پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴ - ۰۷:۳۹

پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴ - ۰۷:۳۹

توهم آزادی از دهانۀ موشک: افشاگری علیه مدافعان حملۀ نظامی به ایران
آزادی از میان اجساد مردم، آوار خانه‌ها و بمباران کشور زاده نمی‌شود. دموکراسی را نه با موشک، بلکه با اراده و فداکاری خودمان می‌سازیم؛ نه با همدستی با دشمن، بلکه...
۱۲ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز ورزنده
نویسنده: بهروز ورزنده
محکومیت حمله به زندان اوین و ضرورت آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی
نهضت آزادی ایران در راستای راهبرد تقویت همبستگی ملی که آثار برجسته آن را در جریان جنگ تحمیلی اخیر شاهد بودیم، بازگشت حاکمیت به مردم و تحقق مطالبات ملی از...
۱۲ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: نهضت آزادی ایران
نویسنده: نهضت آزادی ایران
نیاز به بلوغ بیشتر سیاسی، و جسارت مدنی
اکنون بیش از هر زمان، نیاز حیاتی جامعۀ ایران بازیابی و تقویت «استقلال اندیشه» و «سازمان‌دهی مستقل سیاسی» است. ما باید بتوانیم در دل بحران، بدون اتکا به حاکمیت یا...
۱۲ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: سعید مقیسەای
نویسنده: سعید مقیسەای
اوین؛ زندانی که از آسمان بمباران شد و از زمین خیانت دید
حمله به زندان اوین، چه از منظر حقوق بین‌الملل، چه از دیدگاه وجدان انسانی، یک جنایت محض بوده و از مصادیق روشن جنایت علیه بشریت است. همزمان، آن‌چه جنبه‌ای دیگر...
۱۲ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: حمید آصفی
نویسنده: حمید آصفی
آتش‌بس تا استقرار صلح پایدار!
کارگران و زحمتکشان نیک می‌دانند که راه رفع ستم‌های نزدیک به نیم قرن جمهوری اسلامی نه با جنگ و تجاوز علیه میهن هموار شدنی است و نه با تکیه به...
۱۱ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: راهکار سوسیالیستی
نویسنده: راهکار سوسیالیستی
چند کشور آماده‌اند که از همین فردا تولید سلاح هسته‌ای را آغاز کنند؟
امروزه علاوه بر «پنج کشور هسته‌ای»، چهار کشور دیگر نیز دارای سلاح هسته‌ای هستند. در عمل، ما یک «نه کشور هسته‌ای» داریم که به آن «کلوپ هسته‌ای» می‌گویند. اما تل‌آویو،...
۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: والنتين کاتاسانف
نویسنده: والنتين کاتاسانف
ایران باید بماند و ما باید با ایران بمانیم
برای مخالفت بی‌بروبرگرد با تهاجم اسراییل به ایران حتی نیازی نیست به وطن‌دوستی یا عشق به میهن متوسل شویم که حالا لازم باشد بر سر معنای هر از این مفاهیم...
۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: حسام سلامت
نویسنده: حسام سلامت

ورای بهانه تراشی و دلتنگی برای آرامش تکرار گذشته

جالب است که در زبان و فرهنگ فارسی، ما عقل سلیم داریم بعنوان معیارپایه، در حالیکه در زبان و فرهنگ "غربی"، عقل عامیانه (سنسو کمونه از لاتین) وجود دارد. عقل سلیم را می توان "نخبگان گویند" و عقل عامیانه را "همگان گویند" تعبیر کنیم. عقل سلیم ما در لاتین میتواند برابرنهاد بن سنس، بمفهوم "نخبگان گویند" باشد.

