گذر و نظری بە رویدادهای هفتە گذشتە (بین ۲۱ تا ۲۸ مهرماه – ۱۳ تا ۲۰ اکتبر)

مذاکرات هستەای

در هفتە گذشتە، فضای نگران کنندەای کە بخاطر عدم پیشرفت ملموس در مذاکرات نیویورک بر سر مناقشە هستەای، بین هئیت ایرانی و هئیت های نمایندگی ۵+١ در جامعە بوجود آمدە بود، با اظهارات خوشبینانەای کە پس از پایان کنفرانس ژنو از طرف افراد مذاکرە کنندە نسبت بە پیشرفت مذاکرات صورت گرفت و همچنین در اثرانتشار متعاقب خبر “پیشنهاد تازە آمریکا بە ایران” تا حدودی رنگ باخت وخوشبینی احتیاط آمیزی جای نگرانی را گرفت. ارائە پیشنهاد تازە آمریکا بە ایران و اظهارات قاطع روحانی در مورد بە نتیجە رسیدن مذاکرات، کە بە دنبال اظهارات بدبینانە پیشین ظریف نسبت بە نتیجە مذاکرات صورت گرفت، هر دو از عزم جزم دو طرف و تلاش برای یافتن راهی برای رسیدن بە توافق، حتی المقدور تا پایان مهلت مقرر تعیین شدە پیشین حکایت دارد. این کنش و واکنش ها گویای آنند کە طرف های مذاکرە کنندە در هر دو سو بە یک اندازە نیازمند توافقند و مایل نیستند با نشان دادن آن چنان سرسختی کە افراطیون در آمریکا و ایران و دولت دست راستی اسرائیل طلب می کنند، فرصت کنونی برای رسیدن بە توافق را از دست بدهند. اظهارات تازە رفسنجانی مبنی بر اینکە،” مذاکرات هستەای دندە عقب ندارد” (نقل بە معنی) را اگر نخواهیم صرفا در واکنش او نسبت بە افراطیون حکومتی مخالف مذاکرە خلاصە کنیم نیز بە نوبە خود نشان می دهد کە ظاهرا توافقات پشت پردە کە رفسنجانی هم غیرممکن است از آن بی خبر گذاشتە شدە باشد، در حدی است کە رسیدن بە توافق را محتمل نمودە.

تشدید تنش میان ایران و عربستان
کشاکش بر سر موقعیت منطقەای میان حکومت های ایران و عربستان در هفتە گذشتە کە بە دنبال موفقیت های نظامی شیعیان حوتی در یمن پردامنەتر شدە بود، با حملات تند لفظی وزیر امور خارجە عربستان بە دولت ایران و واکنش تلافی جویانە ولایتی کە بە صورت ملاقت با هئیتی از حوثی ها و حمایت آشکار از آنها در تهران صورت گرفت، بە نظر می رسد تلاش های دولت روحانی برای ترسیم چهرەای غیر تهاجمی از ایران در منطقعە و جهان را خنثی نمودە و این سیاست ماجراجویانە و خطرناک می رود تا با دامن زدن بە اختلافات کانون های بحران تازەای را بە کانون های پیشین منطقە بیفزاید و ایران را بیش از پیش در تنگنا قرار دهد و حتی امکان رسیدن بە توافق در مذاکرات هستەای را محدوتر و بە قطبی تر شدن اختلافات در حکومت دامن بزند. تشدید درگیری های مرزی در سرحدات ایران و پاکستان کە در جریان تازەترین در گیری ها حداقل سە نظامی ایرانی و پاکستانی در آن کشتە شدند، یکی از کانون های بحرانی است کە بە احتمال زیاد از این پس با مساعی تلافی جویانە رقبای ایران فعالتر خواهد شد.

