تفکیک جنسیتی با بحث اسلامی شدن دانشگاه ها مطرح شد، وزیر علوم از آن حمایت کرد و روسای دانشگاه ها نیز آن را در دستور کار قرار دادند. در مقابل دانشجویان و اساتید به آن اعتراض کردند و بسیاری درباره اش به اظهارنظر پرداختند تا این که در تابستان گذشته احمدی نژاد طی نامه ای تفکیک جنسیتی را ناعالمانه دانست و خواستار توقف آن شد.
پس از این نامه و در ترم جدید تحصیلی با دستور وزیرعلوم هر دانشگاهی طبق نظر رئیس آن دانشگاه این طرح را اجرا و یا از اجرای آن صرفنظر می کند. حالا با شروع سال تحصیلی آهنگ این تفکیکها و البته تبعیضهای جنسیتی نسبت به دختران دانشجو در قالب یک سیاست مشترک چنان شدت گرفته است که دیگر باید به طرح تفکیک جنسیتی به عنوان قسمتی از سیاست کلی دانشگاه برای مقابله با زنان نگریست.
با شروع سال جدید تحصیلی ۱۳۹۰ از همان ابتدای تعیین رشته تا انتخاب واحد تحصیلی و حالا ورود به دانشگاه و حضور در کلاس ها، تفکیک جنسیتی و سهمیه بندی جنسیتی و طرح عفاف و حجاب با “تلاشی ستودنی” به اجرا در آمد و دانشگاه هایی مانند علامه طباطبایی، علم و صنعت و صنعت نفت پیشتازی جریان را برعهده گرفتند. در حالی که برخی از دانشگاه ها مانند امیرکبیر و تهران کندتر پیش رفتند. اما در همه دانشگاه ها به طور یکدست دیر یا زود در حال اجرا شدن است. روندی که دست دختران را، که چند سالی است گوی سبقت را در دانشگاه ربوده اند، از تحصیلات عالی، حضور در رشته های ممتاز و دسترسی مناسب به امکانات دانشگاهی کوتاه می کند و آینده شغلی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آنها را در خطر قرار می دهد. گزارش زیر شرحی از روند اقدامات دانشگاه ها در تفکیک و سهمیه بندی جنسیتی و اعمال موانع و محدودیتهای روزافزون دیگر برای دختران است.
۱. اقدامات دانشگاه ها برای توقف پیشتازی دختران
در سال ۱۳۹۰ تحصیلی به یمن این تلاشهای سازمان یافته که حتی تا حمایت مجلس خبرگان رهبری از برنامه های تفکیک جنسیتی هم کشید، آمار ورودی دانشجویان دختر در سال تحصیلی ۱۳۹۰ به ۴۸.۷ درصد رسیده است . یعنی توقف ۱۳سال پیشتازی دختران در دانشگاه ها.
به گزارش سایت الف (۳۰ شهریور) بررسی ترکیب جنسیتی دانشگاه ها در ۶۰ سال گذشته نشان می دهد تا سه دهه غلبه با پسران است اما ۱۳ سال این نسبت معکوس می شود تا این که نرخ پذیرش داوطلبان از سال گذشته به گونه ای رقم خورد تا باز شمار دانشجویان پسر بر دختر در رقابتی تنگاتنگ پیشی بگیرد. تعداد دختران دانشجوی کشور از ۲۳ درصد کل دانشجویان در سال ۵۷ به ۶۳ درصد در سال ۸۵ رسید، یعنی به یکباره طی ۲۷ سال در حدود سه برابر افزایش یافت. همچنین تا قبل از سال۱۳۸۹ سهم دختران از کل جمعیت دانشجویی کشور بیش از ۶۰ درصد از دانشجویان ایران گزارش میشد. جدول زیر نسبت حضور دختران را از سال ۱۳۲۵ نشان می دهد.
جدول ترکیب جنسیتی دانشجویان کشور
سال تحصیلی سهم زنان سهم مردان
۱۳۲۵-۲۶ صفر 100
سال تحصیلی ۲۷-۱۳۲۶ اولین گروه زنان در آموزش عالی پذیرفته شدند.
