ایالات متحده دلایل بسیارى براى نگران بودن از روند تحولات سیاسى در آمریکاى لاتین دارد. قدرت گرفتن رهبران چپ گرا در سرتاسر این منطقه، که زمانى حیاط خلوت واشینگتن محسوب مى شد، از یک سو و کابوس قدرت گیرى مجدد یکى از سرسخت ترین نمادهاى مقابله با آمریکا از سوى دیگر. کاخ سفید در حالى که باید نگران چپ گرایى گسترده کشورهاى آمریکاى لاتین باشد، اکنون باید کابوس قدرت گیرى -دانیل اورتگا- رهبر ساندینیست ها و جدى ترین مخالف خود در دهه ۱۹۸۰ را نیز تحمل کند.
ساندینیست ها زنگ هاى خطر را زمانى به صدا درآوردند که در انتخابات ماه جارى شهردارى ها از مجموع ۱۵۲ پست موجود، ۸۷ مورد را به خود اختصاص دادند. پیروزى ساندینیست ها گذشته از آنکه نشانگر گرایش عام مردم به سمت چپ ها بود، ناشى از انشقاق و دو دستگى در حزب دست راستى حاکم بر سر معضلاتى چون رسوایى و فساد بود. تحلیلگران سیاسى معتقدند تجربه کاملاً موفق چپ گرایان در مدیریت چند شهر بزرگ و مهم نیز برگ برنده آنها محسوب مى شد.
افزایش تصاعدى انتقادات چپ گرایانه از اقدامات آمریکا در منطقه، دردسرهاى بسیارى را براى دولت بوش ایجاد کرده است. رئیس جمهورى آمریکا اکنون با تعقیب تحولات نیکاراگوئه، بیش از پیش نگران تسریع رویکرد اعتراض آمیزى است که مى تواند دانیل اورتگا رهبر چپ گرایى را که آمریکا با آموزش شبه نظامیان کنترا و تحمل رسوایى هاى جدى ساقط ساخت، بار دیگر به قدرت برساند. هرتى لوئیتس شهردار ماناگوئا و از هواداران ساندینیست ها مى گوید: با گذشت بیش از یک دهه از ساقط سازى اورتگا تبلیغات آمریکا در مورد او رنگ باخته و مردم دیگر از قدرت گیرى مجدد ساندینیست ها هراسى ندارند. ماناگوئا به دلیل مدیریت شهرى مطلوب خود بر این شهر در چهار سال گذشته، مورد تحسین تمامى مردم شهر قرار دارد.در واشینگتن، اما با گذشت یک دهه، هراس از قدرت گیرى چپ گرایان نه تنها کاهش نیافته بلکه سیاستمداران کاخ سفید که تصور مى کردند غول ساندینیست ها به خوابى ابدى فرو رفته است، اکنون در هراس بیدارى مجدد و طغیان آن گرفتار آمده اند. وزارت امور خارجه ایالات متحده، هفته گذشته یکى از ارشدترین کارشناسان آمریکاى لاتین خود به نام -دان فیسک- را براى ملاقات با رهبران دست راستى نیکاراگوئه به این کشور اعزام کرد. فیسک قرار بود به رهبران راست گراى این کشور بفهماند که اختلافات و عدم اتحاد آنها تا چه حد مى تواند در قدرت گیرى مجدد اورتگا موثر باشد.