افزایش تقاضا برای رفع حصر رهبران جنبش سبز
بحث بر سر حصر رهبران نمادین جنبش سبز، کە بە دنبال درخواست آزادی، موسوی، کروبی و خانم رهنورد، توسط مطهری از روحانی، داغ شدە بود، در هفتە گذشتە نیز با درخواست رفع حصر رهبران زندانی جنبش سبز، توسط “مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم به رییس جمهور” همچنان داغ ماند و در این مورد اظهار نظر بالا گرفت. افزایش درخواست ها برای رفع حصر، از رئیس جمهور، همچنان کە انتظار می رفت با واکنش های شدیدی از جانب سازمانگران کودتای انتخاباتی ٨٨ و سرکردگان فاسد استبداد فقاحتی حاکم روبرو شد. جنتی بار دیگر بە تنهایی همزمان در جلد، قاضی و مدعی العموم رفت و رهبران جنبش را بخاطر اعتراض بە تقلب و کودتا سزاوار اعدام خواند. او در قسمت دیگری از سخنانش کاندیداهای مجلس خبرنگان و مجلس را علنا تهدید بە حذف توسط شورای نگهبان کرد و حتی از تهدید وزیر ارشاد خود داری نکرد و گفت ” من بطور خصوصی بە او هشدار دادەام. (نقل بە معنی) بهر حال افزایش درخواست رفع حصر بە رغم همە تهدیدات و اتهامات رذیلانە سرکردگان فساد و استبداد و بی عملی رئیس دولت نسبت بە این مسئلە بطور مرتب فزونی می گیرد و عکس العمل جنتی ها و بگیر و ببنددها ی ناراضیان هم تاکنون نتوانستە خللی در ارادە مردم برای دست برداشتن از مطالبات دمکراتیک شان از آن جملە، آزادی همە زندانیان و اسیران سیاسی در بند شود. پیداست کە رئیس جمهور هم نمی تواند برای مدت طولانی نسبت بە اینگونە درخواست ها بی تفاوت بماند و مردم را بلاتکلیف نگاە دارد.

افزایش دامنە اقدامات زن سیزانە متحجرین علیە زنان

در ادامە اقدامات پیاپی زن سیزانە متحجرین، ٣۶ نفر از نمایندگان وابستە بە جبهە پایداری و مصباح یزدی، طرح تازەای را جهت راندن زنان از بازار کار و تشدید تبعیض علیە زنان تهیە و جهت بررسی تحویل مجلس دادند. در صورت تصویب این طرح متحجرانە قرون وسطائی، امکان کار کردن زنان باز هم کمتر خواهد شد، تبعیض شغلی علیە زنان افزایش می یابد و محیط های کار تبدیل بە زندان زنان خواهد شد. اما تعرض علیە حقوق زنان در هفتە گذشتە بە این لایحە محدود نماند، لایحە دیگری بە نام “حجاب و عفاف” نیز ظاهرا در مجلس مطرح است کە حداقل از حمایت ١۵٠ نفر از نمایندگان برخوردار است و بهمین جهت از هم اکنون باید تصویب شدە بە حساب آوردش. علاوە بر این ها، سە نفر از آیت اللە های مرتجع ذینفوذ در حکومت، در هفتە گذشتە با حملە بە زنان ورزشکار مدال آور ایرانی در بازیهای آسیایی منچو، ورزش برای زنان را نا مناسب اعلام کردند و حتی از نمایش تصویر پیروزی زنان قهرمان در تلویزیون ایراد گرفتند و آنرا غیر شرعی خواندند. بە دنبال این سخنان و تهدیدات قبلی “انصار حزب الە” موجی از اسید پاشی در اصفهان و تهران علیە عدەای از زنان و دختران توسط افراد ظاهرا ناشناس بە راە افتاد و حداقل بە صورت ٨ زن اسید پاشیدند. سخنان و اقدامات تحریک آمیزو خشونت بار و افزایش فشار و تبعیض علیە زنان ایران درست است کە رنج و مررارت زنان ایرانی را افزون نمودە و حقوقشان را محدودتر از گذشتە کردە است ولی در نهایت ره بە جایی نمی برد زیرا علاوە بر آنکە نتوانستە بە مبارزە زنان برای کسب حقوق برابر با مردان پایان دهد انگیزە زنان برای مبارزە جهت کسب حقوق برابر را دو چندان نمودە. با این فشارها اگر می شد زنان ایران را از کار و تحصیل و فعالیت های سیاسی و اجتماعی و پیروزی در زمینەهای گوناگون باز داشت، متحجرین حاکم طی ٣۵ سال گذشتە این کار را تمام کردە بودند و آنها را امروزە دیگر نیازی بە تصویب چنین لوایح و اقداماتی نبود. خلاف آنچە متحجرین می پندارند، چرخ زمانە را نە میتوان متوقف کرد و نە بە عقب باز گرداند.