۱۳۴۴-۴۵ 23/7 76/3
۱۳۵۶-۵۷ 31 69
۱۳۷۹-۸۰ 47/2 52/8
۱۳۸۵-۸۶ 63/22 36/78
۱۳۸۹-۹۰ 48/7 53/1
تفکیک جنسیتی در دانشگاه فردوسی مشهد
جـــرس (۱ شهریور): گزارش شده در روزهای اخیر مسئولین دانشگاه مشهد در تصمیمی جنجال برانگیز قرار شده بسیاری از کلاس های دروس «پایه»، «تمام واحد های دانشگاهی و کارگاهی» و همچنین «اکثر واحد های تخصصی» این دانشگاه را تک جنسیتی نموده و کلاس های جداگانه برای پسران و دختران در این دانشگاه برگزار کنند.
جداسازی جنسیتی در دانشگاههای امیرکبیر تهران و یزد
روزنامه شرق در شماره روز سهشنبه ۱۵ اردیبهشت نوشت: دانشجویان با مراجعه به سایتهای داخلی این دو دانشگاه برای انتخاب واحد با ارائه دروسی مخصوص خواهران و برادران مواجه شدهاند. طبق این گزارش تفکیک جنسیتی دروس در دانشگاه امیرکبیر مشکلاتی برای دانشجویان بهوجود آورده به طوری که تعداد کلاسهای اختصاص یافته به دانشجویان دختر از کلاسهای تفکیک شده برای دانشجویان پسر کمتر بوده و انتخاب استاد و ساعت دلخواه برای دانشجویان دختر به معضلی در روزهای انتخاب واحد تبدیل شده است. به نوشته این روزنامه اساتید مخالف تفکیک جنسیتی دانشکده ریاضی دانشگاه یزد نیز تحت فشار مسئولان دانشگاه مجبور به جداسازی دانشجویان دختر و پسر در برخی از کلاسها شدهاند.
کلاس های کارشناسی ارشد علامه تفکیک شدند
به گزارش دنیای صنعت در ۲۳ شهریور ماه، کلاس های دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه علامه طباطبایی مانند دوره های کارشناسی تفکیک جنسیتی شدند.
اجرای طرح تفکیکجنسیتی در ۶۴۷ کلاس درسی دانشگاه آزاد ورامین
بنا به خبر منتشر شده دانشجونیوز در ۲۴ شهریور، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا با اشاره به «اجرای طرح تفکیکجنسیتی در ۶۴۷ کلاس این واحد دانشگاهی» تاکید کرد که «دانشگاه آزاد واحد ورامین – پیشوا برای انجام طرح تفکیکجنسیتی عزم جدی را به کار گرفته است».
دانشگاه صنعتی خواجه نصیر هم به جمع اجراکنندگان طرح تفکیک جسنیتی پیوست
مسئولین دانشگاه خواجه نصیر نیز مانند دهها دانشگاه دیگر، اقدام به تفکیک جنسیتی دانشجویان این دانشگاه در برخی از کلاس های درسی نموده اند. سال تحصیلی جدید برای دانشجویان دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی نیز همچون ده ها دانشگاه دیگر کشور با کلاس های جداگانه درسی برای دانشجویان دختر و پسر آغاز شد. همچنین دوشنبه، ۲۲ شهریور ماه، درحالی که دانشجویان برای ثبت نام در کلاس های ترم جدید تحصیلی به سایت آموزشی این دانشگاه (گلستان) مراجعه کرده بودند، متوجه شدند که تمامی دروس عمومی، ریاضیات عمومی و آزمایشگاه ها به صورت «تک جنسیتی» -صرفاً آقا یا خانم- ارائه شده است و در صورت انتخاب این دروس با پیغام خطا مواجه می شدند.
طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاه علامه
۲۷ شهریور ماه یکی از دانشجویان دانشکده ادبیات در دانشگاه علامه گزارش داده است, در این دانشگاه با شروع ترم جدید, تلاش شده تا حداکثر تفکیک جنسیتی ممکن, عملی شود. به نحوی که کلاس های روزانه و شبانه رشته های مترجمی و ادبیات زبان انگلیسی را یکی کرده اند تا بلکه تعداد پسرانی که در این کلاس ها هستند، به حد نصاب برسد. از طرفی، کلاس های دختران ۳۵نفره شده است! به گزارش این دانشجو، تمامی دانشجویان ورودی جدید این دانشگاه نیز بر اساس جنسیت شان وارد شده اند. بر اساس گزارش یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه علامه در دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات نیز حداکثر تفکیک جنسیتی ممکن در ارائه دروس این دانشگاه انجام شده است. به گزارش این دانشجو با تلفیق کلاسهای گروه های مختلف و از بین بردن پیش نیازها در انتخاب واحد، کلاسهای پسران که کمتر از ۳۰ درصد دانشجویان این دانشگاه را تشکیل می دهند به حد نصاب می رسد. و دختران زیادی به دلیل عدم ارائه کلاس کافی نتوانستند کلاسهای مورد نیاز خود را اخذ کنند. این در حالی است که کلاسهای پسران با حداقل جمعیت برگزار می شود. از بین بردن پیش نیاز دروس منجر به حضور دانشجویان ورودی سالهای متفاوت بر سر یک کلاس می شود و سطح علمی کلاسهای اختصاصی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
تفکیکجنسیتی کلاسهای دانشگاه فنیحرفهای
اواخر شهریورماه، سرپرست دانشگاه فنی و حرفهای تایید کرد: به علت شرایط حاکم بر واحدهای درسی و کارگاههای آموزشی در این دانشگاه کلاسهای جداگانه برای دختران و پسران برگزار میشود.
سهراب رضایی از تفکیک جنسیتی این دانشگاه خبر داد و گفت: تمام کلاسهای دانشگاه فنی و حرفهای به علت ماهیت واحدهای درسی و برگزاری کارگاههای آموزشی، به تفکیک رشته برای دختران و پسران جداگانه برگزار میشود.
دانشگاه جامع علمی کاربردی هم تکجنسیتی شد
دانشگاه جامع علمی کاربردی با انتشار دفترچههای نامنویسی و بدون هماهنگی واحدهای دانشگاهی، دانشگاهها را به زنانه و مردانه تبدیل کرد. این در حالی است که ۷۰ درصد دانشجویان این دانشگاه را خواهران تشکیل میدهند و اقدام انجام شده از سوی دانشگاه جامع به لحاظ افزایش هزینهها، ضرر هنگفتی برای مدیران واحدها خواهد داشت.
راهاندازی “دانشگاه دخترانه” در هر استان
خبرگزاری فارس (۱۸ شهریور): وزیر علوم از راه اندازی پردیسهای دختران و دانشگاههای دخترانه در هر استان خبر داد. وزیر علوم گفت: یکی از راهکارهای اسلامی شدن دانشگاهها، پرداختن به این موضوع است که استانهایی که قابلیت دارند بتوانند دانشگاههای دخترانه داشته باشند. وزارت علوم درباره دانشگاههای غیرانتفاعی این موضوع را اعمال کرده است و اکنون اولویت را به دانشگاههای تک جنیستی دخترانه و پسرانه دادیم. اما در ارتباط با دانشگاههای دولتی هم به دنبال این هستیم که بتوانیم پردیسهای دختران و دانشگاه دختران را که از نظر بار اعتباری امکاناتش موجود است، تأسیس کنیم.
تکمیل فاز نخست پردیس دخترانه دانشگاه علامه طباطبایی
به گزارش خبرگزاری ایلنا ( ۱۰مهر): رییس دانشگاه علامه طباطبایی ازتکمیل شدن فاز نخست پردیس دخترانه این دانشگاه خبرداد. “سید صدرالدین شریعتی” اظهار داشت: ساخت پردیس دخترانه دانشگاه علامه طباطبایی در سه فاز برنامهریزی شده است که یک فاز از آن را به خوبی پشت سر گذاشتهایم.در پردیس دخترانه دانشگاه علامه طباطبایی هیچ محدودیتی برای ارائه رشتههای مختلف تحصیلی وجودندارد.”