پیش از آن نیز، دونالد رامسفلد وزیر دفاع ایالات متحده، در تلاش براى اثبات حمایت آمریکا از رئیس جمهورى انریکه بولانوس، به نیکاراگوئه رفت. رامسفلد در جریان سفر خود تلاش کرد تا مقامات این کشور را ترغیب به نابودسازى صدها موشک زمین به هوایى کند که در دهه ۱۹۸۰ خریدارى شده بود. هر چند رامسفلد دلیل این امر را احتمال دست یابى تروریست ها به این تسلیحات عنوان کرده بود، اما تقریباً تمامى مردم و سیاستمداران نیکاراگوئه مطمئن بودند که منظور از ترویست ها، همان جنبش ساندینیست ها و شخص اورتگاست.قدرت گیرى چپ گرایان در این کشور ناشى از شکست سیاست هاى اقتصادى بازار آزاد از یک سو و رسوایى هاى افشا شده در مورد سیاستمداران نولیبرال مورد حمایت آ مریکا است. ماه گذشته شرایط مشابهى در اروگوئه باعث پیروزى -تابار واسکوئز- نخستین رئیس جمهور چپ گرا در تاریخ این کشور شد. پیروزى واسکوئز، بلوک رهبران چپ گراى منطقه را، که در راس آنان لوئیز ایناسى ولولا داسیلوا رئیس جمهورى برزیل قرار گرفته است، تکمیل تر کرد.تحلیلگران سیاسى بر این باورند که اورتگا کشور را به سمت و سوى سیاست هایى حتى افراطى تر از فیدل کاسترو، رهبر کوبا و یا هوگو چاوس رئیس جمهورى ونزوئلا، در برخورد با آمریکا و تقابل با سیاست هاى این کشور بکشاند.ادواردو مونته آلگره وزیر سابق و بانکدار فعلى نیکاراگوئه که از وى به عنوان یکى از نامزدهاى اصلى جناح راست در انتخابات ریاست جمهورى ۲۰۰۶ یاد مى شود مى گوید: دلایل بسیارى براى نگرانى وجود دارد اما واقعیت این است که اگر آنها (ساندینیست ها) در انتخابات ریاست جمهورى به پیروزى برسند، مسئولیت کامل این شکست فقط متوجه ما است.سیاستمداران آمریکایى معتقدند که براى مهار خیزش مجدد ساندینیست ها و اورتگا باید در مرحله نخست احزاب لیبرال این کشور را مجبور به دست کشیدن از حمایت -آرنولدو آله مان- رئیس جمهورى سابق این کشور کرد. آله مان که سال گذشته به دنبال فساد مالى به بیست سال زندان محکوم شد هنوز پدرخوانده حزب لیبرال محسوب شده و از قدرت تاثیرگذارى بسیارى برخوردار است.بولانوس رئیس جمهورى فعلى از جمله کسانى بود که پس از پیروزى در انتخابات ،۲۰۰۱ فشار بسیارى را براى محاکمه -آله مان- وارد کرد. حمایت او از این محاکمه باعث انشقاق حزب شده و به بهاى از دست دادن حمایت اکثریت براى او تمام شد. هواداران آله مان که اکثریت مجلس ملى را در دست دارند، از آن پس با ایجاد موانع متعدد، تمامى طرح هاى رئیس جمهورى را به شکست کشاندند. مجلس در حال حاضر در تلاش براى کاهش قدرت رئیس جمهورى و تحقیق در مورد تخلفات احتمالى وى در مبارزات انتخاباتى سال ۲۰۰۱ است. مجلس همچنین قانونى را در مورد ممنوعیت نابودسازى تسلیحات نظامى تصویب کرده است. این قانون چند روز پس از قول مساعد بولانوس به رامسفلد در مورد نابودسازى موشک هاى به جا مانده از دهه ۸۰ تصویب شد.هواداران آله مان و پیروان ساندینیست ها در مجلس این کشور در موارد متعددى، مواضعى مشترک یافته اند. هواداران بولانوس و دیگران بر این باورند که این اتحاد ناهمگن بخشى از توافق میان اورتگا و آله مان مبنى بر آزاد شدن آله مان از زندان در صورت پیروزى ساندینیست ها و شخص اورتگا است.در حال حاضر بخش اعظم سیستم قضایى نیکاراگوئه توسط ساندینیست ها و از طریق ده ها قاضى ارشدى که در زمان حکمرانى آنها بر این کشور انتخاب شده اند، هدایت مى شود.