گزیدەای از اخبار
روزنامه آمریکایی “نیویورک‌تایمز” در روزهای اخیر در گزارشی به نقل از مقامات دولت آمریکا اعلام کرد آمریکا و ایران درباره اصول مذاکرات دوجانبه درباره برنامه هسته‌ای ایران به توافق رسیده‌اند، گزارشی که البتە بعدا هم ایران و هم آمریکا آن را تکذیب کردند.
در حول و حوش همین گزارش نیویورک تایمز، در روزهای اخیر، طبق اخبار رسانەها،سخنگوی کاخ سفید از آمادگی رئیس‌جمهور این کشور برای مذاکره با ایران درباره برنامه هسته‌ای تهران خبر داد. اما این سخنگو در همان حال تاکید کرد آمریکا هنوز هیچگونه مذاکره‌ای را برنامه‌ریزی نکرده است. و از طرفی دیگر سایت آفتاب خبر داد کە در حالی که دولت‌های آمریکا و ایران هر گونه مذاکره میان خود را انکار می‌کنند، رسانه‌های غربی، اطلاعات تازه‌ای را درباره این مذاکرات پنهانی منتشر کرده‌اند. و در ادامە همین خبر “سایت انتخاب” نیز نوشت کە روزنامه لوموند نوشته که دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی طی سال های اخیر به ویژه در کشور سوئیس در چارچوب آن چه “دیپلماسی موازی” خوانده می شود با یکدیگر گفت وگو کرده اند. لوموند هم نوشتە که رابرت اینرون، یکی از مقامات دولت آمریکا که در سال ۲۰۰۹ پیشنهاد مبادله اورانیوم غنی شده را به ایران دادە بود، به طور ویژه و مخفی با علی اکبر ولایتی گفتوگو کرده است. سفر ولایتی به آمریکا همراە با طائب رییس سازمان اطلاعات سپاه نیز از جملە خبرهای دیگری بوده است کە در رابطە با پروندە اتمی ایران در سطح جهانی در سطح رسانەها مطرح بودە است.
چند نکتە
در رابطە با این اخبار منتشر شدە می توان بە چندین نکتە در سطح رویدادها توجە داشت:
ـ مذاکراتی در سطح غیر علنی صورت گرفتە و دارد صورت می گیرد،
ـ در این مذاکرات مستقیما بیت رهبری و سپاە حضور دارند،
و در رابطە با علل نیز می توان بە نکتە زیر توجە نشان داد:
ـ ظاهرا توجە هر دو طرف بە نتایج دهشتناک تحریمها آنان را بە این نتیجە رسانیدە است کە موقع گفتگو فرارسیدە است (طرف جمهوری اسلامی از نگرانی و طرف آمریکائی از خشنودی تاثیرات تحریم ها(، و بە همین جهت است کە سخنگوی کاخ سفید از آمادگی رئیس‌جمهور این کشور برای مذاکره با ایران درباره برنامه هسته‌ای تهران خبر دادە و نمایندگان درجە اول رهبری نیز در یک دیپلماسی مخفی بە چنین آمادگی ای ظاهرا لبیک گفتەاند.
اما آنچە جالب توجە است، شیوە مذاکرات است کە بە شیوە غیر علنی و مخفی پیش بردە می شود. در این رابطە باز می توان بە چند مورد ارجاع داد:
ـ ارزیابی طرفین از توان، خواست و روانشناسی همدیگر، بویژە در جهت اعتماد سازی میان طرفین. از یاد نبریم کە ولایتی دو سال پیش در سوریە گفت: “به‌رغم این‌که اعتقادی به دولت آمریکا نداریم، آماده هستیم با این کشور درباره برنامه هسته‌ای گفتوگو کنیم.”
ـ اقدامی ضرور برای برنامە ریزی مداکرات جدی در آیندە،
ـ یک دیپلماسی زیرکانە از طرف ایرانی برای کاهش احتمالی خطرات حملە و یا شدت گیری روند تحریمها،
ـ و سرانجام پیشبرد سیاست سنتی “وقت کشی” از طرف ایرانی.
نتیجە
تا جایی کە بە دو مورد اول بر می گردد، می توان چنین مناسبات و مذاکراتی را مثبت ارزیابی کرد. اما اگر موارد سوم و چهارم مطرح باشند، چنین دیپلماسی مخفی ای را نمی توان مثبت ارزیابی کرد. از طرف دیگر، اما اگرچە دیپلماسی مخفی بخشی از روابط و مناسبات میان کشورها در سطح جهانیست، اما در شرایطی کە ایران در آن قرار دارد، و با توجە بە خطیر بودن امر پیامد تحریم ها و جنگ احتمالی، مناسبات ایران و آمریکا بیش از هر زمان دیگر بە دیپلماسی مستقیم و علنی نیاز دارد. امری کە در جهت متحقق ساختن آن باید کوشید.
