جمعه ۲۰ تیر ۱۴۰۴ - ۲۳:۲۰

جمعه ۲۰ تیر ۱۴۰۴ - ۲۳:۲۰

بیانیۀ میرحسین موسوی از زندان اختر
مردم پس از آنچه گذشت انتظاراتی از حکومت دارند... در کوتاه‌مدت، اقداماتی سریع و نمادین چون آزادی زندانیان‌ سیاسی و تغییر واضح در رویکردهای رسانۀ ملی کمترین توقعات است. برگزاری...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: میرحسین موسوی
نویسنده: میرحسین موسوی
روایت زنان افغانستانی از رد مرز
آنچه می‌خوانید روایت چهار زن افغان‌تبار است که سال‌ها در ایران زندگی کرده‌، فرزند به دنیا آورده‌، کار کرده‌ و روابط انسانی و پیوندهای عاطفی داشته‌اند اما در چند ماه گذشته...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند
ما با نام تو، نه فقط از تو، که از همه‌ی آدم‌های ایستاده یاد می‌کنیم. از آن‌ها که هنوز باور دارند: آزادی، امتیاز نیست — فضیلت است و حقیقت، اگرچه...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز ورزنده
نویسنده: بهروز ورزنده
عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم
قصد این نوشته بررسی شرایطی که به جنگ اخیر ختم شد، سیاست‌های مرگبار رهبران جمهوری اسلامی و یا جنایات اسرائیل در منطقه نیست. بلکه یافتن راهی برای تقویت جنبش ضدجنگ...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رضا جاسکی
نویسنده: رضا جاسکی
شوخیِ تلخِ تاریخ!
اگر به‌فرض در جهان وارونۀ کنونی شانسی هم برای ربودن جایزۀ صلح نوبل برای یک صلح‌طلب قلابی چون ترامپ و به قول خود وی استقرار صلح از موضع اقتدار وجود...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تقی روزبه
نویسنده: تقی روزبه
ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن
هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشور را منزوی‌تر می کند.
جبهه اصلاحات ایران با انتشار بیانیه‌ای مصوبه اخير مجلس به منظور تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برخلاف مصالح ملی، امنیت کشور و منافع مردم ایران خواند و...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: جبهه اصلاحات ایران
نویسنده: جبهه اصلاحات ایران

ادبیات و آرمانگرایان اجتمایی

برخلاف ماركس كه اغلب جهت سرگرمي،رفع خستگي و لذت،رمان ميخواند، انگلس اهميت سياسي واجتمايي مهمي براي رمان قائل بود. طبق نظر مورخين،انگلس درتمام عمر ،خودرا به گونه اي باانواع ادبيات جهاني مشغول نمود و رابطه آنهاراباسياست و جامعه جويا شد. اومدتي نيز به مطالعه وتحقيق در زبان فارسي پرداخت. انگلس ميگفت كوشش ادبي و زباني مارتين لوتر،پايه گذار مذهب پروتستانتيسم ، درزبان آلماني مهمتر ازانقلاب و رفرم او در كليساي غرب است. انگلس خود درجواني نمايشنامه اي با عنوان (كولا) نوشت.

 آن کدام شاعر گمنام ، خسرو گلسرخی و یا سعید سلطانپور بود که فریاد زد ، اشعارش باید سینه به سینه گردند ، نه در مجلات ادبی یابصورت کتاب منتشر شوند،بلکه درشبنامه ها واعلامیه های ممنوعه. چون شعرجویای خواننده نیست،بلکه درانتظارعکس العمل است.شعرتاکتیک ادبی است،نه سرگرمی وسیاست فرهنگی.شعر،کوتاه ترین فرم برای بیان حال واحوال نزار روزانه مااست.

اشتغال به ادبیات درتاریخ مبارزات اجتمایی، هیچگاه ادبیات صرف نبود،بلکه آزمایشی برای ساختن قدرت مواد منفجره بود.

شورشگران میگفتند،فرهنگ نه دکور است ونه وسیله ای برای آرامش وتخدیر ملی،بلکه نشانی ازآزادشدن انرژی انسانی است.

غیرازسیاست وعدالت،موضوع- رابطه بین هنر واخلاق – ازآغاز نظرفعالین اجتمایی رابخود نیزمشغول کرد. انگلس درنامه ای به مینا کائوتسکی یادآوری میکند که ادبیات خط دار و مسئول با ادبیات تبلیغاتی و شعاری فرق میکند.

