برویم
اسماعیل خویی
تردید مکن! بیا از اینجا برویم
وقت است، دگر، برای ما، تا برویم
هنگام ِ گذشتن است از این منزل نیز
پا پس چه کِشی؟! بیا از اینجا برویم.
اینان همه خسته پای درماندگی اند
بگذار بمانند:بیا ما برویم
این برکه ی خُرد مقصدِ ما نَبُوَد
ما آمده ایم تا به دریا برویم
هر چند که، تا مقصدِ ما ، ره دور است،
ما راست پَر، از شورِ طلب، پا، برویم
گر درّه بُوَد، به درّه آییم فرود؛
ور کوه بُوَد، ز کوه بالا برویم
بر رود، چو موج ها، سَبُک سر گذریم؛
در دشت، چو آهوان، سَبُک پا برویم
از دیده به دل توشه ی شادی برسد
با شورِ دل انگیزِ تماشا برویم
آسایش تن، اگرچه بایا، بس نیست
با رامشِ جان بخشِ دل آسا برویم.
ما راست قرار این که به دریا برسیم
یاد آر که باید که بدانجا برویم
رفتن به رسیدن ار نیانجامد نیز،
باید که بمیریم به ره، یا برویم
گو پیش بیاید آنچه آید؛ باید،
بی دغدغه و وسوسه، تنها برویم
خود مَقصَدَکی ست سوی مقصد هر گام
بر فرشِ رسیدن ایم ما، تا برویم.
آغازه ی نابودنِ ما ماندنِ ماست
بگذار بمانند: بیا ما برویم
***
گفتِ سنگها (بخش هایی از یک شعر بلند)
منصور کوشان (دیماه١٣٢٧ – در گذشته بهمن ماه ١٣٩٢)
١
سنگی به سنگ دیگر گفت
– بر سینهات
این نقش
نه سبز بهار
نه سبز سراب
سنگ دیگر گفت
– بر سبز عاشقان
نقشست
تنها
جان عاشقانِ سبز
سبز
٢
سنگی به سنگ دیگر گفت
– مدام در ایستگاه
مدام در میانهی راه
مدام ماندن در این ماندنِ مدام
مدام ناآگاهی از مرگِ مدام
سنگ دیگر گفت
– مدام ممتاز از ایستگاه
مدام ممتاز از میانهی راه
مدام نماندن در این نماندن مدام
مدام آگاهی بر مرگ مدام
٣
سنگی به سنگ دیگر گفت
– از چهرو نشان این انسان مرده گشتهای؟
سنگ دیگر گفت
– از آنرو که وقتی زنده بود
نشانی از من بود.
۴
سنگی به سنگ دیگر گفت
– تو را چه رازیست
در تواناییِ شاخهی گل
و در ناتواناییِ ضربهی پتک؟
سنگ دیگر گفت
– ظرافت زیبایی
دلم را میترکاند
خشونت زشتی
وجودم را میفشرد.
۵
سنگی به سنگ دیگر گفت
– زیبایی
پیکری از توست
سنگ دیگر گفت
– چون آینه
پیکری از توست
…
***
دانته اینجا را نگاه کرده بود
رباب محب
اشکهایشان را در صف گوشت ریخته
برای زمینی که سخت زیر پایشان له له بزند ـ
تا کودکان مرگ باشند ـ روبروی هم
کسی رفته بود
زنانی آمده بودند
(و مرگ ِ خوش خط و خال سنگی بود
که با پای خود نیامده بود ـ
از مدار منظومه ای رها شده بود)
با پای خود پرتاب شده
توی کوچه های تاک و انگور ـ
گورشان طبقی
طبق ـ
طبقی، خالی از رونق و رویا
کسانی رفته بودند. مردی آمده بود
(و مرگ ِ خوش خط و خال آبی بود
بوی خاک شخم زده همراهش نبود
از هزار آوار گذشته ـ
پیدا شده بود)
مردی بود مرگ
زیر نقابش ـ
نفس که می کشید
بوی استخوان مرده در گلوش می پیچید
و آنگاه…
همگان رفته بودند
و دیگر هیچکس نیامده بود
(و مرگ ِ خوش خط و خال
خواب دانته بود
زیر سقف های بی دیوار ـ
خدا شده بود)
***
شبی سرد و سنگین
رحمان
در زیر پوست این شب آرام
شهر از هیجان، بازمانده
رهگذرانی چند
خسته و آرام
در عبور از تاریکی
راه می پویند به منزلگاه خویش
در زیر پوست این شب غمگین
خون نیست بر کف خیابان
آنجا که
بیداد شد
موج فریاد نیست
خیابان، نفس بریده
و در انتظار صبح
سر بر بالین
واپسین نفسهایش گذاشته…
اتوموبیلی با چراغ خاموش
ایستاده بر سر تقاطع
و در پشت شیشه های مه گرفته
تنی چند، چون سایه
لحظههای خاموش انتظار را
به تماشا نشستهاند
عابرانی چند…
با شانههای فرو افتاده
و در سکوتی سنگین
از حصار تنگ زمان گذشتند
گام بر معبر خیابان گذاشتند
زنی دست کودکی را گرفته
به آنسوی خیابان،
شلنگ انداز می گذرد…
موتورسوار سمجی، چون رعد
گذشت
اضطرابی نا بهنگام
ترسی موهوم را
بر چهره زن نشاند
تمام پنجره های رو به خیابان
بسته است
چراغها رو به خاموشی میرود
شبی سرد و سنگین
پر از سکوت
فرا می رسد
شبی از شبهای
سرد زمستان
شبی سرد
همچون، جهانی سرد
***
“برادر”ی
“کیشو”
تبریز دهی به نام “میلان” داریم!
نزدیکی شهر رشت “آلمان” داریم!
اصل”وین” و”کن” و”میامی” اینجاست
در قلب کویر لوت “ریگان” داریم!
ما جای ایالت “میشیگان” شما
در میهن خویش “دشت میشان” داریم!
عمری است که جای “رم” در این کشور “قم”
آبادتر از کل “واتیکان” داریم!
ما جای جناب “آنجلینا جولی”
در کشورمان قالی کرمان داریم!
یک سوم مغز بخش “ناسا” از ماست
چون بورس حراج مغز ایران داریم!
در پاسخ “بیست وهشت مرداد” شما
ما “سیزدهم ز ماه آبان” داریم!
ما “مادر”مان یکیست در هر دو زبان
در واژه “برادر”ی یکسان داریم!
با این همه اشتراک تاریخی، ترس
از دوستی”جواد” با”جان” داریم!
*کن، وین، میلان، میامی و آلمان نام مناطقی در ایران اند.
برادر و مادر واژه های مشترک در زبان های فارسی و انگلیسی اند.