نظارت بر پوشش و کنترل دختران
برای ورود دختران به دانشگاه علاوه بر رتبه شان در آزمون ورودی، قد و رنگ مانتوشان نیز تاثیر گذار است. در ترم تحصیلی جدید نظارت بر پوشش دانشجویان دختر بیش از پیش افزایش یافته است. آیین نامه پوششی که در برخی دانشگاه ها به صورت بنر نصب شده بود اکنون با سختگیری بیشتری در بسیاری از دانشگاه ها اجرا و از ورود دخترانی که قوانین آیین نامه را رعایت نکرده اند جلوگیری می شود. یکی از دانشجویان دختر در دانشگاه امیرکبیر در این باره می گوید: آیین نامه ای که در دانشگاه نصب شده است قسمت های جداگانه ای برای پوشش دختران و پوشش پسران دارد ولی تنها پوشش دختران کنترل می شود. او این نظارت را برای آزار دانشجویان می داند زیرا بارها دیده است که به دخترانی که مانتو و ظاهری مطابق با آیین نامه هم دارند تذکر داده می شود و حتی اگر با صحبت کردن ثابت شود قد مانتو طبق آیین نامه است مسئول حجاب مشکل دیگری در ظاهر دانشجو پیدا می کند. “این کنترل شدید باعث می شود که دغدغه اول ما دخترها این باشد که ظاهرمان طوری باشد که بتوانیم داخل دانشگاه شویم. و از نظر روحی تمام مدت روز در فشار هستیم.”
در دانشگاه علامه طباطبایی نیز کنترل بر پوشش دانشجویان افزایش پیدا کرده است و برخلاف سایر دانشگاه ها عدم تطابق ظاهر دانشجویان دختر با آیین نامه، تنها به تذکر و جلوگیری از ورود به دانشگاه ختم نمی شود بلکه به دانشجویانی که پوشششان طبق قوانین آیین نامه نباشد چادر؛ لاک پاک کن و شیر پاک کن داده می شود و دانشجویان با سر کردن چادر، پاک کردن لاک؛ و پاک کردن آرایش اجازه ورود به دانشگاه را پیدا می کنند. تعداد زیادی از دانشجویان دختر این دانشگاه در ترم گذشته تحصلی بخاطر عدم رعایت شئونات دانشگاه، عدم رعایت حجاب و آرایش غلیظ به کمیته انضباطی احضار شدند.
در دانشگاه شریف هم از ورود دختران بدون مقنعه و با لباسهایی که نامتعارف نامیده اند جلوگیری می شود. یکی از لباسهای نا متعارف مانتو گشاد و بلند ایست که چند گل بر روی آن نقاشی شده باشد. سختگیری بر پوشش دختران دانشجو بیشر برای دانشجویان سالهای اول و دوم اعمال می شود. در دانشگاه های شهید بهشتی و علم و فرهنگ دختران دانشجو را در ورودی جداگانه ای تفتیش می کند. در دانشگاه صدا و سیما از ورود دانشجویان دختری که مقنعه به سر ندارند جلوگیری می کنند حتی هنگامی که چادر بر سر دارند و قسمتی از شال و یا روسریشان پیداست.
اما در اعمال این محدودیت ها مهمترین مورد، بخشنامه حجاب دانشگاه آزاد است که در اواسط شهریور بر روی سایت این دانشگاه قرار گرفت و مصادیق متعددی از ضوابط پوشش و رفتار برای دانشجویان دختر و پسر تعیین شده بود. به گزارش تاقانون خانواده برابر در۲۰ شهریور سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند متنی را تحت عنوان بخشنامه عفاف و حجاب منتشر کرد و با بیان اینکه انتظار می رود تا دانشجویان با توجه به جوّ عمومی کشور و شهرستان نسبت به رعایت بخش نامه ذیل اقدام نمایند. در صورت عدم رعایت دانشگاه مستلزم به اجرا ء قانون خواهد بود به توضیح مصادیق رعایت حجاب و عفاف برای دختران، پسران و دختران و پسران پرداخت.
