نرگس محمدی و نسرین ستوده، نامهایی آشنا برای تمام فعالان حقوق بشری به شمار می روند. نرگس و نسرین، جز دفاع از شرف انسانی جرمی مرتکب نشده اند. جرم آنان دفاع از زندانیان سیاسی و کودکان خیابانی وتلاش در جهت گسترش عدالت در نظام قضایی بوده است. تلاش های این دو زن شایسته تقدیر است نه مجازات. این وظیفه ماست که با جدیت مطالبات محمدی وستوده را پیگیری کنیم.
مادر نرگس محمدی گفته است: نرگس از چند ماه پیش به زنجان آمده بود و با ما زندگی می کرد. به او گفته بودند حق نداری در تهران زندگی کنی و باید بروی زنجان. علی و کیانا دو بچه دوقلوی نرگس پیش من هستند. من هم که سن بالایی دارم ۶۳ سال ام است و ناراحتی اعصاب و افسردگی دارم و نگه داشتن این دو بچه برای من خیلی سخت است. آن هم بچه هایی به شدت باهوش که متوجه بردن مادرشان هم شده اند و به شدت بی تابی میکنند.
نسرین ستوده و فرزندانش مهراوه و نیما نیز سرنوشت مشابه ای دارند. نسرین زنی است بسیار باشهامت که حقایق رابدون ترس ووحشت بیان می کند وجانب حق را می گیرد. در کحای دنیا سابقه دارد که با وکیل دادگستری اینگونه رفتارغیرانسانی داشته باشند.
آیا زندانی کردن زنان مدافع حقوق بشربه اتهام فعالیتهای سیاسی با توجه به فرهنگ انسانی که بر حمایت ویژه جامعه از زنان و مادران و مدارای بیشتر با آنان تاکید دارد، موجب نا رضایتی عمومی از اینگونه اقدامات نخواهد شد. قطعا اجرای احکام سنگین زندان تعزیری نرگس محمدی، مادر علی و کیانا و نسرین ستوده مادر مهراوه و نیما حامیان حقوق بشر در ایران، هزنیه های زیادی برای نظام ایجاد می کند. زندانی کردن این دو زن با توجه به اینکه آنان سرپرست چهار فرزند خردسال خود می باشد، بهیچوجه قابل توجیه نیست و این چهار کودک به سمبل مظلومیت معترضان در رسانه های جهانی تبدیل شده اند.
خانم محمدی که شش سال حبس وی از سوی دادگاه تجدید نظر تایید شده است بارها بر قانونی بودن فعالیت های خود در حوزه حقوق بشر تاکید کرده و این حکم زندان را غیر قانونی دانسته است. تقی رحمانی همسر نرگس محمدی نزدیک به ۱۵ سال از عمر ۵۲ ساله خود را در زندان های جمهوری اسلامی گذرانده است و تا کنون در برابر فشارها و تهدید ها و زندان های جمهوری اسلامی تسلیم نشده است. نرگس محمدی به رغم خروج تقی رحمانی از کشور ترجیح داد برای دفاع از آرمان های حقوق بشری در ایران بماند. وی از رفتن به خارج از کشور منصرف شد و اقامت وی در زنجان نیز تحت فشار وزارت اطلاعات و به نوعی تبعید اجباری بوده است. فرزندان دوقلو ی ۶ ساله او در حال حاضر باید به دلیل فشارهای امنیتی زندگی بدون حضور پدر و مادر را تجربه کنند.
سازمان عفو بین الملل روز اول فروردین ماه ۱۳۹۱خواستار لغو حکم ۶ سال حبس نرگس محمدی شد. این سازمان با ”غیر عادلانه“ خواندن حکم ۶ سال حبس نرگس محمدی، نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر، از دولت ایران خواسته است که این حکم را لغو کند. عفو بین الملل می نویسد که اگر خانم محمدی برای گذراندن این محکومیت به زندان برود، یک زندانی سیاسی خواهد بود.
نسرین ستوده نیزنامی آشنا برای تمام فعالان زن بشمار می رود. نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال اجتماعی است. او عضو کانون مدافعان حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز علیه زنان، و انجمن حمایت از کودکان بوده و وکالت پروندههای بسیاری از فعالان حقوق بشر، فعالان حقوق زنان، کودکان قربانی ِ کودک آزاری و کودکان در معرض اعدام را برعهده داشتهاست. خانم ستوده در سال ۱۳۷۳ با رضا خندان ازدواج می کند و هم اکنون دارای دو فرزند به نام مهراوه و نیما می باشد… او می گوید که «ناامنی روانی از طرف بچه هایی است که عقل شان می رسد. از نظر نیما نگران نیستم اما دخترم کمی از این بحث ها می ترسد و طبیعی است وقتی بحث بازداشت و این مسائل پیش میاید احساس ناامنی می کند واین خطر را حس می کند.»
