هشت مارس فرصتی است برای گرامیداشت مسیری که جنبشهای زنان در صد و پنجاه سال اخیر پیموده اند و بیش از آن فرصتی است برای سخن گفتن از دشواریهایی که جهان تا رسیدن به برابری پیش رو دارد. مسیری که با اعتراض به نابرابریهای قانونی و حقوقی آغاز شد و با آگاهی بخشی درباره ی کلیشه ها و ساختارهای پنهان نظام مردسالار گسترش یافت، اکنون هر گام کوچک و بزرگی در راه برابری را در بر میگیرد.
مسیر مبارزات زنان در ایران پر فراز و نشیب بوده است. پس از انقلاب ۱۳۵۷ نظام حاکم برخی دستآوردهای زنان را از آنان ربود و به دنبال آن مبارزاتی تازه در برابر قوانین تبعیض آمیزی چون قوانین نابرابر خانواده، حجاب اجباری، ممنوعیت صدای زنان خواننده و … شکل گرفت که تا به امروز ادامه یافته است. در کنار موانع قانونی، قوانین نانوشته و تبلیغاتِ هدفمندِ حکومت نیز عرصه را بر زنان و هر کسی که در راه برابری جنسیتی گام برمیدارد، تنگتر کرده است.
در چهل سال اخیر، زنانِ هنرمند، نویسنده و شاعر نیز، مانند دیگر زنان این سرزمین، رنجی مضاعف را تحمل کرده اند و همزمان در تغییر وضعیت نابرابر موجود کوشیده اند. سایه ی تبعیضها و سیاستگذاریهای حکومت همواره بر روند خلق و ارائه ی آثار آنان سنگینی کرده است. کنسرتهای بانوان، که زمانی با تلاشهای بسیار به عنوان راهکاری برای شنیده شدن صدای زنان آغاز شده بود، همچنان برای اجرا با محدودیتهای مکانی و زمانی مواجه است، از تبلیغات محیطی محروم است و به علت ممنوعیت فیلمبرداری و عکاسی، تصویری از آنها در حافظه ی هنری این سرزمین باقی نمیماند. آثار زنان شاعر و نویسنده به شکلهای پیچیده تری سانسور میشود. پرداختن به مسائل زنان همچنان میتواند هر مؤلفی را در معرض سانسور قرار دهد. برخی «اصلاحیه ها» تنها بر آثار زنانِ نویسنده و شاعر اعمال میشود. تیغ سانسور در مواجهه با آثاری که کلیشه های جنسیتی و چارچوبهای مطلوب حاکمیت را میشکند بسیار بُرّنده تر عمل میکند. حتی در بازار کتاب نیز پررنگ کردن آثاری که قالبهای موجود را میپذیرند یا تأیید میکنند در راستای به حاشیه راندن آثار انتقادی عمل میکند.
در چنین فضایی است که زنانِ آگاه، نوشتن و خلق آثار هنری را به مبارزهای دائم و رو به جلو تبدیل کرده اند. آنها انکارکنندگانِ وضعیت موجودند. ساختار به ظاهر استوار مردسالار را نشانه میگیرند و روشهای پیچیده و پنهان سانسور را به عقب میرانند. کانون نویسندگان ایران روز جهانی زن و مبارزات همه ی انسانهای برابریخواه را گرامی میدارد و برای برداشتن گامهایی بلندتر و کاراتر کنار آنان میایستد.
کانون نویسندگان ایران
۱۵ اسفند ۱۳۹۷
