هریت تابمن Harriet Tubman ، یکی از بزرگ‌ترین رهبران مبارزه علیه برده‌داری در تاریخ آمریکا بود. او رهبر و معمار فرار بسیاری از بردگان به سوی آزادی بود. برخلاف بسیاری که در انتظار تغییرات قانونی یا حمایت دولت ماندند، تابمن خود دست‌به‌کار شد و بدون وابستگی به سیاستمداران یا قدرت‌های وقت، بردگان را از دل تاریکی به سوی آزادی هدایت کرد.
او در ۱۰ آوریل ۱۸۲۲ در مریلند، آمریکا، با نام اصلی آروامنتا راس در یک خانواده برده به دنیا آمد. دوران کودکی‌اش بسیار سخت بود و از سنین پایین مجبور به انجام کارهای سنگین شد. در نوجوانی، هنگامی که در فروشگاهی حضور داشت، شاهد تلاش یکی از برده‌ها برای فرار بود. صاحب فروشگاه جسمی سنگین را به سمت آن برده پرتاب کرد، اما این ضربه به سر هریت برخورد کرد. این آسیب جدی تا پایان عمر موجب سردردهای شدید و حملات ناگهانی بیهوشی در او شد. اما این دردها مانع از تصمیم او برای فرار و نجات دیگران نشد.
پس از مرگ اربابش، زمانی که صحبت از فروش برده‌ها شد، تابمن تصمیم گرفت که منتظر کمک از هیچ‌کس نماند. او بعدها گفت: «یا باید بمیرم، یا آزاد شوم. من آزادی را انتخاب کردم.»
در حدود ۲۵ سالگی، او از طریق مسیرهای مخفی و بدون راهنما به شمال گریخت؛ جایی که برده‌داری غیرقانونی بود. اما آزادی فردی برای او کافی نبود؛ او تصمیم گرفت که خود، راهنمای بردگان دیگر شود.
پس از فرارش، تابمن به یکی از طراحان و معماران راههای زیرزمینی تبدیل شد. او خود مسیرهای جدیدی را طراحی کرد، راههای امن را گسترش داد و ده‌ها مأموریت نجات را رهبری کرد.
در طول ۱۳ مأموریت جسورانه، تابمن ۷۰ برده، از جمله اعضای خانواده و دوستانش، را شخصاً نجات داد. علاوه بر این، صدها نفر دیگر را آموزش داد تا راه فرار را پیدا کنند.
شجاعت و قدرت رهبری هریت باعث شد که لقب «موسی» را دریافت کند؛ چراکه مانند موسی در کتاب مقدس، مردم خود را از بردگی به آزادی رهنمون شد. او بارها با خطر مرگ و دستگیری مواجه شد، اما حاضر نشد بردگان را در میانه راه تنها بگذارد. نه قانون، نه تهدید و نه فشار جامعه، هیچ‌کدام نتوانستند او را از تصمیمی که گرفته بود، بازدارند.
تابمن به‌خوبی می‌دانست که آزادی فقط به معنای فرار از زنجیرهای فیزیکی نیست. او گفته بود: «من صدها برده را آزاد کردم و می‌توانستم صدها نفر دیگر را نجات دهم، اگر فقط می‌دانستند که برده هستند.» این بدین معنی بود که برخی بردگان، در نتیجه ذهنیتی که سیستم برده‌داری به آنها تحمیل کرده بود، آزادی را برای خود قابل تصور نمی‌دانستند. تابمن نه‌تنها برای آزادی جسمی بلکه برای بیداری فکری و آگاهی بردگان نیز تلاش کرد.
با آغاز جنگ داخلی آمریکا (۱۸۶۱-۱۸۶۵)، تابمن دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داد، و به ارتش اتحادیه پیوست، و از دانش وسیع خود درباره مسیرهای مخفی استفاده کرد. ابتدا به‌عنوان پرستار و آشپز مشغول شد، اما بعدها به‌عنوان جاسوس و راهنما برای نیروهای اتحادیه فعالیت کرد.
یکی از مهم‌ترین عملیات‌های او در کارولینای جنوبی، منجر به آزادی بیش از ۷۰۰ برده شد. این عملیات نه توسط سیاستمداران یا ژنرال‌ها، بلکه با رهبری و جسارت شخصی تابمن به سرانجام رسید. پس از پایان جنگ، تابمن هرگز آرام نگرفت. او تا پایان عمرش برای حقوق سیاه‌پوستان و زنان نیز مبارزه کرد. او یکی از پیشگامان جنبش حق رأی زنان بود و برای آموزش، حمایت و توانمندسازی افراد محروم تلاش کرد. او خانه‌ای برای سالمندان و نیازمندان تأسیس کرد و باقی عمر خود را صرف کمک به فقرا کرد.
در سال ۲۰۱۶، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اعلام کرد، که تصویر یک زن مبارز علیه برده‌داری یعنی هریت تابمن روی اسکناس‌های بیست دلاری ، جایگزین تصویر اندرو جکسون، هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا، خواهد شد. این تصمیم نشان‌دهنده تأثیر عمیق و ماندگار تابمن در تاریخ آمریکا است. با این حال، اجرای این تغییر تا سال ۲۰۲۸ به تعویق افتاده است.
هریت تابمن در ۱۰ مارس ۱۹۱۳، در سن ۹۱ سالگی درگذشت. اما نام او به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مبارزان علیه برده‌داری، زنی که تنها در انتظار تغییر ننشست بلکه خود آن را رقم زد، در تاریخ ماندگار شد.
ما یاد و نام این زن بزرگ را گرامی می‌داریم و امید داریم که در این دورهٔ تاریکِ تاریخ، انسان‌های آزاده برای رهایی از بند بردگی مدرن نیز به پا خیزند.