باربارا مور سفیر آمریکا در نیکاراگوئه با اشاره به وفادارى عجیب رهبران حزب لیبرال به آله مان مى گوید: درک علت این وفادارى عجیب، غیرممکن است. سفیر آمریکا تاکنون میزبان جلسات متعددى بوده است که با هدف رفع اختلافات موجود در جناح راست برگزار شده است.مور مى گوید: آله مان ثروت مردم کشور را سرقت کرده و نماد تمامى فسادهایى است که از نگاه آمریکا تحمل ناپذیرند. نیکاراگوئه دومین کشور فقیر در این نیم کره است و کودکان به غذاى کافى دسترسى ندارند. دولت این کشور به جاى سرقت ثروت مردم باید به فکر حمایت از اقشار ضعیف باشد.ایالات متحده از سوى اکثریت مردم نیکاراگوئه، کشورى مداخله گر تلقى مى شود. شاید به همین دلیل حتى احزاب دست راستى این کشور هم ترجیح دادند سفیر -فیسک- و مذاکرات و سخنان او را که در مطبوعات منعکس شده بود، خطاب به خود ندانسته و هر نوع ارتباطى را با وى تکذیب کنند. ساندینیست ها هم مطابق معمول ایالات متحده را متهم به مداخله آشکار در امور داخلى کشور خود مى کنند. چنین شرایطى باعث شده است تا تحلیلگران سیاسى آمریکا هم به دولت بوش هشدار دهند که مراقب عواقب هر نوع مداخله اى در این کشور باشد.پیتر حکیم مدیر موسسه گفتمان درون آمریکا مى گوید: دولتمردان آمریکا به ویژه محافظه کاران از اورتگا و ساندینیست ها متنفرند. رسوایى ایران کنترا بود که باعث شد جمهوریخواهان به رغم دستاوردهاى ریگان موقعیت خود را در میان مردم آمریکا و به ویژه جهانیان به شدت لطمه خورده ببینند. حکیم در ادامه مى افزاید: من هم بر این باورم که به قدرت رسیدن مجدد اورتگا کمتر از یک فاجعه نیست اما واقعیت این است که لیبرال هاى حاکم نیز دست کمى از او نداشته و کشور را به سوى یک فاجعه عظیم هدایت مى کنند.سفیر آمریکا، اما معتقد است که اقدامات وى و سایر مرتبطین با دولت آمریکا تنها -تسهیل گفتمان- میان نیروهایى است که به باور وى -نیروهاى دموکراتیک- محسوب مى شوند. مور مى گوید: ما به شدت مراقب هستیم که از خطوط قرمز عبور نکنیم.
-تسهیل گفتمان- در میان این نیروها اما به نظر چندان ساده نمى رسد. وزن سیاسى و نفوذ آله مان آنچنان چشمگیر است که به گفته بونیلا، از نمایندگان هواداران آله مان در مجلس، هیچ کاندیداى راست گرایى بدون تایید آله مان پیروز نخواهد شد بدین ترتیب بعید به نظر مى رسد که رئیس جمهور فعلى که باعث به زندان افتادن آله مان شده باشد بتواند از حمایت حزب حاکم برخوردار شود.در واکنش به چنین شرایطى بولانوس و هوادارانش حرکت سومى را به عنوان -ائتلاف براى جمهورى- تشکیل دادند. این ائتلاف با شکستى تحقیرآمیز در انتخابات شهردارى ها تنها موفق به کسب ۷ پست شد. این شکست به همراه ناکامى آشکار حزب حاکم در شرایطى صورت گرفت که نیمى از مردم فقیر این کشور سرخورده از سیاست هاى اقتصادى که جز تعمیق شکاف هاى اقتصادى حاصلى در برنداشته، ماندن در خانه را به حضور در پاى صندوق هاى راى ترجیح دادند. اورتگا و ساندینیست ها با به میدان کشیدن این اقشار سرخورده و فقیر از یک سو و تکیه بر موج حمایت از افکار و اندیشه هاى چپ در کشور، مى توانند نه تنها کنترل کشور را در اختیار بگیرند بلکه -کابوس چپ- را بار دیگر بر فضاى کاخ سفید حاکم کنند.