تهدید روزنامە نگاران توسط رئیس قوە قضائیە
برملا شدن پیاپی دزدی های کلانی کە در همە آنها پای تعدادی از وزرا، وکلای مجلس و سایر مسئولین و منسوبین حکومتی در میان است در ماە های اخیر و انعکاس گزارشاتی از جزئیات غارت اموال عمومی توسط منسوبین ریز و درشت حکومت و نزدیکانشان در پارەای از سایت ها برخی عالی مقامان حکومتی آلودە بە فساد را چنان هراسناک و خشمگین نمود کە آشکارا و نهان، بە مقابلە با افراد دخیل در این افشاگری ها برخواستند، در این میان واکنش لاریجانی رئیس قوە قضائیە، جالبتر از سایرین بود. قاضی القضات رژیم، کە در فضا سازی برای غارت اموال عمومی یدی طولانی دارد و خودش و برادرانش نیز از این غارت ها بی فیض نماندەاند، هفتە گذشتە رسما و علنا پس از حملە بە روزنامە های کە خبر دزدی مقامات حکومتی و اذنابشان را منتشر می کردند، آنها را از ادامە این کار برحذر داشت و تهدید شان بە توقیف و پیگرد کرد. در هیچ جای دنیا، حداقل رئیس قوە قضائیە هر چقدر هم کە پشتش گرم باشد، بە واسطە شان مقامش هم کە شدە، این چنین علنی و آشکار، روزنامە ها را بخاطر افشای فساد تهدید نمی کند. در واقع رئیس قوە قضائیە اگر ریگی در کفش خودش نباشد، می بایست بە جای تهدید، همانطور کە در بسیاری از کشورها همکاران ایشان می کنند از این گونە افشاگری ها استقبال نماید و دستور رسیدگی و تحقیق بدهد. رئیس قوە قضائیەای کە بە تهدید متوسل می شود، اساسا فاقد صلاحیت برای تصدی چنین مقامی است. اما چە می شود کرد، در جمهوری اسلامی همە چیز وارونە است. باری بهر حال، در ایران این تهدیدات براستی در کار روزنامە و روزنامە نگاری اثر می گذارد، زیرا روزنامە نگاران بە چشم خود دیدەاند همین دستگاە قضایی دمار از روزگار عدەای از همکارانشان بە خاطر انجام تعهد روزنامە نگاریشان در آوردە است. این اثر گذاری وقتی بیشتر می شود کە دولت مدعی با فساد، نیز حمایتی از روزنامە نگار نمیکند و حتی وجود روزنامە نگرانی را کە بە خاطر افشاگری فساد و اختلاس و تقلب بە زندان افتادەاند، انکار می کند. نگاهی بە مقام شامخ ایران در لیست جهانی فساد، بی شک بی ارتباط با سانسور و تهدید روزنامە ها و روزنامە نگاران نیست.

ادعای کاهش نرخ بیکاری
از جملە خبرهای جالب هفتە گذشتە کە با وجود اهمیتش، کمتر بە آن پرداختە شد و احتمالا خیلی از روزنامەهای هوادار دولت نیز، یا رویشان نشد و یا بە خاطر جدی نگرفتنش حاضر نشدند، آن را جزء دست آوردهای افتخار آمیز دولت، منعکس کنند، خبر کاهش سە درصدی آمار بیکاری طی شش ماە گذشتە بود. بر اساس گزارشی کە در سایت “آفتاب” کە معمولا مواضع دولت را منتشر و از آن دفاع می کند، در هفتە گذشتە منتشر شد، آمار رسمی بیکاری، کە قبلا ١٢،۶ % اعلام شدە بود، بە ناگاە، با حدود سە درصد بهبود بە ٩،٧% تنزل یافتە. این ادعا در حالی مطرح می شود، کە آمار بانک مرکزی خبر از از دست رفتن  ۶٧٠ هزار شغل طی یک سال گذشتە می دهد و وزیر کار، پیش از انتشار این آمار از وجود ٨ میلیون بیکار سخن بە میان آورد و وزیر اطلاعات از سونامی بیکاری در آیندە کە ثبات هر دولتی را متزلزل می کند سخن گفتە بود. کارشناسان مستقل اقتصادی نیز نرخ رسمی بیکاری را قبول ندارند و نرخ بیکاری را ٢٠ الی ٢٢ درصد تخمین می زنند. از طرف دیگر اساس آمارگیری بیکاری در ایران کە حتی هرکس را کە یک ساعت در هفتە کار کند، شاغل میشناسد اساس ناقصی است. علاوە بر آن این آمار شامل افرادی می شوند کە در ادارات کاریابی بە عنوان متقاضی کار ثبت نام کردەاند و شامل عدەای کە نام خود را ثبت نکردەاند نمی شود. از طرف دیگر اگر آمار جدید، ساختگی نیست، و نرخ بیکاری یک شبە سقوط نکردە، چگونە است کە قبلا مثل همە کشورها، کە بە سرعت حتی افزایش دو دهم درصدی را منتشر می کنند، در ماە های گذشتە تغییر نرخ را اعلام نکردەاند ؟ درست است کە در برخی رشتە های صنعتی، مانند خودروسازی تولید بالا رفتە، ولی در عوض خیلی از صنایع نیز بە دلایل گوناگون تعطیل و یا با ظرفیت بسیار پائین کار می کنند. از طرف دیگر بنا بە آمارهای رسمی طی یک سال گذشتە ٨٠٠ هزار نفر بە جمعیت جویای کار افزودە شدە. اگر دولت برای این تعداد هم کار ایجاد می کرد، باز هم آمار رسمی، ١٢،۶%  بیکاری نمی توانست، حدود ٣% سقوط کند. آرزوی همە ما این است کە بیکاری کاهش یابد و در نهایت از بین برود و فرق چندانی هم نمی کند کە کدام دولت و چە کسی بیکاری را تقلیل دهد. اما قرائن بسیاری حکایت از آن دارند کە این آمارها واقعی نیستند و دولت روحانی نیز مانند دولت پیشین استفادە ابزاری از آمارها می کند.