دموکراسی بعنوان یک وضعیت، یک شیوه بودن جامعه

یا زد و بند بین منافع خاص

در یونان باستان مفهوم دموکراسی، و در رم، دوگانه امپراتوری و جمهوری، در مرحله یی از تحولات تاریخی یا دقیق تر، نقد گذشته، شکل می گیرند که هستی بعنوان “بودن بیرونی” از هستی بعنوان “بودن درونی” متمایز شده و شکلی از مدیریت شعور تعالی یافته تر و فوقانی که در قشری خاص بروز می یابد را پایه می گذارد.  این مفهوم یا پختگی تاریخی، نقد گذشته، همان چیزی است که امروز بنام سکولاریسم یا عامیانه تر و بخطا، شاید هم عوامفریبانه، جدایی دین از سیاست می نامند.

 

اصولا جامعه صنعتی هم در مفهوم و هم در هستی، جامعه اخص این تمایز بین “بودن بیرونی” و ” بودن درونی” می باشد.  این تمایز در حقیقت بزرگترین کشف و انقلاب فکری بشر می باشد- چیزی که “بیرونی کردن”  (اکسترنالیزایشن) نامیده شده است. تمام اسطوره گرایی باستان در تمام جوامع، تا ساختن بت، شکلگیری ادیان چند خدایی و بالاخره ادیان تک خدایی، در حقیقت سرگذشت این تمایز هستند.  انسان خود را از محیط، یعنی  سایر اعضاء و اشیاء، و عوامل اطراف خود تشخیص داده و متمایز می کند. این “تشخیص و تمایز” اساسا در مرحله نخست بمفهوم نقد منفی (سلبی) برای دفاع از خود بوده است. در مرحله نقد مثبت (ایجابی) در واقع آن روندی شروع می شود که میتوان شکلگیری تمدن نامید. ساده کنیم، ما همیشه نسبت به غیر خود سریعتر آگاهی پیدا می کنیم تا به خود و این همان چیزیست که غریزه بقاء نامیده شده است و بدون شعور اتفاق می افتد- با برخورد به در بسته شیشه یی، متوجه شیشه “غیر خود” می شویم واز این طریق متوجه “خود”- مرحله سلبی  آگاهی یابی.

 

وظیفه بنیادی هر واحد هستی و از جمله خود هستی، حفظ و بقای خود یعنوان هستی است- شاید خطا نباشد که بگوییم، این تنها  یا مهمترین قانون نفسی خود هستی است – یا درحقیقت، هستی همان بقاء می باشد. هزاران سال تا رنسانس و بالاخره جامعه صنعتی، تمام کوشش و کشش انسان، تثبیت هستی یا بقایش بوده است ، و در این مسیر تمام کوششهایش برای پشت سر گذاشتن قطعی این مرحله با شکست روبرو شده است.  فیلسوفان و دانشمندان بسیاری همین “پدیده” را مبداء بسیاری دستگاههای فلسفی و نظری خود قرار داده اند- تا همین اخیر در فروید و مشابه – ترس از مرگ.  مارکس نیز در بطن، همین پدیده را با زبان و بیان طبقاتی مطرح کرده است – جامعه طبقاتی ، اساسا، جامعه “حفظ و بقاء” است-  شعار این دوره بسیار طولانی تاریخی “هرکس دستش بر کلاه خود باشد و گلیم خود را از آب بکشد ” بوده است. مرگ بعنوان یک پدیده تاریخی، با مرگ بمفهوم یک پدیده پیش تمدنی، اساسا متفاوت می باشند.  هستی چیزی بنام مرگ را نه تجربه می کند و نه می شناسد زیرا “هست” هست، و آنچه ما عدم می نامیم نیز حاصل تمدن بشریست. بزبان دیگر، ما عدم را از دل “عملکردی” و “ناکارآیی” بیرون کشیده و بمفهوم تبدیل کرده ایم- عدم از خصوصیات هستی نیست وتنها اعتبار نسبی دارد.

