تغییرات فکری به همراه فعالیت ها و حرکت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در میان جامعه روشنفکری ایران و نیز تجربه هشت ساله اخیر جنبش دانشجویی باعث تغییر بازی سیاست در دانشگاه ها و به ویژه در میان فعالین تشکل های دانشجویی شده است. در یک سال اخیر دانشجویان جمهوریخواه و سکولار بیش از گذشته نفوذ و اعتبارشان در جامعه دانشگاهی گسترش یافته است و به جرات می توان گفت که انها توانسته اند در تغییر و تحولات جنبش دانشجویی در مسیر تحول خواهی نقش بسیار اساسی داشته باشند. در ظرف یک سال اخیرعمده فعالیت فعالین دانشجویی بیشتر در جهت تدارک و زدن یک نهاد سراسری دمکراتیک و سکولار در دانشگاه ها، تمرکز یافته است. همه تلاشهای فوق نشانگر این است که انها می خواهند باری دیگر امید را در میان دانشجویان زنده نگه دارند! در واقع تشکیل یک نهاد سراسری که بتواند به شکلی فراگیر تمام دانشجویان را با همه تفاوت هایشان متشکل و هدایت کند نیازش امروز روز به روز بیشتر از قبل در دانشگاه احساس می شود. دراین خصوص تاکنون پروژه های متفاوتی چون پارلمان دانشجویی، دفتر تحکیم وحدت دموکراسی ، اتحادیه سراسری یا کنفدراسیون به وسیله فعالین دانشجویی در دانشگاه های سراسر کشور پیشنهاد شده است. البته درمیان تشکل های موجود در دانشگاه ها، وظیفه دفترتحکیم وحدت به عنوان متشکل ترین و تاثیرگذارترین عضو جنبش دانشجویی کشور در عرصه فوق بسیار افزایش می یابد. روشن است که دفتر تحکیم وحدت به ویژه در یکی دو ساله اخیر با سیاست های مستقل خود توانسته به نوعی به تنوع و تکثر در درون جنبش دانشجویی یاری رساند. دفاع فعالین دانشجویی از تشکیل تشکل های گوناگون ، تکثرگرایی ، کوشش برای باقی ماندن دیگر جریان ها و اندیشه های دانشجویی، برقراری ارتباط ، همکاری و ایجاد گفتمان بین نیروهای دگر اندیش دانشجویی و … از ابزار موثر جامعه مدنی است. پس با این حساب تشکیل یک ارگان سازماندهی مستقل از ساختار قدرت حاکم ، ضرورتی عینی و اساسی به نظر می اید و باید متذکر شد که نیروهای فعال دانشجویی به درستی امکانات و توان خودشان را در این عرصه متمرکز کرده اند و این سمت گیری در واقع به نفع جنبش دانشجویی و حتی جنبش دمکراتیک کشورمان تمام خواهد شد.
در حال حاضر موضوع پارلمان دانشجویی در میان فعالین سیاسی، صنفی ، اجتماعی و فرهنگی دانشجویی بیش از هر پروژه دیگر مطرح است. ظرف یک سال گذشته تلقی و گفتمان های بسیاری در میان دانشجویان در خصوص چگونگی تشکیل و نیز مضمون پارلمان دانشجویی انجام گرفته است. امروز دانشجویان پارلمان دانشجویی را به مثابه تشکلی فراگیر، دمکراتیک و کارآمد که از آراء مستقیم دانشجویان تشکیل می شود باور دارند و نیزبه این موضوع تاکید می کنند که در چنین نهادی دیگر تنها چند دانشجو نمی توانند به جای همه تصمیم گیری کنند بلکه فقط یک مجموعه می تواند به چنین اقدامی بپردازد! در واقع در پارلمان دانشجویی هویت مستقل ” ما ” محور اصلی خود قرار می گیرد. در چنین نهادی اهداف روشن برای پیشبرد فعالیت ها و استمرار انها به وجود می اید و انضباط ، انعطاف و تقسیم کا ر نیاز مشترک این ارگان می شود. البته نباید فراموش کرد که جنبش دانشجویی به دلیل وضعیت سنی و نو شدن بدنه دانشجویی در هر دوره ای دگرگون می شود پس با این حساب انتقال تجربه از ضرورت های اساسی پارلمان دانشجویی است . در چنین شرایطی در عمل رهبری جنبش دانشجویی ایجاد خواهد شد. دوستان فعال دانشجویی به درستی بر این تجربه تاکید کرده اند که تاکنون بیشتر فعالیت ها ئ اعتراض های دانشجویی محدود به صدوربیانیه، برگزاری تریبون ازاد و یا تجمعات دانشجویی در دانشگاه ها بوده است و درعرصه های صنفی، اجتماعی، علمی، تخصصی و فرهنگی بسیار کم فعال بوده اند و این موضوع باعث فاصله افتادن میان انها با بدنه دانشجویی شده است.
در خلال ماه های گذشته فعالین تشکل های سیاسی دانشجویی تغییراتی را در روش خود برای نزدیکی هر چه بیشتر با بدنه دانشجویی اتخاذ کرده اند و این بسیار مثبت است. در کنار این تغییر نگرش ها و رفتارها، فعالیت برای تشکیل پارلمان دانشجویی می تواند علاوه بر مواردی که پیش تر برشمردم به نوعی توان و خرد جمعی فعالین دانشجویی را که در عرصه های گوناگون فعالیت می کنند را به حرکت در بیاورد و باعث این شود که روش ها و راه های نو دیگری را برای پیشبرد مبارزات صنفی و سیاسی دانشجویی اتخاذ کنند. در ضمن می توان گفت که تشکیل و فعالیت پارلمان دانشجویی می تواند در ادامه مقدمه ای بر حرکت به سوی استقلال دانشگاه ها و تمرین دمکراسی در سطحی گسترده تر برای دانشجویان تبدیل شود و این همه به نفع جنبش دانشجویی است. در گفتمان هایی که میان دانشجویان در خصوص پارلمان دانشجویی انجام گرفته همواره به:
ـ غیرایدئولوژیک بودن این نهاد ، به دمکراتیسم و تنوع و اینکه معیار تصمیم گیری و عضویت در این ارگان نباید بر اساس تعلقات مذهبی ، عقیدتی ، سیاسی ، قومی و نژادی باشد .
ـ اینکه این نهاد نباید با حضور ارگان های دولتی و حکومتی غیر دانشجویی و دانشگاهی در مراکز اموزشی موافق باشد.
ـ ااینکه این نهاد نماینده دانشجویان در مقابل هر ارگان دولتی است.
ـ اینکه از منا فع دانشجویان همواره دفاع نماید . ـ اینکه پارلمان محلی برای ابراز ازادانه عقاید دانشجویان باشد.
ـ اینکه از حقوق بشر وازادی بیان و عقیده در ئانشگله و در جامعه حمایت کند .
ـ اینکه حق دخالت در تمام امور مربوط به اموزش ، استاد و دانشگاه دارد.
ـ اینکه می تواند پروژه هایی را که مربوط به اموراموزش عالی می شود را جهت پیشنهاد به قوه قانون گذاری ارائه دهد.
البته می توان موارد دیگری را نیز به این مجموعه اضافه کرد. اما به دلیل محدود بودن وقت، فقط به موارد فوق خودمان را بسنده می کنیم.
اگر به خواهیم این بخش را جمع بندی کنیم، می توانیم یه گوئیم که در پارلمان دانشجویی تعیین اولویت های سیاسی ، صنفی، فرهنگی و اجتماعی و ضمانت اجرائی مصوبات این مجموعه، و نیز چگونگی تعیین کرسی های جریانات متنوع دانشجویی در این نهاد و همچنین حوزه اظهار و اعما ل نظر این پارلمان از مواردی است که در یک سال اخیر موضوع مناقشه فعالین دانشجویی در ایران بوده است . ایده پارلمان دانشجویی در صورت تحقق، نقش زیادی در ساماندهی خواسته های دانشجویان و پایه گذاری عقلانیت در فعالیت های دانشجویی خواهد بود .
در بخش دوم صحبت هایم به برخورد حکومت با دانشجویان وتشکل های انها می پردازم . ارزیابی من این است که حکومت در حال حاضر سیاستش کنترل، محدویت و کاهش هر چه بیشتر فعالیت های دانشجویی در دانشگاه های ایران است. در واقع حکومت از طریق ارگان های غیر دانشجویی و دانشگاهی سعی دارد جلوی گسترش فعالیت های دانشجویی را بگیرد . شاید برای روشن شدن موضوع بهتر باشد چند مثال بزنم :
ـ برخوردهای قضائی حکومت با فعالین سیاسی تشکل های دانشجویی و محکومیت انان به زندان
ـ برخورد شدید کمیته های انضباطی دانشگاه ها با دانشجویان که منجر به اخراج و محروم شدن موقت و دائم انان از تحصیل شده است.
ـ تغییر و تحت فشار روحی و امنیتی قرار دادن مدیران مستقل در دانشگاه ها
ـ تصویب ایین نامه تشکل های اسلامی دانشگاهیان در شهریور ۱۳۷۸ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی ، که ایجاد هر گونه تشکل مستقل در دانشجویی رادر دانشگاه ها را می گیرد . بر اساس این ایین نامه ، کوچک ترین فعالیت دانشجویی می بایست با اجازه هیات نظارت دانشگاه انجام گیرد . در این هیات نظارت ، دانشجویان جایی ندارند.
ـ کاهش اجازه برای برگذاری تجمعات دانشجویی و غیره ، همه وهمه نشانگر این است که حکومت می خواهد میان فعالین تشکل های دانشجویی با بدنه دانشجویی فاصله ها را بیشتر و بیشتر کند و به یک عبارت ارتباط میان این دو بخش را قطع کند و بدین طریق زبان اعتراض و مخالفت را تنها در گروه های کوچک دانشجویی محدود کند . موارد زیادی دیده شده که حکومت با سیاست های حساب شده در جهت اختلاف و تفرقه میان فعالین دانشجویی اقدام می کند . تنها نباید به سرکوب اشکار حکومت و سازمان های امنیتی ان توجه داشت بلکه فعالین دانشجویی می بایست با هوشیاری و دقت در این عرصه اقدام کنند . این روشن است که قطع ارتباط تشکل های دانشجویی با دانشجوبان در دانشگاه ها ، امکان کنترل ، سرکوب و تحت فشار قرار گرفتن انها را افزایش خواهد داد . خوشبختانه دانشجویان فعال در دانشگاه ها به این ترفند حکومت و دستگاه های امنیتی ان پی برده اند و به اشکال گوناگون سعی دارند رابطه خود را با بدنه دانشجویی سامان دهند.
