یکشنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۴ - ۱۸:۳۷

یکشنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۴ - ۱۸:۳۷

بیانیه نهضت آزادی ایران: ضرورت پیشگیری از آغاز دوباره جنگ
وقت آن فرا رسیده است که حاکمان از این فرصت تاریخی و سرمایه به دست آمده برای تحقق وفاق واقعی ملی و در جهت کاهش فاصله با مردم، بازسازی کشور...
۱۵ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: نهضت آزادی ایران
نویسنده: نهضت آزادی ایران
اعتراض ۵۷ استاد و حقوقدان به طرحی با عنوان «تشدید مجازات جاسوسی» در مجلس
خیرخواهانه متذکر می شویم که راه علاج مشکلات روزافزون کشور، نه افزایش بگیر و ببندهای بی ضابطه و تشدید رویکردهای امنیتی و تحدید و تضییع حقوق شهروندی (ولو با حفظ...
۱۵ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: وکلاپرس
نویسنده: وکلاپرس
روایت مهتدی، فعال سیاسی و همسر آنیشا اسداللهی از انتقال همسرش و دیگر زندانیان زن از اوین به زندان قرچک
از چند روز، قبل از حمله یکی از اکانت‌های مرتبط با رژیم اسرائیل، این پیام را گذاشته بود که زدن سردر اوین، منتفی نیست. مسئله‌ای که نگرانی‌های ما را دوچندان...
۱۵ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: محمد جعفری
نویسنده: محمد جعفری
صدایی از حاشیه، تصویری از فریب: بزرگ‌نمایی یک صدا در غیاب پایگاه اجتماعی
این شعار نه‌تنها فراگیر نبوده، بلکه هم از نظر تعداد موارد وقوع و هم از نظر عمق پذیرش در میان توده‌های معترض، شعاری حاشیه‌ای و ناپایدار به‌شمار می‌آید. با وجود...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز ورزنده
نویسنده: بهروز ورزنده
مردم عامل اصلی در امنیت وطن هستند- تجربه و برداشتی از جنگ دوازده روزه
مردم نشان دادند که وطن خود را دوست دارند و حاضرند برای بقای میهن، حتی از جان خود نیز بگذرند و با تمام مشکلات بسازند ولی با دشمن و خائنان...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: کامران
نویسنده: کامران
جهان تاریک است
گوشهایتان را مهر و موم کردید!؟- صدای مردم را نشنیدید!- از شما کاری ساخته نیست!- خیلی کارها کردید!- اما از بهار بویی نبردید- از شکفتن گلها در دامنه هایِ فلات-...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رحمان ـ ا
نویسنده: رحمان ـ ا
به امید پیروزی نه در جنگ که بر جنگ
مادران صلح ایران ضمن محکومیت اقدامات غیر انسانی اسراییل، از جنابعالی به‌عنوان ریاست قوۀ قضاییه مصرانه تقاضا دارند در این شرایط بحرانی بنا بر اصل مدارا با رعایت عدل و...
۱۴ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مادران صلح ایران
نویسنده: مادران صلح ایران
٢٩ اسفند ملی شدن صنعت نفت

۲۹ اسفند، ملی شدن صنعت نفت؛ فراز و فرودهای یک مبارزه عدالت‌خواهانه

دکتر محمد مصدق، به‌عنوان چهره‌ی برجسته‌ی این نهضت، توانست با جلب حمایت مجلس و توده‌های مردم، صنعت نفت را ملی کند. در این میان، نیروهای چپ، از جمله حزب توده و گروه‌های کارگری، نقشی پررنگ در بسیج اجتماعی و آگاهی‌بخشی ایفا کردند. این فرایند نه‌تنها یک اقدام اقتصادی، بلکه حرکتی علیه ...

ملی شدن صنعت نفت: فراز و فرودهای یک مبارزه عدالت‌خواهانه

مقدمه
ملی شدن صنعت نفت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ نقطه‌ی عطفی در تاریخ معاصر ایران و جنبش‌های ضداستعماری قرن بیستم بود. این رویداد نه‌تنها یک پیروزی ملی برای استقلال اقتصادی ایران محسوب می‌شد، بلکه در بستر مبارزات عدالت‌خواهانه و ضدسرمایه‌داری جایگاهی ویژه داشت. با این حال، این حرکت با کارشکنی‌های گسترده‌ی قدرت‌های امپریالیستی و همدستی نیروهای داخلی روبه‌رو شد که سرانجام به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ انجامید و مسیر استقلال و عدالت اجتماعی را مسدود کرد.

پیشینه‌ی تاریخی و بستر طبقاتی
پیش از ملی شدن نفت، بخش اعظم درآمدهای نفتی ایران در اختیار شرکت نفت ایران و انگلیس بود که نماینده‌ی سرمایه‌داری امپریالیستی بریتانیا محسوب می‌شد. در این شرایط، کارگران صنعت نفت در فقر شدید زندگی می‌کردند و اقتصاد ایران به‌شدت وابسته به سیاست‌های استعماری بود. مبارزات کارگران، روشنفکران چپ‌گرا، حزب توده و نیروهای ملی‌گرا در کنار هم بستری برای تحقق ایده‌ی ملی شدن صنعت نفت فراهم کردند.

