گردآورنده: مریم فریور
٨ مارس روز جهانی زن سمبل مبارزات زنان علیه بیعدالتی اجتماعی، تبعیض و نابرابری است.
٨ مارس یادآور سرکوب اعتراضات صدها زن کارگر در شهر نیویورک آمریکا است. در سال ١٨۵٧ در چنین روزی پلیس به تجمع زنان کارگری که برای ٨ ساعت کار در روز، افزایش دستمزد و بهبود شرایط کاری، دست به تظاهرات زده بودند، حمله ور شد. مبارزه آنها به شدت سرکوب شد ولی جنبش زنان از حرکت بازنایستاد و پیش رفت.
لازم به یادآوری است که مبارزه زنان کارگر شهر نیویورک اولین مبارزه زنان برای دست یابی به جامعه ای عادلانه و انسانی نبوده است، پیش از آن هم زنان به اشکال گوناگون در راه مبارزه برای کسب مطالبات خود گام برمی داشتند. برای نمونه در انقلاب فرانسه “درشهر پاریس” زنان برای کسب برابری، آزادی، داشتن حق رای در انتخابات و تشکیل کانونها و انجمن های خود دست به راهپیمایی زدند.
٣سال بعد از رویداد تاریخی ٨ مارس ١٨۵٧، زنان کارگر با ایجاد اتحادیه های کارگری بار دیگر خواهان بهبود شرایط کاری شدند. بیش از ۵٠ سال بعد از این تاریخ در سال ١٩٠٨، زنان کارگر کارخانه سوزن سازی نه تنها برای دست یابی به خواسته های فوق بلکه برای کسب حق رای در انتخابات و همچنین بر علیه قوانین ضدکارگری در رابطه با کارگران خردسال دست به اعتراض زدند.
پس از این وقایع، در سال ١٩١٠ در شهر کپنهاگ در کنفرانس زنان سوسیالیست با شرکت ١٠٠ زن از ١٧کشور، بنا به پیشنهاد کلارا زتکین، سوسیالیست آلمانی، ٨ مارس به عنوان روز جهانی زن شناخته شد، در این کنفرانس زنان سوسیالیست تصمیم گرفتند که مراسم هشتم مارس را با هدف مبارزه برای حقوق زنان، بهبود شرایط اجتماعی و برقراری صلح برگزار نمایند. بدنبال این تصمیم، مراسم روز جهانی زن برای اولین بار در ١٩ مارس ١٩١١ به رهبری سوسیالیست ها در کشورهای اتریش، آلمان، سویس و دانمارک برگزار شد. کلارا زتکین، سوسیالیست آلمانی نقش اصلی را در سازماندهی این مراسم داشت. آلکساندرا کولونتای زن انقلابی روسی نیز از یاری دهندگان در سازماندهی برنامه این مراسم بود. در این راهپیمایی که بیش از یک میلیون زن و مرد شرکت داشتند، خواسته هایی در رابطه با داشتن حق رای در انتخابات، حق اشتغال و استفاده از دوره های آموزشی برای زنان و از بین بردن تبعیض در محل کار مطرح شد.
در روسیه، اولین مراسم روز جهانی زن در آخرین یکشنبه ماه فوریه ١٩١٣با شعارهایی به طرفداری از صلح و برعلیه جنگ، برگزار شد. یکسال بعد در اروپا این مراسم با همین مضمون برگزار گردید. در ١٩١۵ زنان در برن در سویس با شعارهایی علیه جنگ مراسم روز جهانی زن را برگزار نمودند. در ٨ مارس ١٩١٧ زنان در پترزبورگ با شعار نان و صلح مجددا دست به راهپیمایی زدند که به درگیری میان نیروهای دولتی و مردم انجامید. چهار روز بعد از این مراسم ٨ مارس، تزار مجبور شد که جواز حضور زنان در انتخابات را صادر نماید.
در شوروی پس از سرنگونی تزار، به پیشنهاد آلکساندر کولونتای که سمت وزیر در اولین دولت شورایی را داشت، ٨ مارس روز تعطیل رسمی در کشور اعلام شد. هنوز هم ٨ مارس در کشورهای شوروی سابق تعطیل رسمی است و به عنوان روز مادر نیز شناخته شده است.
در آمریکا اولین مراسم روز زن بنا به ادعای حزب سوسیالیست آمریکا، ٢٨ فوریه ١٩٠٩ بوده است و از آن به بعد تا ١٩١٣ مراسم روز زن در آخرین یکشنبه ماه مارس برگزار می شده است.
در ایران، روز جهانی زن توسط گروه های چپ معرفی شد. بنابه روایتی روز زن برای اولین بار در شهر رشت در استان گیلان در زمان رژیم پهلوی، زمانی که زنان برای دست یابی به حق رای در انتخابات مبارزه می کردند، عنوان گردید.
مراسم ٨ مارس ١٩٧٩ در ایران در فاصله تثبیت حکومت جمهوری اسلامی، با شرکت هزاران زن برگزار گردید. زنان در این مراسم، با طرح شعارهایی علیه قوانین زن ستیز جمهوری اسلامی اعتراض خود را به این قوانین نشان دادند.
از آن زمان تا کنون زنان در ایران مجاز به برگزاری علنی و رسمی روز جهانی زن نبوده اند. رژیم جمهوری اسلامی نیز مانند رژیم شاهنشاهی تلاش کرده است روز دیگری را به جای روز جهانی زن تحمیل کند تا زنان ایرانی را از مبارزات مشترک جهانی دور نگه دارد.
برگزاری ٨ مارس در اشکال گوناگون و در نقاط مختلف دنیا نشان داده است که جنبش زنان حاصل مبارزات مستقل آنان است. زنانی که برای حقوقشان مبارزه کرده اند بخوبی دریافته اند که جنبش آنان تنها در استقلالش از دولت و سایر مراکز قدرت داخلی و جهانی است که می تواند نقش واقعی خود را در مبارزه برای کسب برابری، صلح و بهبود شرایط کار و گسترش دموکراسی ایفا نماید.
زنان به درستی به ضرورت وحدت از طریق تشکیل گردهم آیی ها، کنفرانس ها و توافق نظر بر روی اهداف و مصوبات پی برده اند. همچنین به خوبی دریافته اند که این مصوبات می توانند پشتوانه ای برای مبارزه آنها در راه دست یابی به اهدافشان باشد. در ادامه همین مصوبات و اتفاق نظرها بود که ٨ مارس به عنوان روز جهانی زن انتخاب شد.
برگرفته از: www.un.org/events/women/iwd
