پوری سلطانی (۱) با نام کامل پوراندخت سلطانی شیرازی، از پیشگامان کتابداری نوین در ایران بود و به او لقب مادر کتابداری نوین ایران (۲) داده شده است او در نخستین روز شهریور ۱۳۱۰ در همدان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند و دورهٔ کارشناسی رشتهٔ ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران به پایان رساند. او همچنین برای ادامهٔ تحصیل به انگلستان رفت و در دانشگاه کمبریج در رشتهٔ زبان و ادبیات انگلیسی تحصیل کرد. پس از بازگشت، به وزارت فرهنگ پیوست. وی در سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷ سرپرستی کمیتهٔ انتشارات و سردبیری نامه انجمن کتابداران ایران (۳) را برعهده داشت.
وی با تأسیس نهادهای مختلف کتابخانه‌ای، نقش مؤثری در گسترش سیستم کتابخانه‌ای دانشگاه تهران ایفا کرد و مسئولیت نظارت بر دیجیتالی‌سازی اسناد ملی ایران را بر عهده داشت. او همچنین در تأسیس «مرکز مقالات علمی» و «مرکز خدمات کتابخانه‌ای» وابسته به وزارت آموزش و پرورش، که در سال ۱۳۴۷ بنیان‌گذاری شدند، نقش کلیدی داشت؛ نهادهایی که تأثیر چشم‌گیری در مدرن‌سازی کتابخانه‌های ایران، به‌ویژه کتابخانه‌های دانشگاهی و پژوهشی، بر جای گذاشتند.
پوری سلطانی نویسنده و مترجم نیز بود، و از جمله آثار او می‌توان به ترجمهٔ کتاب هنر عشق ورزیدن اثر اریک فروم (۴) اشاره کرد. همچنین کتاب‌های متعددی در زمینه‌های گوناگون کتابداری و اطلاع‌رسانی به قلم او تألیف و ترجمه شده است.
او با مرتضی کیوان (۵)روزنامه‌نگار، شاعر و منتقد ادبی، ازدواج کرد. سه ماه پس از ازدواج، در سال ۱۳۳۳، مرتضی کیوان به اتهام عضویت در حزب توده دستگیر و اعدام شد؛ در آن هنگام او نیز بازداشت و مدتی زندانی شد؛ و مدتی پس از آن، برای ادامهٔ تحصیل به انگلستان رفت.
پوری سلطانی تنها سه ماه زندگی مشترک شیرین با مرتضی کیوان را تجربه کرد و پس از آن، عمری را در یاد و عشق او سپری کرد. گویی خود تجسّم زندهٔ «هنر عشق ورزیدن» بود. بی‌تردید، اریک فروم می‌توانست در سیمای این زن عاشق، عمق اندیشه‌های خویش را بازشناسد. پوری با شیفتگی‌ای عمیق‌تر از داغ بزرگش و عشقی فراتر از مرزهای فردی، دلبستگی ماندگار خود را در فرهنگ و دانش جاری ساخت. هر کتابی که نوشت یا ترجمه کرد، هر شاگردی که پرورش داد و هر بنیادی که در کتابداری ایران نهاد، ادامهٔ همان عشق خالصانه بود؛ عشقی که او را به روشنایی دانش رساند. تا واپسین دم، همگان شاهد بودند که او تنها ماند؛ بی‌مرتضی، اما همیشه با یاد وعشق او.
وی پس از بازگشت از انگلستان، در کتابخانهٔ بانک مرکزی مشغول به کار شد؛ و این آغازی بود برای حضور جدی و مؤثر او در نظام کتابداری کشور.
پوری سلطانی زنی پیشرو، دقیق و پرانرژی بود که نقشی کلیدی در حرفه‌ای‌ساختن کتابداری در ایران ایفا کرد. او در کنار فعالیت‌های تخصصی و فنی، همواره دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی را نیز دنبال می‌کرد. سلطانی از جمله زنانی بود که در دهه‌های میانی قرن بیستم، در فضایی مردسالار و محدودکننده، در عرصه‌های علمی و فرهنگی کشور حضوری چشمگیر داشت.
پوری سلطانی با تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در حوزهٔ کتابداری و اطلاع‌رسانی، نقش اساسی در مدرن‌سازی کتابخانه‌های ایران ایفا کرد. در اسفندماه ۱۳۹۳، کتابخانهٔ ملی ایران با برگزاری مراسمی از خدمات ارزندهٔ او تجلیل کرد و لقب مادر کتابداری نوین ایران را به وی اعطا نمود.
پوری سلطانی بیش از پنج دهه برای نوسازی کتابداری در ایران تلاش کرد و سیستم‌های نوین مدیریت کتاب و اسناد را بنیان نهاد. فرهنگستان کتابداری، دانشگاه‌ها، انجمن‌های حرفه‌ای و مراکز پژوهشی، او را به‌عنوان شخصیتی کلیدی و الگویی برجسته می‌شناسند. حضور فعال او در مجامع بین‌المللی، معرفی جایگاه ایران در عرصه جهانی کتابداری و تأیید ارزش‌های علمی‌اش توسط نهادهای داخلی و خارجی، گواه بر جایگاه والا و ماندگار اوست.
پوری سلطانی چهره‌ای برجسته در تحول کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران بود؛ از تدوین استانداردها و آموزش نیروی کار گرفته تا مدیریت مراکز پژوهشی و فعالیت در سطح جهانی. آثار او هنوز پایه‌های فنی کتابخانه‌های کشور را تشکیل می‌دهند و خدمات او در این عرصه ماندگار است.
در ۱۷ خرداد ۱۳۹۴، پنج ماه پیش از درگذشت پوری سلطانی، به‌مناسبت انتشار دویستمین شمارهٔ مجلهٔ بخارا، شب بزرگداشت پوری سلطانی (۶) در کانون زبان فارسی برگزار شد. این مراسم، با حضور چهره‌هایی چون هوشنگ ابتهاج، به منظور قدردانی از زنی برگزار شد که زندگی‌اش را وقف علم و فرهنگ کرده بود.
او در ۱۶ آبان ۱۳۹۴ به‌دلیل بیماری ریوی در تهران چشم از جهان فروبست.
گروه کار زنان سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)، یاد و نام پوری سلطانی، زنی آگاه و حامی حقوق زنان را گرامی می‌دارد. یادش گرامی و راهش پررهرو باد!
پوری سلطانی؛ مادر کتابداری نوین ایران – (۲)
نامه انجمن کتابداران ایران (۳)
هنر عشق ورزیدن اریک فروم مترجم پوری سلطانی (۴)
راه توده ـ تیرباران مرتضی کیوان (۵)
شب بزرگداشت پوری سلطانی بنیان گزار کتابداری وکتاب خوانی درایران وهمسر زنده‌یاد مرتضی کیوان، | یادداشتهای اسدالله مشرف زاده (۶)
