شنبه ۳ خرداد ۱۴۰۴ - ۰۲:۲۶

شنبه ۳ خرداد ۱۴۰۴ - ۰۲:۲۶

وقتی پروژه می‌ماند، اما آدم‌ها نمی‌مانند..
پروژه‌های زیادی دیده‌ایم: در گرمای کوره‌های جنوب، در سکوت مبدل‌هایی که دیگر کار نمی‌کنند، در دل تاورهایی که از ما بلندترند اما دل‌شان کمتر جا دارد برای داغِ آدم‌هایی که...
۳ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: یک کارگر پروژه ای
نویسنده: یک کارگر پروژه ای
در بارۀ حضور نظامی ترکیه در عراق و سوریه در بحبوحۀ تصمیم «پ ک ک» برای انحلال!
منابع سیاسی آگاه عراقی تأیید کرده‌اند که با وجود اعلام انحلال و زمین گذاشتن سلاح توسط حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، حداقل امسال هیچ کاهش یا حتی تضعیفی در حضور نظامی...
۲ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: برگردان: سیامک سلطانی
نویسنده: برگردان: سیامک سلطانی
فقر، حذف مکمل‌های دارویی و فرزندآوری اجباری
شهناز قراگزلو: در شرایطی که زنان باردار از ابتدایی‌ترین خدمات و اقلام دارویی محروم‌اند، و سقط جنین ایمن نیز غیرقانونی تلقی می‌شود، سخن گفتن از «جوانی جمعیت» صرفاً شعاری فریبنده...
۲ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: شهناز قراگزلو
نویسنده: شهناز قراگزلو
قطعنامه سیاسی مصوب اجلاس شورای مرکزی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
شورای مرکزی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت): مهم‌تر از همه، ما معتقدیم که نتیجه موفقیت‌آمیز مذاکرات ایران و آمریکا زمانی پایدار می‌ماند که به تقویت جامعه مدنی و افزایش فضا...
۲ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: شورای مرکزی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
نویسنده: شورای مرکزی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
جستاری درباره توان اندیشه
امروز، بخش عمده‌ای از جهان زیر سلطه یک ایدئولوژی واحد قرار دارد. نافرمانی و مقاومت هنوز، هرچند پراکنده و اغلب آشتی‌جویانه، زنده‌اند. این نبرد – که مسیری طولانی در پیش...
۱ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: په ری آندرسون
نویسنده: په ری آندرسون
گزارش وکلای حقوق بشر: اسرائیل مرتکب آپارتاید می‌شود.
ما اساتید دانشگاه و مدافعان حقوق بشر هستیم که در مورد فلسطین و اسرائیل تدریس  کرده ایم  و می‌نویسیم. ما به طور جمعی هزاران کلاس در مورد حقوق بشر، حقوق...
۱ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: ساندرا بابکوک
نویسنده: ساندرا بابکوک
قرمطی
ناگاه جَست و خیز خرگوشی همه را به وَجد می‌آورد. این همان تِم زندگی‌ست... هرکس به رویای خویش فرو می‌رود، در پرده‌ای از افکار اندوه‌بار پوشیده شده در سرنوشت این...
۱ خرداد, ۱۴۰۴
نویسنده: پهلوان
نویسنده: پهلوان
فیلم طعم گیلاس

نگاه

در پایان این سکانس مفهوم واقعی فیلم را دقیق‌تر به نمایش می‌گذارد. آنجا که مرد راننده که خود مصمم به خودکشی بوده است، از راوی می‌پرسد: "تو، توت خوردی و همه چیز عوض شد؟" مرد راوی مصمم می‌گوید: "نه، همه چیز عوض نشد، فکرم عوض شد." ...

بیست و هفت سال از ساخت فیلم طعم گیلاس (سال ۱۳۷۶) به کارگردانی مرحوم عباس کیارستمی می‌گذرد؛ فیلمی که در سال ۱۳۹۷ جایزه نخل طلایی کن را کسب کرد. هفته گذشته با دیدن سکانسی از این فیلم در شبکه‌های اجتماعی، بشدت تحت تأثیر قرار گرفتم. در سکانسی از این فیلم، دیالوگ بسیار ساده، اما روان و گیرا، بر زبان مرد راوی جاری می‌شود که حس عجیب و تأثیرگذاری به انسان دست می‌دهد. کم نیستند کسانی که در زمانِ بیداد و دژخواری رژیم‌های مستبد، احساسِ کشنده‌ای به سراغشان می‌آید؛ بیزاری و زجری که از مصائب و سختی‌های روزگار و رنج و ناملایماتی که به قول صادق هدایت همچون خورده به جان آدمی می‌افتد، به وجود می‌آید. این احساس نه تنها در دل انسان نشسته، بلکه آدمی نه توان گفتن آن را به دیگران دارد و نه می‌تواند راهی برای علاج آن پیدا کند. می‌توان پرسید این احساس کشنده که همچون لبه تیز کارد بر شاهرگ فاعلِ قاتلِ خویش قرار می‌گیرد، از کجا می‌آید و چگونه انسان را در ورطه نیستی قرار می‌دهد؟