البته اقدامات صرفا به اعمال این محدودیت ها بسنده نشد، بلکه خودداری از واگذاری خوابگاه به دانشجویان دختر را نیز شامل شد. چنانکه به گزارش شهرزاد نیوز (۲۵شهریور): سازمان مرکزی دانشگاه خواجه نصیر در تاریخ ۱۴ شهریور ۹۰ با قطعیت اعلام کرد که هیچ تعهدی نسبت به اسکان دانشجویان دختر ورودی ۸۸ ندارند و این دانشجویان موظفند که در تاریخ ۲۰ شهریور خوابگاه را ترک کنند و به هیچ یک از دوستان در مرکزی ربطی ندارد حتی اگر این افراد شب را در خیابان بگذرانند.” در همین حال دانشجویان دختر دانشگاه خواجه نصیر نامه اعتراضی را در مورد وضعیت اسکان خود و وظیفه دانشگاه در مورد امکانات مورد نیاز دانشجویان منتشر کردند. دانشگاه الزهرا به دانشجویان شبانه خوابگاه نمیدهد.دانشگاه تربیت معلم در واگذاری خوابگاه به دانشجویان تعهدی ندارد.
دانشگاه تهران به دانشجویان روزانه صرفاً در صورت امکان خوابگاه ارائه میشود و به دانشجویان نوبت دوم تحت هیچ عنوانی خوابگاه تعلق نمیگیرد. در دانشگاه شهید بهشتی به دانشجویان نوبت دوم (شبانه)، بومی، مهمان و انتقالی از سایر دانشگاهها به هیج عنوان خوابگاه تعلق نمیگیرد، واگذاری خوابگاه حداکثر به ۸۰ درصد از دانشجویان روزانه غیر بومی واجد شرایط و بر اساس اولویت و رتبه قبولی در آزمون صورت میپذیرد. در دانشگاه امیرکبیر فقط به دانشجویان دوره روزانه و آن هم در صورت وجود امکانات و مقدورات خوابگاه تعلق خواهد گرفت. در دانشگاه علامه طباطبایی نیز به پذیرفته شدگان به هیچ عنوان خوابگاه تعلق نمیگیرد , نهایتا دانشگاه علم و صنعت هم اعلام کرده که فاقد هر گونه امکانات خوابگاهی برای دانشجویان متأهل و خواهران است.
علاوه بر همه این اقدامات هنوز محرومیت دانشجویان از تحصیل به دلایل گرایش های سیاسی ادامه دارد. اجرای حکم پنجاه ضربه شلاق سمیه توحیدلو، دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه تهران و از فعالان ستاد میرحسین موسوی روز ۲۴ شهریور در حالی که زنجیر به دست و پایش بسته بودند، انجام شد.
حمایت ۲۰۳ نفر از نمایندگان مجلس از اجرای طرح تفکیک جنسیتی
خبرآنلاین، ۶ مهر خبر داد ۲۰۳ نفر از نمایندگان مجلس در بیانیه ای از اهتمام وزیر علوم برای اجرای طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاهها و اسلامی کردن محیط دانشگاه، تقدیر کردند. بنابراین اگرچه در سالهای گذشته قسمت هایی از طرح تفکیک جنسیتی به اجرا در آمده بود. دروس عمومی در دانشگاه های شریف، علامه طباطبایی، علم و صنعت، و چند دانشگاه دیگر به طور جداگانه برای دختران و پسران دانشجو ارائه شده بود اما در سال جدید تفکیک جنسیتی دروس دانشگاه ها گسترده تر و با حمایت مجلس قانونمندتر شد. در دانشگاه شریف تفکیک جنسیتی به اکثر دروس رسید (و اکنون تنها دروس عمومی محدود دانشکده ای به صورت مختلط برگزار می شود)، در دانشگاه علامه تمامی دروس به صورت تفکیک شده ارائه شد، در دانشگاه امیرکبیر آزمایشگاه ها و دروس عمومی و دروسی که در سالهای اول و دوم گذرانده می شود تفکیک شده برگزار می شود و…
۲. اعتراض دانشجویان به طرح تفکیک جنسیتی
موج گسترده اقداماتی که در دانشگاه ها در راستای تفکیک جنسیتی صورت گرفت اما از سوی دانشجویان بی پاسخ نماند. چنانکه در برخی موارد دانشجویان دست به اعتراض و تعطیلی کلاس ها زدند. اخبار زیر حکایت از اعتراض های دانشجویی دارد:
• به گزارش دانشجونیوز در ۲۹ مرداد: هم زمان با ثبت نام دانشجویان ورودی جدید دانشگاه مازندران، جمعی از دانشجویان شب نامه هایی اعتراضی را در صحن این دانشگاه پخش کردند. به گزارش این سایت با توجه به این که دانشگاه مازندران از نخستین دانشگاه های کشور بود که مسئولان آن از اجرایی کردن طرح تفکیک جنسیتی دانشجویان سخن گفته بودند، فعالین دانشجویی این دانشگاه در واکنش به این اظهارات در بیانیه ای اعلام نمودند که در صورت اجرای این طرح به سر کلاس های درس نخواهند رفت و در محوطه ی دانشگاه تجمع خواهند کرد.