 

این تشخیص و تمایز “غیر” – هنوزاز “خود” چون بالقوه”خود” است –  در”نقد سلبی”، آگاه نیست، و هنوز در همان روند غریزه یی حفظ و بقاء، قرنها طول میکشد تا به “نقد ایجابی” تشخیص “خود” رسیده و بالاخره دوگانه “خود” و “غیر” بعنوان نخستین “قدمهای” شکلگیری شعور بشر و آنچه تمدن می نامیم، زاده می شود. این روند تمایز هست بعنوان ” بودن بیرونی” و هست بعنوان ” بودن درونی”، در واقع گذاریست کیفی یا متعالی که می توانیم جابجایی عمودی بنامیم. انسان دیگر با شروع مرحله ایجابی و پایه ریزی تمدن، بمرور”غیر” را در خدمت خود در می آورد- اساس تمدن، تمام این رابطه بین “خود” و “غیر” می باشد. این دوگانه سرنوشت آفرین، در مرحله بعدی ، به سه گانه “خود”، “ناخود” و “غیر خود” تبدیل می گردد که بترتیب به مفهوم “هست”، “شرایط هست” و “عدم” یا، خود و دوست و دشمن، می باشند.

 

تفاوت دوگانه سرنوشت ساز یا بزبان امروز راهبردی، با سه گانه بعدی ظاهرا بسیار ناچیز می نماید، در حالیکه یکی از بزرگترین تحولات را موجب می شود. شکلگیری و تشخیص “نا خود” که در حقیقت واسط بین “خود” و غیر خود “عدم خود” یا آنچه دشمن نامیده می شود، می گردد، انسان را بطور قطع از دنیای حیوانی جدا ساخته و پایه همزیستی اجتماعی و بسیاری تحولات بعدی جامعه انسانی می گردد.  عصر دوگانه های از قبیل “نور و ظلمت” به پایان می رسد- و ساختن امکانپذیر می گردد. در حقیقت، عصر فلسفه و کلا اندیشه پایه گذاشته می شود- وجود “ناخود” زمینه و امکان گفتگو را نیز بوجود آورده و اندیشه و اندیشیدن متولد می شود.  دموکراسی یونانی درعمل و در تفکر، و جمهوری رم،  در همین اثنا امکان بروز می یابند.  ظاهرا جمهوری تصحیح مخاطره استحاله عوامفریبانه دموکراسی می شود، و دموکراسی مانع انحراف و فساد جمهوری به دیکتاتوری می گردد.  این دوگانه لازم و ملزوم دموکراسی و جمهوری، بعدا، هم شرایط مناسب شکلگیری و بالاخره استقرار جامعه صنعتی شده، و هم شرایط بقاء این جامعه.  هستی اجتمایی بعنوان “بودن بیرونی”، دولت (استیت)، و هستی اجتماعی بعنوان “بودن درونی”، فرد، حکومت (گاورنمنت)، امکان بروز یافته و جوامعی را که در آن زندگی میکنیم و آینده را رقم میزنند، پایه گذاشته و مدیریت می کنند.

 

در دوران گذار، ترتیب تحول و اعمال تغییرات عبارت از رهبری، برنامه ریزی، مدیریت است که انعکاس و ضامن تعالی عمودی جامعه می باشد، و پس از استقرار این تحول، این ترتیب به شکل مدیریت و برنامه ریزی، ضرورت یافته و رهبری به پیشتازی و پیشوایی تقلیل پیدا می کند و جامعه در وضعیت تبدیل و تغییرات (ترانسفورماتیو) یا تحرک افقی قرار می گیرد و با شیوه سیاسی دموکراسی و جمهوری اداره می شود. در تعالی عمودی، عملا، برنامه ریزی و مدیریت چون هنوز وجود ندارند، بعنوان تشخیص و تمایز و تقسیم کار در حوزه رهبری – بعنوان تدبیر- شکل گرفته و بعدا از آن متنزع شده و ارگانهای مدیریتی اعمال اقتدار دولت (استیت)، یا آنچه حکومت (گاورنمنت) می نامیم، را تشکیل خواهند داد.  ترکیب دموکراسی و جمهوری، در حقیقت، زمینه گشایش دولت (استیت)، به سمت در بر گیرنده تمام احاد جامعه، را بوجود می آورد – انعطاف و اتساع دولت   (استیت) و فراگیری اقتدار آن یعنی حکومت (گاورنمنت).  دولت(استیت)، هستی اجتماعی بعنوان ” بودن بیرونی”  یا جمع (کلیت یا کل)، و حکومت (گاورنمنت)، هستی اجتماعی یعنوان “بودن درونی” یا فرد (احاد یا جزء)، می باشند.