به نظر می‌رسد درباره علت‌های حذف خویش یا خودکشی باید روان‌شناسان بررسی کنند و به طور مشخص درباره افراد معین بازکاوی روانی انجام دهند، زیرا این یک امر تخصصیِ تراپی و روان‌شناسی است و قطعاً عوامل گوناگونی در آن دخالت دارند. البته ریشه‌های اجتماعی، اقتصادی و… نیز در آن بسیار مهم است و عوارض و پیامدهای آن در روح و روان انسان خود را بروز و آشکار می‌سازد.

در سکانسی از فیلم طعم گیلاس، دو نفر در اتومبیل به چشم می‌خورند: یک مرد نسبتاً مسن که راوی بخشی از سرگذشت خود است و مرد دیگری که به نظر می‌رسد او هم در صدد خودکشی با انگیزه‌ای متفاوت بوده و در حال رانندگی است. مرد راوی از تصمیمی که برای حذف خویش گرفته است صحبت می‌کند. از چهره و حرف‌های او آشکار است که رنج و درد روزگار بر شانه‌هایش سنگینی می‌کند و او خسته و بریده به انتهای خط رسیده است. او به همان نقطه‌ای رسیده که برخی ممکن است به دلایل متفاوتی به آن برسند و ادامه زندگی را برای خود تمام شده بدانند: مرگ به دست خود، یا همان خودکشی. اما تنها یک اتفاق ساده می‌تواند همه چیز را تغییر دهد. بستگی دارد فاعلِ به بن بست رسیده چه چیزی در مقابلش قرار می‌گیرد و آن چیز یا عامل چگونه او را متاثر و مغروق می‌سازد که دست از خلاصی خویش بردارد. گاهی لبخند یک کودک، گاهی نگاه پسر بچه‌ای سرشار از شور زندگی که چنگ انداخته به جانش و سر از پا نمی‌شناسد، گاهی نگاه معصومانه دختر بچه‌ای که در تخیلاتش رویا می‌بافد و با آرزوهای شیرین سر بر بالین می‌گذارد و… گاهی هم مزه توت در ذائقه مردی که مصمم شده کار خود را تمام کند. (گاهی هم هیچ عامل بازدارنده‌ای کارساز نیست.) تمام این عوامل که به طور اتفاقی بر سر راه انسان بریده قرار می‌گیرند، در حالی که قصد دارد با حذف و نیستی خود خود را خلاص کند. اما مهم آن است که این عوامل بر چه چیزی متمرکز و تأثیر می‌گذارند؟ و فردی که در زندگی به بن بست رسیده را از مرگ نجات می‌دهد، چه چیزی درونش تغییر می‌دهد؟

به نظر می‌رسد همان نیروی مخرب ذهنی و روانی که محرک شخص برای خلاصی خود است، آنتی‌تز خود را به لحاظ روانی در بیرون از خود می‌یابد. به عبارت دیگر، در اوج نامیدی و وازدگی، نیروی محرکه بیرونی که به لحاظ روانی بسیار کارساز است، ضربه و تلنگری به یأس و دلمرگی شخص وارد می‌سازد تا ته‌مانده کشش و علاقه به زندگی را در روح و روانش بیدار و امیدوار سازد. این محرک یکی از نکات مهم و کلیدی در این سکانس است. در دیالوگی که با زبان بغایت ساده، سلیس و جذاب از زبان مرد شنیده می‌شود، این جملات “توت”، “آفتابی که زده به کوه” و… همان محرک‌های بیرونی هستند که بچه‌هایی از مرد می‌خواهند درخت را تکان بدهد. آنجایی که مرد می‌گوید: “بچه‌ها توت می‌خوردند و من کیف می‌کردم”، همان تلنگر و ضربه نهانی است که مرد را به زندگی باز می‌گرداند.

نکته مهم و در واقع پیام اصلی فیلم طعم گیلاس، در پایان این سکانس مفهوم واقعی فیلم را دقیق‌تر به نمایش می‌گذارد. آنجا که مرد راننده که خود مصمم به خودکشی بوده است، از راوی می‌پرسد: “تو، توت خوردی و همه چیز عوض شد؟” مرد راوی مصمم می‌گوید: “نه، همه چیز عوض نشد، فکرم عوض شد.”

بهروز شوقی
۲۲ / ۱۲ / ۱۴۰۳

تاریخ انتشار : ۲۹ اسفند, ۱۴۰۳ ۵:۲۹ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

پیام به مناسبت سالگرد بنیان‌گذاری نهضت آزادی ایران!