بوخارین و تروتسکی بقتل رسیدند چون نظریات ادبی-فرهنگی آنها با سیاست روز استالینیستسی همخوان نبود.به شهادت تاریخ غالب مبارزین و آرمانگرایان اجتمایی آنزمان دوستدار ادبیات نیز بودند.مارکس درجواب دخترانش،که درسالهای آخرزندگی،ازاو پرسیده بودند،به کدام نویسندگان علاقمنداست؟،گفت: آشیلوس،سروانتس،شکسپیر و گوته، نه فلوبرت و بوشنر . لاسال،مبارز دیگر جنبش کارگری وسوسیال دمکرات آلمانی میگفت، نویسنده نباید به قهرمان اثرش یک جهانبینی تلقین کند که خارج ازافق عصراوقرارداشته باشد.و روزا لوکزامبورگ و لنین درباره آثار تولستوی نقد مینوشتند. انگلس رمانهای چندهزار صفحه ای بالزاک رابدقت خواند،نقد وتجزیه وتحلیل نمود.

زمانیکه لنین دربستر مرگ درسال ۱۹۲۳ پیرامون ادبیات تبلیغاتی مقاله – قدری کمتر،ولی با کیفیت بهتر –رامنتشرکرد،بوخارین مقاله- انقلاب کارگری و فرهنگ – رانوشت وحزب را متهم به اشاعه ادبیات چاپلوسانه نمود.

به روایتی، انگلس کتاب (خانواده مقدس ) خود را باتکیه بررمان آنزمان مشهور ( راز و رمزهای پاریس ) نوشت. ۹ سال قبل از انتشار مانیفست کمونیست، انگلس ۱۹ ساله نقدهای ادبی خودرا بانام مستعار، فریدریش اسوالد، برای مطبوعات میفرستاد.

محققی در کتابی بنام ( مارکس، انگلس و نویسندگان ) ادعا میکند که بخش اول مانیفست کمونیست، بدون کتاب ( کمدی انسانی ) بالزاک غیرقابل تصور است.

باوجود اینهمه اهمیت برای ادبیات درمیان نظریه پردازان آرمانگرا، روزنامه ( پرچم سر خ )،ارگان حزب کمونیست آلمان،اولین بار درسال ۱۹۲۰ دارای بخش فرهنگی شدوبه معرفی ادبیات اجتمایی ترقیخواه پرداخت .

پیرامون مطالعات وعلاقه مارکس به خواندن و نوشتن میتوان گفت،زمانیکه اوشاعر جوانی بود،به نامزدش نوشت : کاغذ و یادداشت ها را اینروزها غورت میدهم. مارکس بعدها یکبار تعریف کرد که او مثل ماشین عظیمی است که اوراق رمانها را غورت میدهد تاسرانجام مطالب تحقیقی جدیدی را بتواند روی کاغذ بیاورد. به نقل ازشاهدین،مارکس همزمان گاهی ۲-۳ رمان دردست مطالعه داشت.اودرکنار داروین یکی از رمان خوانان پرکار عصر خودبود. اوعلاقه خاصی به رمانهای قرن ۱۸ مخصوصا آثار: آلکساندر دوما، و والتر اسکات داشت. مارکس اهمیت خاصی برای رمانهای طنز و یا ماجراجویانه مانند دن کیشوت قائل بود. احترام مارکس به بالزاک در حدی بود که او میخواست نقد مفصلی درباره کتاب کمدی انسانی او بنویسد. مارکس در مقدمه کتاب (نقداقتصاد سیاسی) می نویسد که آشیل،قهرمان کتاب هومر،درعصر سرب و باروت غیرقابل تصوراست.ژانر تراژدی محصول و فرم ادبی  خاص تحولات اجتمایی یونان باستان بود،ما هومر کارگری نخواهیم داشت چون محیط اجتمایی وتاریخی هومر سپری شده است. ازجمله اصطلاحات مورد علاقه مارکس درباره انسان،-دوران کودکی ابدی-بود،یعنی در نظر اوانسان همچون کودکی بازیگوش همیشه درجستجوی هنر خواهد ماند.

برخلاف مارکس که اغلب جهت سرگرمی،رفع خستگی و لذت،رمان میخواند، انگلس اهمیت سیاسی واجتمایی مهمی برای رمان قائل بود. طبق نظر مورخین،انگلس درتمام عمر ،خودرا به گونه ای باانواع ادبیات جهانی مشغول نمود و رابطه آنهاراباسیاست و جامعه جویا شد. اومدتی نیز به مطالعه وتحقیق در زبان فارسی پرداخت. انگلس میگفت کوشش ادبی و زبانی مارتین لوتر،پایه گذار مذهب پروتستانتیسم ، درزبان آلمانی مهمتر ازانقلاب و رفرم او در کلیسای غرب است. انگلس خود درجوانی نمایشنامه ای با عنوان (کولا) نوشت.