 

از سوی دیگر، انتقال  سه گانه “خود”، “ناخود”، و “غیر خود” به حوزه تمدن، در جانب شم تاریخی، یعنی فرهنگ، خود سرگذشتی بسیار پیچیده تر پیدا میکند و بخش مهمی از سرگذشت تمدن انسانی سرگذشت تغییر و تحول این سه گانه است که در یک روند “سلبی- ایجابی”  تداوم پیدا کرده و به تعابیر خرد و عامیانه (کامن سنس) ضدیت گرا از قبیل  “دوست و دشمن”، ” مومن و کافر”، ” اهورا و اهریمن”، ” نور و ظلمت”، و بسیاری دوگانه هایی از این قبیل دامن زده است که عملا همزیستی جمعی را به مخاطره انداخته اند. اما این تعابیر خرد و عامیانه  ، در همان روند نقد یا “سلبی- ایجابی” فرهنگی، مقدمه دستگاههای بزرگ فکریی بوده اند که به مفاهیم “عقل کلان” و “تدبیر خرد” – فلسفه” و “علم”- پایه داده اند.

 

 جالب است که در زبان و فرهنگ فارسی، ما عقل سلیم داریم بعنوان معیارپایه، در حالیکه در زبان و فرهنگ “غربی”، عقل عامیانه (سنسو کمونه از لاتین) وجود دارد. عقل سلیم را می توان “نخبگان گویند” و عقل عامیانه را “همگان گویند” تعبیر کنیم. عقل سلیم ما در لاتین میتواند برابرنهاد بن سنس، بمفهوم “نخبگان گویند” باشد.  ما در فارسی، عملا، “عقل عامیانه” یا توده نداریم و در دستورات قدسی و یا شاید عرفی نیز، بعنوان “غیبت گویی” مذمت شده است.  این وضعیت موجب شده است که “عقل سلیم” یا نخبگان گویند، عملا از یکسو، بنوعی، فرهنگ و ارزشهای فرهنگی را همگانی کرده است – مراسم مذهبی، روضه خوانی ها، دعا و نیایشها، نماز جماعت، خطبه های نماز، و حتی اخبار و شیوه های ارایه آنها، و بسیاری جوانب دیگر از این قبیل- و از سوی دیگر، نظرات و بهمراه آنها، منافع و مصالح خاص را نیز همگانی کرده اند. امروزه این ویژگی امتزاجی (اینتگریتیو)، که بازمانده زمانه پیش از تشخیص و تمایز هستی بعنوان “بودن بیرونی” از هستی بعنوان “بودن درونی” می باشد، مشگلات بزرگی را در تمام زمینه های حیات اجتماعی بوجود آورده است. از یکسو  موجب تمایل شدید ضد اندیشه یی (آنتای اینتلکتوالیست) و از سوی دیگر، گسترش عامیانه گری عوامفریب (ولگاریزایشن)، شده است.