ما، به عنوان یک نیروی چپ، عدالت‌خواه، دموکرات و مردمیِ خواهان آزادی و دموکراسی و برپایی جمهوری‌ِ متکی به آرای ملت در کشور، هرچند در بنیان‌های نظری و تحلیل اجتماعی و سیاسی تفاوت‌هایی با دیدگاه نهضت آزادی ایران داریم، اما در عین حال باور داریم که در مسیر دفاع از آزادی‌های سیاسی، حقوق بشر، برابر حقوقی زنان، رفع هرگونه تبعیض،گردش متوازن قدرت و پاسداری از حق حاکمیت مردم ایران، همسو و همراهیم.

ادامه »
سرمقاله

ریاست جمهوری ترامپ یک نتیجهٔ تسلط سرمایه داری دیجیتال

همانگونه که نائومی کلاین در دکترین شُک سالها قبل نوشته بود سیاست ترامپ-ماسک و پیشوای ایشان خاویر مایلی بر شُک درمانی اجتماعی استوار است. این سیاست نیازمند انست که همه چیز بسرعت و در حالیکه هنوز مردم در شُک اولیه دست به‌گریبان‌اند کار را تمام کند. در طی یکسال از حکومت، خاویرمایلی ۲۰٪ از تمام کارمندان دولت را از کار برکنار کرد. بسیاری از ادارات دولتی از جمله آژانس مالیاتی و وزارت دارایی را تعطیل و بسیاری از خدمات دولتی از قبیل برق و آب و تلفن و خدمات شهری را به بخش خصوصی واگذار نمود.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

قالیباف و موضوع “حجاب و عفاف”: تاکتیک یا تحول؟

در شرایط کنونی، نشانه‌هایی چون پیروزی چهره‌ای چون پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری، افزایش تمایل به مذاکره، و تغییر نسبی در لحن مقامات، توجه‌برانگیز است. با این‌حال، این تغییرات، اگر با اصلاحات بنیادین همراه نباشند، از جمله بازنگری در قانون‌گذاری به‌ویژه در حوزه‌هایی چون حجاب، توقف برخوردهای سلیقه‌ای و امنیتی با جامعه مدنی، گشایش در عرصه‌های فرهنگی، احترام به آزادی‌های دموکراتیک و اصلاح رویه‌های پلیسی، نمی‌توان از آن‌ها به‌عنوان نشانه‌ای از بلوغ سیاسی یا اجتماعی یاد کرد.

مطالعه »
یادداشت

قتل خالقی؛ بازتابی از فقر، ناامنی و شکاف طبقاتی

کلان شهرهای ایران ده ها سال از شهرهای مشابه مانند سائو پولو امن تر بود اما با فقیر شدن مردم کلان شهرهای ایران هم ناامن شده است. آن هم در شهرهایی که پر از ماموران امنیتی که وظیفه آنها فقط آزار زنان و دختران است.

مطالعه »
بیانیه ها

پیام به مناسبت سالگرد بنیان‌گذاری نهضت آزادی ایران!

ما، به عنوان یک نیروی چپ، عدالت‌خواه، دموکرات و مردمیِ خواهان آزادی و دموکراسی و برپایی جمهوری‌ِ متکی به آرای ملت در کشور، هرچند در بنیان‌های نظری و تحلیل اجتماعی و سیاسی تفاوت‌هایی با دیدگاه نهضت آزادی ایران داریم، اما در عین حال باور داریم که در مسیر دفاع از آزادی‌های سیاسی، حقوق بشر، برابر حقوقی زنان، رفع هرگونه تبعیض،گردش متوازن قدرت و پاسداری از حق حاکمیت مردم ایران، همسو و همراهیم.

مطالعه »
پيام ها

جان شما، جان ایران و سوگ شما، سوگ ایران است!

سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) وقوع این فاجعۀ شوم را به مردم میهن‌مان، به شهروندان بندرعباس و خانواده‌های داغ‌دار و آسیب‌دیده تسلیت می‌گوید. ما در این لحظات سخت همراه و هم‌دوش مردم  بندرعباس سوگوارِ جان‌های از دست رفته و نگران و چشم‌به راه بهبود زخمی‌های این حادثه‌ایم.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

وقتی پروژه می‌ماند، اما آدم‌ها نمی‌مانند..

در بارۀ حضور نظامی ترکیه در عراق و سوریه در بحبوحۀ تصمیم «پ ک ک» برای انحلال!

فقر، حذف مکمل‌های دارویی و فرزندآوری اجباری

قطعنامه سیاسی مصوب اجلاس شورای مرکزی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)

جستاری درباره توان اندیشه

گزارش وکلای حقوق بشر: اسرائیل مرتکب آپارتاید می‌شود.