• همچنین پانصد دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد خواستار توقف اجرای طرح تفکیک جنسیتی شدند. باز هم دانشجو نیوز در ۶ شهریور خبر داد که شورای صنفی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد با ارسال نامه ای به محمود احمدی نژاد، رئیس دولت دهم، خواستار توقف اجرای طرح تفکیک جنسیتی در کلاس های این دانشکده شد. بنا به این گزارش، نامه به امضای پانصد دانشجوی این دانشکده رسیده و رونوشت آن به نمایندگان مجلس و مسئولین این دانشگاه نیز ارسال شده است.
• در راستای همین اعتراض ها جمعی از اساتید دانشگاه علم و صنعت ایران هم نامه ای به رییس مجلس شورای اسلامی نوشتند ودر آن نسبت به سیاستهای محدودیت ظرفیت پذیرش بانوان در رشته های کارشناسی و کارشناسی ارشد هشدار دادند. (امروز، ۲۸ مرداد)
• همچنین در ادامه تجمعات اعتراضی دانشجویان دانشگاه های ایران از جمله دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه کردستان، دانشگاه شهر کرد، دانشگاه یزد و برخی دانشگاه های دیگر، سه شنبه ۱۲ مهر دانشگاه زنجان نیز میزبان اعتراض بیش از ۵۰۰ تن از دانشجویان این دانشگاه در محوطه ی فنی جلو دانشکده مکانیک بود، دانشجویان شعارهایی در اعتراض به ایجاد محدودیت های جدید توسط مسئولین سر داده اند. (دانشجونیوز)
• اما آخرین اعتراض دانشجویی در دانشگاه امیرکبیر در پی مرگ یک دانشجوی دختر به دلیل خفگی ناشی از استنشاق گاز ناشی از اسید صورت گرفت. برخی از دوستان آمنه زنگنه اعلام کردند که این دانشجو به دلیل عدم اسکان دائم از سوی مسئولان و بی برنامگی موجود در تخصیص خوابگاه به دانشجویان، شب گذشته در نمازخانه خوابگاه به سر برده و از حمام زیرزمین برای استحمام استفاده کرده است. دانشجویان با بیان این نکته که اگر وضعیت اسکان وی مشخص شده بود، هرگز این حادثه تلخ رخ نمی داد، خواستار پاسخگویی مسئولین دانشگاه در این زمینه شدند.این اعتراضات هنوز ادامه دارد.
سال تحصیلی ۱۳۹۰ با مرگی تلخ به دلیل فقدان امکانات خوابگاهی برای دختران و عدم پاسخگویی مسئولین آغاز شد و چنان که پیداست سال سختی برای دانشجویان و به خصوص دختران دانشجو خواهد بود. سالی که گویی تمام تلاشها کاهش حضور اجتماعی آنها را نشانه رفته و کنترل تمامیت خواهانه تمام حوزه های فردی شامل حق انتخاب و آزادی بیان و پوشش آنها را در بر گرفته است.