روند ملی شدن نفت و حمایت جنبش‌های عدالت‌خواه
دکتر محمد مصدق، به‌عنوان چهره‌ی برجسته‌ی این نهضت، توانست با جلب حمایت مجلس و توده‌های مردم، صنعت نفت را ملی کند. در این میان، نیروهای چپ، از جمله حزب توده و گروه‌های کارگری، نقشی پررنگ در بسیج اجتماعی و آگاهی‌بخشی ایفا کردند. این فرایند نه‌تنها یک اقدام اقتصادی، بلکه حرکتی علیه ساختارهای نابرابری و سلطه‌ی سرمایه‌داری جهانی بود.

چالش‌ها و کارشکنی‌های امپریالیستی
ملی شدن نفت منافع شرکت‌های چندملیتی و دولت‌های استعماری را تهدید کرد. بریتانیا و آمریکا با تحریم اقتصادی و قطع خرید نفت ایران، تلاش کردند دولت مصدق را تحت فشار قرار دهند. در داخل نیز نیروهای وابسته به دربار، فئودال‌ها و سرمایه‌داران وابسته به غرب به مخالفت برخاستند. نهایتاً، این توطئه‌ها به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ انجامید که با همکاری سازمان سیا، ام‌آی۶ و عوامل داخلی مانند محمدرضا پهلوی و برخی گروه‌های مذهبی به سرنگونی دولت ملی مصدق منجر شد.

نتایج و پیامدهای شکست نهضت ملی شدن نفت
پس از کودتا، سلطه‌ی مجدد سرمایه‌داری جهانی بر منابع ایران تثبیت شد. کنسرسیوم جدید نفتی که در سال ۱۳۳۳ تشکیل شد، ۵۰ درصد از درآمدهای نفتی را به شرکت‌های آمریکایی، بریتانیایی، هلندی و فرانسوی واگذار کرد. از سوی دیگر، سرکوب نیروهای چپ و عدالت‌خواه به استقرار دیکتاتوری پهلوی و وابستگی شدید اقتصادی ایران به غرب انجامید.

جمع‌بندی و نگاه به آینده
ملی شدن نفت یک تلاش تاریخی برای استقلال اقتصادی و عدالت اجتماعی بود که با کارشکنی‌های امپریالیستی و ضعف انسجام داخلی ناکام ماند. این رویداد نشان داد که مبارزه برای عدالت اقتصادی نیازمند سازماندهی مستقل، اتحاد طبقاتی و مقاومت در برابر نفوذ سرمایه‌داری جهانی است. امروزه نیز این تجربه می‌تواند الهام‌بخش جنبش‌های عدالت‌خواهانه در برابر نئولیبرالیسم و سلطه‌ی اقتصادی قدرت‌های جهانی باشد.

ملی شدن صنعت نفت، نه صرفاً یک اقدام اقتصادی، بلکه یک جنبش رهایی‌بخش بود که ارزش‌های عدالت اجتماعی، استقلال ملی و مقابله با سلطه‌ی سرمایه‌داری را در خود داشت؛ مسیری که هنوز هم برای رسیدن به برابری و رهایی باید پیموده شود.

سینا کیومرث پور

تاریخ انتشار : ۲۹ اسفند, ۱۴۰۳ ۴:۳۵ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

۸ تیر، روز فداییان جان‌باختهٔ خلق؛ میهن‌دوستانِ انقلابیِ راهِ آزادی و رفعِ ستم از زحمت‌کشان!

در ۸ تیر امسال و در روزهایی که تجاوز جنایت‌کارانهٔ حکومت نژادپرست و نسل‌کش اسراییل و دولت امپریالیستی آمریکا به میهن عزیمان ایران باز ردّ پای خونینی از جان و هستی عزیز هم‌میهنانمان در جای‌جای ایران از خود به جا گذاشته است، یادی از رفقای عزیزی نیز ضروری‌ست که در جریان دقاع از میهن‌مان در برابر تجاوز نطامی عراق طی دو سال دفاع میهنی در راه میهنی که تا پای جان دوستش داشتند، جان باختند.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

۸ تیر، روز فداییان جان‌باختهٔ خلق؛ میهن‌دوستانِ انقلابیِ راهِ آزادی و رفعِ ستم از زحمت‌کشان!

در ۸ تیر امسال و در روزهایی که تجاوز جنایت‌کارانهٔ حکومت نژادپرست و نسل‌کش اسراییل و دولت امپریالیستی آمریکا به میهن عزیمان ایران باز ردّ پای خونینی از جان و هستی عزیز هم‌میهنانمان در جای‌جای ایران از خود به جا گذاشته است، یادی از رفقای عزیزی نیز ضروری‌ست که در جریان دقاع از میهن‌مان در برابر تجاوز نطامی عراق طی دو سال دفاع میهنی در راه میهنی که تا پای جان دوستش داشتند، جان باختند.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

بیانیه نهضت آزادی ایران: ضرورت پیشگیری از آغاز دوباره جنگ

اعتراض ۵۷ استاد و حقوقدان به طرحی با عنوان «تشدید مجازات جاسوسی» در مجلس

روایت مهتدی، فعال سیاسی و همسر آنیشا اسداللهی از انتقال همسرش و دیگر زندانیان زن از اوین به زندان قرچک

صدایی از حاشیه، تصویری از فریب: بزرگ‌نمایی یک صدا در غیاب پایگاه اجتماعی

مردم عامل اصلی در امنیت وطن هستند- تجربه و برداشتی از جنگ دوازده روزه

جهان تاریک است