار دهند». بخش سنتی بازار از طریق این اعلامیه، وحدت ایدئولوژیک و سیاسی خود با روحانیت را یادآوری می کند و به شکافی که روحانیون قم با دولت احمدی نژاد دارد، تلویحا اشاره می کند.
با این شواهد و نشانه ها، جای تردید نیست که حکومت اسلامی، و پیش از همه، خامنه ای مثل احمدی نژاد، هم در میان روحانیون منتقد و معترض و هم در بین روحانیون فرصت طلب و آخوندهای حکومتی، «قم» را از دست می دهد. بدیهی است که عدم دخالت دولت در نهاد روحانیت، و بالعکس، یکی از شرایط تشکیل دولت مدرن و غیر مذهبی است. فروپاشی رژیم جمهوری اسلامی این راه را باز خواهد کرد. نباید از دیده دور بماند که اختلافات و اشتراکات روحانیت محافظه کار و فرصت طلب و باند احمدی نژاد و نیروهای ولایی امنیتی، هیچ ربطی به تشکیل دولت مدرن، غیر مذهبی و دموکراتیک ندارند. آن اختلافات و اشتراکات، تنها کشاکش ها و ساخت و پاخت هایی هستند میان انواع سیاسیون اسلام پناه و چه بسا ایران پناه برای تقسیم گنج باد اورده و فنای ثروت های مردم کشور ما.
۳۰/۱۰/۲۰۱۰