پائین کشیدن فتیلە نزاع بر سر بورسیە های تحصیلی
حملات روزنامە های طرفدار و مخالف دولت بە یکدیگر در هفتە گذشتە نیز تداوم پیدا کرد و آنها از هر مستمسکی علیە یک دیگر در حملاتشان بهرە گرفتند، یکی از این مستمسک ها دست مایە افشاگری روزنامە آفتاب علیە یکی از روزنامە های رقیب بر سر تحصیل فرزندان مسئولین نظام در دانشگاە های غربی بود. آفتاب در یک گزارش، با عنوان: ” دام رسانه‌های بیگانه برای رسانه‌های مدعی ارزشمداری، علیه نظام ” بدون نام بردن از رسانە رقیب، رسانە مورد انتقادش را  بە دادن بهانە بە دست یک رسانە آمریکایی برای حملە بە نظام متهم کرد. و در قسمتی از گزارشش نوشت:’ براساس خبری که در این رسانه‌های مدعی ارزشمداری منتشر شده است؛ یک رسانه آمریکایی با انتشار گزارشی به بررسی تحصیل فرزندان مسئولان در خارج از کشور پرداخته و نتیجه‌گیری کرده است که «در حالی که مسئولان ایرانی در کلام خود علیه غرب، سخنرانی می‌کنند اما فرزندان خود را برای تحصیل و کار به غرب می‌فرستند. مگر مسئولان ایرانی، فرزندانشان را دوست ندارند که آن‌ها را به دامان غرب می‌فرستند؟» آفتاب در قسمت دیگری از این گزارش کە ساعاتی پس از انتشار از این گزارش سایت حذف شد نوشت:” در ضمن نکته‌ای که این رسانه‌های مدعی ارزشمداری فراموش کرده‌اند این است که در آموزه‌های دینی ما بارها بر علم‌آموزی و کسب دانش تاکید شده است و نه تنها کسب علم در هرجای عالم که باشد امری مذموم نیست بلکه پیامبر اسلام نیز به صراحت بر آن تاکید کرده است.”

دیالوگ انتقادی آفتاب نشان می دهد کە رقابت بین این دو جناح بە رغم تمام ادعاهای شان، ادامە درگیری بر سر ماجرای بورسیە های اهدایی دولت احمدی نژاد بە اذناب دولت پیشین است و در واقع جنگ میان دو گروە  ذینفوذ اعیان و اشراف حکومتی  بر سر امتیازات است و ربط چندانی بە مردم عادی ندارد. از نظر “آفتاب” فرستادن فرزندان ثروتمندان بە دانشگاە های معتبر بین المللی با آموزە های دینی ثروتمندان مغایرت ندارد. ما هم فکر نمی کنیم چنین باشذ، مسلما کسی در اصل مخالف تحصیل دانشجویان ایرانی، حتی فرزندان اشراف حاکم در دانشگاە های غربی نیست. اتفاقا تحصیل اینها در دانشگاە های اروپایی از جهات بسیاری می تواند مثبت و در تحولات آتی ایران نیز مثمر ثمر باشد. بحث بر سر اعزام دانشجو بە خارج نیست، بحث بر سر آن است کە این ریخت و پاش های اشرافی در شرایطی صورت می گیرد، کە سە و نیم میلیون کودک فقیرزاده ایرانی از تحصیل باز ماندەاند و هر سالە بر تعدادشان افزودە می شود، ولی فرزندان ثروتمندان حاکم با هزینە ملت ایران در بهترین دانشگاە های دنیا تحصیل می کنند. اگر از گزارش نویس آفتاب پرسیدە شود، نظرش راجع بە سە و نیم میلیون کودکان فقیرزادە محروم از تحصیل چیست، جایگاە اینها در آموزە های دینی طبقە ثروتمند حاکم در کجاست، بدون تردید گزارشگر جواب درست و حسابی بە این پرسش نخواهند داد. راستی این همە فاصلە طبقاتی و تبعیض را با کدام آموزە دینی می توان توضیح داد؟ نگرانی گزارش نویس آفتاب نە از این روست کە مستمسک بە دست غرب می دهد، بلکە نگرانی او بخاطر واکنش های داخلی بە این همە تبعیض و بی عدالتی است کە در اثر انتشار آن در رسانە های پر مخاطب بین المللی  ممکن است بر انگیختە شود. چنین برخوردی توسط یک روزنامە طرفدار دولت، را البتە می شود بە عنوان پائین کشیدن فتیلە پروندە جنجالی بورسیە های تحصیلی خدا بیامرز هم تلقی کرد.