 

دو جانبی که در گرامشی، از یکسو او را در مخاطره “امتزاج کاتولیکی عامیانه گرا” کروچه یی قرار میداد، وا ز سوی دیگر، موجب نفوذ درک “امتزاجی” (اینتگرایتیو) فرهنگ عامیانه در چپ ایتالیا، می شد.  همین اتفاق البته قبلا از انگلس بعد از مارکس نیز نمایان می گردد، با این تفاوت که در انگلس، بصورت “امتزاج طبیعت گرا” بروز یافته است. و از اینجا نفوذ تعبیرساختار گرا و پوزیتویست از مارکس، یعنی، تخلیه مارکس از عنصر خلاق اش، اتفاق می افتد. مارکس هستی بعنوان ” بودن بیرونی” و هستی بعنوان “بودن درونی” را از هم متمایز و مشخص دیده بود، و سپس آنها را باهم برای پیشبرد تحول اجتماعی بهم باز گردانده بود. این تشخیص و تمایز در واقع هسته و روح نقد او به جوامع پیشین و مشخصا به جامعه فئودالی و در ابعاد وسیع نقد گذشته بشریت، تولید تاریخ، بعنوان جامعه طبقاتی و پشت سر گذاشتن آن، بکار رفته است. اصولا بحث او را جع به طبقات و مفاهیم مرتبط با آنها، حول این تشخیص و تمایز گشته است. به تعبیری ساده شده، جامعه طبقاتی اساسا “جامعه حفظ و بقاء” بوده  ودارای “هستی امتزاجی” است. در مقابل جامعه غیر طبقاتی، “جامعه وفور و تداوم بقاء” و سازمان یافتگی براساس تشابه و تفرق فراگیر می باشد- مفاهیم “وفور”، ” تداوم بقاء”، و “مشخص و متمایز (غیر امتزاجی تنوع گرا)”، مفاهیمی اساسی در درک این مسئله می باشند.

 

 

 

 

تاریخ انتشار : ۲۰ فروردین, ۱۳۹۱ ۱۰:۵۰ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

۸ تیر، روز فداییان جان‌باختهٔ خلق؛ میهن‌دوستانِ انقلابیِ راهِ آزادی و رفعِ ستم از زحمت‌کشان!

در ۸ تیر امسال و در روزهایی که تجاوز جنایت‌کارانهٔ حکومت نژادپرست و نسل‌کش اسراییل و دولت امپریالیستی آمریکا به میهن عزیمان ایران باز ردّ پای خونینی از جان و هستی عزیز هم‌میهنانمان در جای‌جای ایران از خود به جا گذاشته است، یادی از رفقای عزیزی نیز ضروری‌ست که در جریان دقاع از میهن‌مان در برابر تجاوز نطامی عراق طی دو سال دفاع میهنی در راه میهنی که تا پای جان دوستش داشتند، جان باختند.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

۸ تیر، روز فداییان جان‌باختهٔ خلق؛ میهن‌دوستانِ انقلابیِ راهِ آزادی و رفعِ ستم از زحمت‌کشان!

در ۸ تیر امسال و در روزهایی که تجاوز جنایت‌کارانهٔ حکومت نژادپرست و نسل‌کش اسراییل و دولت امپریالیستی آمریکا به میهن عزیمان ایران باز ردّ پای خونینی از جان و هستی عزیز هم‌میهنانمان در جای‌جای ایران از خود به جا گذاشته است، یادی از رفقای عزیزی نیز ضروری‌ست که در جریان دقاع از میهن‌مان در برابر تجاوز نطامی عراق طی دو سال دفاع میهنی در راه میهنی که تا پای جان دوستش داشتند، جان باختند.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

توهم آزادی از دهانۀ موشک: افشاگری علیه مدافعان حملۀ نظامی به ایران

محکومیت حمله به زندان اوین و ضرورت آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی

نیاز به بلوغ بیشتر سیاسی، و جسارت مدنی

اوین؛ زندانی که از آسمان بمباران شد و از زمین خیانت دید

آتش‌بس تا استقرار صلح پایدار!

چند کشور آماده‌اند که از همین فردا تولید سلاح هسته‌ای را آغاز کنند؟