تصمیم درباره انتشار عکس های گرافیکی خبرساز از نظر اخلاقی ساده نیست!
در جریان انتشار مقالات و خبرهای مربوط به سی و پنجمین سالگرد کشتار ۶۷ در هیئت تحریریه نشریه کار بحثی درگرفت که بعنوان مسئول شورای سردبیری کار خود را موظف به توضیح درباره آن میدانم.
بحث از آنجا آغاز شد که به عقیده تعدادی از اعضای شورای سردبیری انتشار عکس هایی از قربانیان فاجعه ملی که پس از مدتها در گورستان خاوران از زیر خاک ظاهر شده بودند از نظر اخلاقی بی احترامی به خانواده هاست و به مثابه بازی کردن با چهره عزیزان قربانی و خانواده ایشان برای سوء استفاده سیاسی خواهد بود. این دوعکس که در سپهر شبکه های اینترنتی قابل دسترس هستند در عکس گردان صفحه اول ما بکار رفته بودند و تقریبا تنها سندی هستند که نشان میدهند رژیم جمهوری ولایی آنها را در گور های دست جمعی بدون رعایت هرگونه کرامت انسانی بخاک سپرده است.
سعی ما در اینجا این نیست که از کنش خود دفاع کنیم، بلکه بیشتر آنست که به تدقیق دلیل آن بپردازیم و نشان دهیم که در برخی شرایط، به دلیل وضعیت سیاسی و وظیفه اجتماعی استفاده از این گونه تصاویر را میتوان اخلاقا مجاز دانست.
طی چند دهه گذشته، تعداد انگشت شماری از عکس های گرافیکی منتشر شده توسط سازمان های خبری، در تغییر مسیر تاریخ نقش داشته اند. این عکس ها نمادین و اغلب نماد دوره زمانی خود هستند.
تصویری گرافیکی از یک پدر و دختر جوان اهل السالوادور که هنگام تلاش برای عبور از مرز بین مکزیک و ایالات متحده غرق شدند، به بحث در مورد مهاجران غیرقانونی رنگ احساسی بیشتری بخشید. علاوه بر این، جرقه گفتگوی بین المللی در مورد کرامت انسانی و اخلاق رسانه ای نیز برانگیخته شد.
این تصویر اسکار آلبرتو مارتینز رامیرز و دختر ۲۳ ماهه‌اش والریا را به تصویر می‌کشد که پس از شسته شدن در سواحل ریوگرانده، با صورت در آب دراز کشیده‌اند. دخترش تا حدی در پیراهن مشکی رامیرز پوشیده شده بود و بازوی او به دور گردنش آویخته شده بود تا آن دو را در کنار هم نگه دارد.
این خانواده یک ویزای بشردوستانه در مکزیک دریافت کردند و تقریباً دو ماه را در یک کمپ مهاجران گذراندند. بر اساس گزارش جولیا لو دوک، روزنامه‌نگار La Jornada، پس از اینکه خانواده او نتوانستند در ایالات متحده درخواست پناهندگی کنند، رامیرز تصمیم گرفت از رودخانه‌ای که مکزیک و همسایه شمالی آن را جدا می‌کند، شنا کند. این عکس وضعیت وخیم و ناامید کننده مهاجرت در مرز را نشان می دهد.
اغلب، سازمان های خبری تصاویر گرافیکی از کسانی که درگذشته اند منتشر نمی کنند. این عکس اما قانع‌کننده بود و به دلیل تصویر واقعی از واقعیت در مرز، ارزش خبری ذاتی داشت.
برخلاف سایر صنایعی که ممکن است توسط دولت قانون‌مند شوند یا برای انجام کار خود به مجوز نیاز داشته باشند، روزنامه نگاری آنهم در تبعید مانند نشریه کار عمدتاً باید خود را متعهد به اخلاق بداند و رفتار خود را بر این اساس مدیریت کند.
کلی مک براید، معاون پوینتر، استدلال می‌کند که تصاویر تکان‌دهنده‌ای که بر وحشت افرادی که در «آشوب ژئوپلیتیکی» گرفتار شده‌اند، نور می‌تابد، «قدرت ایجاد انگیزه در افکار عمومی را دارد.»
طی چند دهه گذشته، تعداد انگشت شماری از عکس های گرافیکی منتشر شده توسط سازمان های خبری، در تغییر مسیر تاریخ نقش داشته اند. این عکس ها نمادین و اغلب نماد دوره زمانی خود هستند.
مک براید به تصویر یک کودک سودانی گرسنه اشاره می کند که بر روی صورت بخاک افتاده است در حالی که کرکسی از دور به او نگاه می کند. این تصویر تکان دهنده جهان را از شدت قحطی گسترده آفریقا در سال ۱۹۹۳ آگاه کرد.
عکس قدرتمند دیگری از نیک اوت یک دختر جوان برهنه به نام کیم فوک را نشان میداد، که پس از اینکه نیروی هوایی ایالات متحده بر روی روستایی در شمال غربی سایگون ناپالم انداخت، همراه با کودکان دیگر در حال دویدن بود. تصویر نیک اوت، همراه با تصویری از اعدام در خیابان‌های سایگون و تصویری از یک راهب بودایی در حال خودسوزی، چشمان ایالات متحده و جهان را به جنایاتی که در نتیجه جنگ ویتنام انجام می‌شد، باز کرد.
برخی از عکس‌ها نقاط عطفی در تاریخ بودند، برخی دیگر به نمایش چشم‌انداز اجتماعی سیاسی یک دوره آمده‌اند. عکس دیوید جکسون در سال ۱۹۵۵ از تابوت باز امت تیل که چهره دهشتناک او را بر اثر زخم های وارده نشان می دهد، به عنوان شاهدی بر تنفر نژادی در جنوب ایالات متحده عمل کرده است.
تصویر نیلوفر دمیر، عکاس ترکیه ای در سال ۲۰۱۵ از آیلان کردی، پناهجوی سوری سه ساله که در دریای مدیترانه غرق شد و در تلاش برای رسیدن به یونان بود، به بازنویسی روایت اروپایی پناهندگانی که سعی در فرار از مناطق جنگی داشتند کمک کرد.
چنین عکس هایی اغلب وحشتناک هستند. اما حقیقتی که آنها به دست میدهند، به‌ویژه زمانی که در تضاد با روایت تشکیلات حاکم سیاسی باشد، قدرتمند است.
با این حال، منشور اخلاقی انجمن روزنامه نگاران حرفه ای (SPJ) در ایالات متحده از روزنامه نگاران می خواهد که آسیب به منابع و مخاطبان را به حداقل برسانند.
نیویورک تایمز می گوید که برای انتشار یک عکس فاکتورهایی از جمله ارزش خبری رویداد را در نظر می گیرد. چقدر عکس برای بیان داستان مهم است. تأثیر احتمالی بر عزیزان، بازماندگان و جامعه تحت تأثیر و اینکه آیا قضاوت ما بدون توجه به اینکه قربانیان چه کسانی بودند یا کجا اتفاق افتاده اند، یکسان خواهد بود.
(به منظور رعایت حساسیت ها عکس های مورد اشاره در این مقاله در لینک های مربوطه قابل روئیت است.)