حمایت نیروهای دمکراتیک ایرانی از مدافعان کوبانی
تظاهرات حمایتی از مقاومت حماسی مدافعان دلیر شهر کوبانی در کردستان سوریە و اعلام همبستگی و حمایت از رزمندگان و مدافعان کرد کوبانی کە یک تنە در مقابل دشمنی وحشی و بربر منش بە دفاع از خود و انسانیت بر خواستە اند در هفتە گذشتە در سراسر دنیا ادامە یافت و بویژە سازمان ها و رسانە های چپ و کارگری منجملە سازمان های کارگری ایرانی بە اشکال گوناگون سمپاتی خود نسبت بە مبارزان حماسە ساز کرد را اعلام کردند. در تبریز و سنندج و مریوان تظاهرات پشتیبانی شکوهمندی کە از حمایت عمومی مردم برخوردار بود شکل گرفت. در تهران محافل کارگری و چپ بە اشکال مختلف ولی لحنی کمابیش یک سان نسبت بە این مقاومت دمکراتیک و خلقی واکنش مثبت نشان دادند. در سنندج حداقل ۵ هزار نفر در تظاهراتی کە بە این مناسبت برگزار شذ شرکت کردند. و همە این واکنش ها در شرایطی رخ دادند، کە رژیم حاضر بە دادن اجازە رسمی بە آنها نبود و حتی بە رغم درز کردن خبر برخی از تحرکات داعشی ها در مرزهای ایران و کشتە شدن تعدادی از مرزبانان ایرانی بە دست آنها در مطبوعات، رژیم بە جای استقبال از این تحرکات اجتماعی مردمی عدەای از سازمانگران آنها را بازداشت کرد.  به هر جهت اخبار رسیدە از شهر کوبانی حکایت از بیرون راندن نیروهای داعشی توسط مدافعان دلیر شهر، بە رغم حمایت های آشکار و پنهان دولت اردوغان از داعشی ها دارد. راز موفقیت مدافعان شهر کوبانی کە با سلاح های سبک توانستند، این همە در برابر ارتش مسلح بە سلاح های سنگین و مدرن داعش مقاومت بنمایند و آنها را بە عقب برانند، چیزی جز همبستگی دمکراتیکی کە در اثر مساعی دولت محلی کرد شکل گرفت و کرد و غیر کرد، مسلمان و مسیحی و لائیک و زن و مرد را در منطقەای کە فرقە گرای مذهبی و ملی بە اوج رسیدە و جنگ های فرقەای آسایش و آرامشی برای هیچکس باقی نگذاشتە، نیست. نظامی کە در مناطق کردنشین سوریە توسط حزب دمکراتیک خلق بنا نهادە شدە، الگویی است کە اگر در کشورهای منطقە مورد استفادە قرار گیرد میتواند مردم منطقە را از مصیبت فرقە گرایی مذهبی و ملی، انواع تبعیضات و دیکتاتوری رها سازد، بهانە دخالت را از ابرقدرت ها بستاند و منطقە را از لحاظ مختلف شکوفا کند. بهمین جهت حمایت نیروهای دمکراتیک ترقی خواە از این جنبش و شهر کوبانی کە عملا بە سنگر مقاومت همە آزدیخواهان منطقە در مقابل یورش لجام گسیختە ارتجاع هار مذهبی داعشی تبدیل شدە در فرایند تحولات منطقە حائز اهمیت است.

تهیه شده از صادق کار