گروهی از صاحبنظران،له و علیه هنر و نقد ، مینویسند ، هنر مقوله ای است مقدس؛ حیف اگر ازآن برای اقدامات تبلیغاتی سوء استفاده گردد. اقدام و رفتار انتقادی،مفیدترین روشی است که گذشته را برای ما روشن میکند، حال را مشخص می نماید و امکانات آینده را قابل تصور میسازد.

لنین درباره منتقدی بنام برونو بائور، شکایت میکند که ، بعضی از این آقایان به پرستش نقد میپردازند، انگار که گویی آن مهمتر از عمل،حزب و سیاست است. آنها حاضرند هر عمل سیاسی را در راه نقد انکار کنند .و پلخانف با اعتماد به نفس خاصی می نویسد ، به عنوان هوادار جهانبینی مادی،میگویم که وظیفه منتقد آن است که ایده یک اثر را از زبان هنری به زبان جامعه شناسی انتقال دهد، چون وظیفه منتقد،عمده کردن موضوع خنده یا گریه در اثر نیست، بلکه کمک به فهم آن است. پلخانف نخستین بار رابطه ای دیالکتیکی میان فایده اجتمایی و لذت زیبایی شناسانه در هنر را مطرح کرد. اودرسال ۱۹۰۵ دررابطه با مقاله لنین-سازمان حزبی و ادبیات حزبی-،مطلبی باعنوان –ادبیات نمایشی از نقطه نظر جامعه شناسی- رامنتشر نمود .

به نظر کارشناسان، تئوری ادبی مارکسیستی بدون نقد آثار رئالیستی بالزاک غیرقابل تصوربود.بالزاک خود،ادبیات زمانش را بدو دسته : ادبیات ایدهها مانند آثار استاندال و ادبیات توصیفی و داستانسراییی،مانند ویکتور هوگو،شاتوبریان و والتر اسکات تقسیم نمود. او با اشاره به ادبیات ایدهها میگوید، به تصویر کشاندن جامعه مدرن با روشهای ادبی قرن ۱۷ و ۱۸ غیرممکن است.

بوخارین می گفت ، انقلاب باید فرم های ادبی را نیز بغلطاند ، به نظر او موضوع فرهنگ بعد از بقدرت رسیدن،مهمترین مشکل تمام انقلابات است، پیروزی و شکست هر انقلابی بستگی به شکوفایی فرهنگ آن دارد، عقب افتادگی فرهنگی،سبب عقب افتادگی سیاسی میشود و خطری برای بازگشت توتالیتاریسم و بیزانسیسم است .

امروزه محققین،پایه کلاسیک نظریات هنری چپ رابراساس اندیشه های استتیک هگل و کانت میدانند. چرنیشفسکی میگفت، فرق بین تاریخ و هنر در این است که تاریخ پیرامون زندگی اجتمایی و هنر درباره زندگی خصوصی انسانها گزارش میدهد.

تروتسکی،بانام واقعی لیون چاه سنگی،یکی دیگر از قربانیان بیشمار ترور استالینستی،میگفت، ادبیات پدیده ای است پیچیده که از سنت،موضوعات شخصی و انگیزههای فردی تشکیل شده. اودرمخالفت بالنین درسال ۱۹۲۴ مقاله – فرهنگ کارگری وهنر کارگری – را پیرامون نقش  ادبیات نوشت. به نظر گروهی از منتقدین چپ، تروتسکیسم ادبی کوشید تا نظریات فروید را با ماتریالیسم آشتی دهد. تروتسکی درسال ۱۹۳۸ درتبعید،بانامی مستعار،همراه با  آندره برتون،درفرانسه مانیفستی منشر کرد که درآن خواهان هنر مستقل انقلابی،بدون دخالت دولت شد. او میگفت، برای شکوفایی هنری احتیاج به آزادی نامحدود تاحد آنارشیسم است، چون هنر ،باید و نباید،و امر و نهی، هیچ حاکم و قدرتمندی را تحمل نمی کند .

 

Tschernyschewskj,Nikolai (1828-1889)

Bucharin,Nikolai(1888-1938)

Plechanov,Georgij(1856-1918)

Trotzki,Leo(1879-1940)

تاریخ انتشار : ۲۴ تیر, ۱۳۸۳ ۱۲:۴۰ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

بیانیۀ میرحسین موسوی از زندان اختر

روایت زنان افغانستانی از رد مرز

در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند

عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم

شوخیِ تلخِ تاریخ!

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن