اعدام ششمین کودک-مجرم در سال ۲۰۱۸
سازمان حقوق بشر ایران، ۱۲ آذر ماه ۱۳۹۷: یک کودک-مجرم به نام امید رستمی در بین زندانیانی که دو هفته پیش در زندان رجایی شهر کرج اعدام شده بودند وجود داشت. او در سن ۱۶ سالگی مرتکب قتل شده بود.
سازمان حقوق بشر ایران به شدت اعدام امید رستمی را محکوم می کند و خواستار واکنش قوی جامعه بین المللی است. محمود امیری مقدم، سخنگوی این سازمان گفت: “جامعه بین المللی نباید در قرن ۲۱ اعدام نوجوانان را تحمل کند. ما انتظار داریم اتحادیه اروپا و دولت نروژ که پرچمداران مبارزه با مجازات اعدام در جهان محسوب می‌شوند و با دولت ایران نیز در حال مذاکره هستند، واکنش‌های شدیدتری از خود نشان دهند. تلاش برای حفظ برجام نباید منجر به چشم پوشی بر اعدام نوجوانان و دیگر موارد جدی نقض حقوق بشر در ایران شود”.
بنا به اطلاع سازمان حقوق بشر ایران، پیشتر خبر اعدام ۱۰ زندانی در صبح روز چهارشنبه ۲۳ آبان ماه، از سوی این نهاد حقوق بشری منتشر شده بود. مدارک و اطلاعاتی که جدیدا به دست آمده نشان میدهند که یکی از این زندانیان، در زمان ارتکاب جرم انتصابی، تنها ۱۶ سال سن داشته است.
این زندانی که امید رستمی نام دارد، متولد ۲۰ تیر ماه ۱۳۷۵ است و به اتهام قتلی که در تاریخ ۲۲ تیر ماه ۱۳۹۱ در اسلامشهر اتفاق افتاد، بازداشت و به اعدام محکوم شد. وی پیشتر چهار بار به پای چوبه دار منتقل شده بود و طناب را به گردنش انداخته بودند ولی هربار با اخذ مهلت از شکات پرونده به سلول خود بازگذشته بود.
نزدیکان امید رستمی گفتند که وی هیچ گاه برای تعیین رشد عقلی به پزشکی قانونی اعزام نشده بود و یا اگر شده بود ما خبر نداشتیم.
مادر امید رستمی به سازمان حقوق بشر ایران گفت: “امید دو روز بود پا گذاشته بود در ۱۶ سالگی. من رفتم دیوان عالی کشور، خیلی اعتراض زدم. حکم قطعی بعد از سه سال آمد. اول کانون بود و بعد از کانون رفت رجایی شهر. وکیل نداشت. درخواست اعاده دادرسی دادیم ولی اثر نکرد. امید زیر ۱۸ سال بود ولی وقتی من به دیوان عالی کشور رفتم، اتاق ۴۰، نام قاضی را یادم نیست، گفتند بچه شما دو تا سابقه سرقت دارد. و به همین خاطر قانون زیر ۱۸ سال به وی نخورد [ماده ۹۱]”.
به نظر میرسد که قاضی دادگاه بدوی و دیوان عالی کشور، دو سابقه قبلی امید رستمی مبنی بر سرقت را مبنای رشد عقلی و آگاهی به ماهیت جرم از سوی وی به حساب آورده است.
مادر امید در ادامه گفت: “آقای شهریاری رئیس دادسرای امور جنایی ناحیه ۲۷ تهران سه راه آذری است. [او] ۱۳ شهریور امسال ما را دعوت کرد دادگاه تا با شاکی صحبت کنیم و جلسه داشته باشیم. ما هم به دادگاه رفتیم، امید را از زندان آوردند، خانواده مقتول هم آمدند. پسر شاکی در این جلسه گفت به هیچ وجه به شما رضایت نمیدهم. دادستان گفت پول را آماده کنید، من یک ماه به شما وقت میدهم. چون چهار بار امید را برده بودند پای چوبه دار و اجرا نکرده بودند. دادستان گفت اگر اجرا نکنید یا رضایت ندهید، من امید رستمی را با یک میلیارد سند آزاد میکنم. من مبلغی را آماده کردم. از همسایه ها، دوست، آشنا، فامیل این مبلغ را تهیه کردم، بردم دادگاه ولی شاکی نیامد. بعد گفت بیا مغازه پول را بگیرم و رضایت بدهم. رفتم دیدم مغازه را هم بسته و رفته خانه، خانه‌اش را هم من بلد نبودم. شب رفتم دم زندان رجایی شهر، ساعت دو و نیم نصفه شب آمد دم زندان، میگفت من میخواهم با شما سلام و علیک کنم، رفت و آمد کنم. ما پول را آورده بودیم که رضایت بگیریم. ولی پول را قبول نکرد و رفت داخل زندان و پسر من را کشت.”
مادر امید در خصوص نحوه قتلی که امید مرتکب شده بود گفت: “دعوایی که منجر به قتل شد از یک عروسی شروع شد. در شب عروسی دو نفر به نام محمد و احمد با هم دعوا میکنند و محمد، احمد را با شیشه نوشابه میزند. فردای روز عروسی که پنجشنبه بود محمد به خانه امید ما میاید. طرف دیگر دعوای عروسی یعنی احمد هم با دوتا از دوستانش میاید در خانه امید و میخواهد تلافی دعوای شب قبل را دربیاورد و از اسپری فلفل استفاده میکند. امید هم که چشمانش جایی را نمیدید چاقویش به شاهرگ گردن ناصر که یکی از دوستان احمد بود اصابت میکند و موجب مرگ فوری او میشود. امید نمی‌خواست وارد دعوا شود، تنها میخواست محمد و احمد را آشتی دهد”.
وی در پایان گفت: “آقای [نام شاکی نزد سازمان حقوق بشر ایران محفوظ است] که خانواده شاکی بودند میگفتند پسر عموی خانمم در بیت رهبری است و هرجور شده امید را اعدام میکنم، من آدمهای کله گنده‌ای دارم. بعد گفت ۵ میلیارد پول میخواهم، بعد گفت سه میلیارد، دو میلیارد و بعد یک میلیارد. آقای شهریاری گفت ۵۰۰ میلیون. من ۶۶۰ میلیون پول بردم دم زندان و گفتم یک میلیارد هم چک مینویسم. ولی قبول نکردند. امید رستمی برای پنجمین بار اعدام شد. چهار بار طناب انداختند و دفعه پنجم اعدامش کردند”.
اعدام امید رستمی تا لحظه انتشار این گزارش از سوی رسانه‌های داخل ایران اعلان نشده است.
ایران جزء معدود کشورهایی در جهان به حساب می‌آید که همچنان برای جرایمی که در کودکی اتفاق افتاده حکم اعدام به اجرا در می‌آورد. این در حالی است که، ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی جدید که از سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید به قضات این اختیار را می‌دهد تا برای کودکانی که ماهیت جرم و یا حرمت آن را ندانند و درک نکنند، حکم اعدام صادر نکنند.
پیمان‌نامه حقوق کودک که ایران نیز از امضا کنندگان آن به شمار می‌رود به صراحت بیان میکند که اعمال مجازات اعدام و محکومیت‌های طولانی مدت در مورد کودکان نباید اعمال شود. با این حال، در سال ۲۰۱۷ دستکم پنج کودک-مجرم در زندان‌های ایران اعدام شدند. همچنین در سال جاری نیز تاکنون دستکم شش کودک-مجرم در زندان‌های مختلف ایران اعدام شده‌اند.
میلاد عظیمی، کودک-مجرم کرمانشاهی زیر سایه مرگ
سازمان حقوق بشر ایران، ۱۳ آذر ماه ۱۳۹۷: میلاد عظیمی که در سن ۱۷ سالگی در طی نزاعی بین دانش آموزان در دبیرستان به قتل متهم شده، اگر نتواند رضایت شکات پرونده را جلب کند به زودی اعدام خواهد شد.
بنا به اطلاع سازمان حقوق بشر ایران، میلاد عظیمی کودک-مجرم اهل کرمانشاه در پی یک نزاع بین دانش آموزان دبیرستان شهرک رودکی کرمانشاه در تاریخ ۱۷ آذر ماه ۱۳۹۲ توسط پلیس بازداشت و به قتل عمد متهم شد.
میلاد عظیمی متولد ۳۰ آذر ماه ۱۳۷۴ بوده و در زمانی که قتل رخ داد، زیر ۱۸ سال سن داشته است. با این وجود شعبه یک دادگاه کیفری استان برای این کودک-مجرم حکم اعدام (قصاص نفس) صادر میکند و شعبه ۱۷ دیوان عالی کشور این حکم را تایید میکند.
یکی از بستگان میلاد به سازمان حقوق بشر ایران گفت: “یک بار میلاد به ما گفت فردا می‌برندم پزشکی قانونی و ما هم رفتیم. وقتی رفتیم فقط یک لحظه آوردندش و نگاه کردند و بردند. اینقدر سریع اتفاق افتاد که ما فکر کردیم اشتباه آورده‌اند. نتیجه پزشکی قانونی این بود که از نظر جسمی و عقلی، زمان وقوع حادثه عاقل و بالغ بوده است و دیگر راهی برای ما نماند. آقای عباس بیگی که وکیل میلاد است، تقاضای اعاده دادرسی کرد؛ تقاضای ماده ۹۱ کرد، ولی هیچ چیز دستمان را نگرفت و سال ۹۶ برای استیذان رفت و اوایل ۹۷ استیذان صادر شد.”
وی در ادامه بیان داشت: “۱۲ آبان امسال می‌خواستند میلاد را اعدام کنند، ولی با پادرمیانی ریش سفیدان یک ماه مهلت گرفتیم و این آخرین مهلت است که به ما دادند. اگر ما نتوانیم ۵۵۰ میلیون تومان تا ۱۳ آذر تهیه کنیم میلاد را اعدام میکنند”.
میلاد عظیمی پس از بازداشت حدود یک سال را در کانون اصلاح و تربیت کرمانشاه سپری کرد و پس از آن به زندان دیزل آباد کرمانشاه منتقل شد و اکنون در بند “مشاوره یک- بند جوانان” به سر می‌برد.
ایران جزو معدود کشورهایی در جهان به حساب می‌آید که همچنان برای جرایمی که در کودکی اتفاق افتاده حکم اعدام به اجرا در می‌آورد. این در حالی است که، ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی جدید که از سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید به قضات این اختیار را می‌دهد تا برای کودکانی که ماهیت جرم و یا حرمت آن را ندانند و درک نکنند، حکم اعدام صادر نکنند.
پیمان‌نامه حقوق کودک که ایران نیز از امضا کنندگان آن به شمار می‌رود به صراحت بیان میکند که اعمال مجازات اعدام و محکومیت‌های طولانی مدت در مورد کودکان نباید اعمال شود. با این حال، در سال ۲۰۱۷ دستکم پنج کودک‌مجرم در زندان‌های ایران اعدام شدند. همچنین در سال جاری نیز دستکم پنج کودک‌مجرم در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند.