نسرین ستوده گفته است: «کم کم من گرایش پیدا کردم به اینکه باید راجع به حقوق خودم صحبت بکنم. بنابراین وقتی شروع کردم به موضوع زنان، اول همه همکاران مرد من با تعجب من را نگاه می کردند. برای اینکه همه از من یک تصور چریکی و سیاسی داشتند. گاهی حتا مسخره می کردند. یعنی دوستان درجه یک هرگز برخورد تمسخر آمیز نداشتند. چون ما شناخت داشتیم از هم بنابراین سعی می کردند گوش دهند. ولی من می دیدم که تمام سیاسی ها ادبی ها و و فعالینی که یک درجه از من دورتر بودند به خودشان جرات می دادند که این حرف ها را مسخره بکنند. حتا بسیاری از زنان به من می گفتند که بی خود دنبال این حرفها رفتی، اگر دموکراسی تحقق پیدا بکند، حقوق زنان متحقق خواهد شد. من به آنها جوابم این بود که اگر حقوق زنان تحقق پیدا بکند حتما دموکراسی به جامعه می آید.»
نرگس محمدی گفته است که «زندگی من یک نمونه از زندگی آزاد مردان و آزاد زنان ایرانیست که برای دموکراسی و حقوق بشر یکصد سال است که مبارزه می کنند و من قطره ای از این دریای خروشان و با عظمت هستم. ملت ایران، ملتی مسالمت جو و متنفر از جنگ و خشونت است. ملتی که می خواهد دموکراسی را با شیوه و مَنشی انسانی، مدنی و مسالمت جویانه در کشور خود محقق سازد نه با جنگ، خشونت و انسان کشی. و من اطمینان به پیروزی ملت خود دارم. حقوق بشر یک معیار بین المللی و در بالای تمام معیارهای ملی است. برای تحقق حقوق بشر در جهان، ما به عنوان مدافعان حقوق بشر یک تکلیف و وظیفه ای بر عهده داریم و شما نمایندگان ملتها وظیفه ای بیشتر و دشوارتر. نماینده یک ملت چه در اروپا و آمریکا و چه در افغانستان و عراق باید مراقب حقوق بشر در هر سرزمینی و برای هر ملتی باشند. از این منظر حقوق بشر راه را برای گفتگوی بین المللی حقوق بشر باز کرده است که دخالت به شمار نمی آید. من به عنوان یک انسان از اعضای خانواده بزرگ انسانها، موظف به دیده بانی حقوق بشر در سرزمین خود و هر کشوری هستم و شما به عنوان نمایندگان یک ملت نه تنها موظف به دیده بانی هستید بلکه به عنوان بخشی از قدرت سیاسی باید از قربانی شدن حقوق بشر در پای مصلحت معاملات اقتصادی- سیاسی بین دولتهای کشورها جلوگیری کنید و اصل بنیادین مشروعیت ملی و بین المللی خود را بر پایه حقوق بشر بنا نهید.»
نرگس محمدی از وضعیت پیش آمده برای خود ابراز نگرانی کرد و گفت:
«نمی دانم چگونه باید از کودکان خود مراقبت کنم و نمی دانم که آیا کسی درقبال به خطرانداختن سلامت جسم و روح من و ۲ فرزند خردسالم احساس مسئولیت میکند یا جان زندانیان سیاسی و خانواده آنها برای آقایان اهمیتی ندارد؟»
خانم محمدی با تاکید بر اینکه او مجرم نیست که تقاضای عفو کند، گفت:
«من مجرم نیستم، هیچ گناهی نکردم که درخواست عفو کنم. من هیچ حرکت مسلحانه، غیرقانونی، براندازانه و مخفیانه انجام نداده ام. اتفاقا از نظر من فعالیت تک تک اعضای کانون در راستای ارتقاء حقوق بشر بوده که از این لحاظ باعث سر بلندی نظام بوده است. ما مستحق این احکام سنگین نیستیم. من ایمان دارم که هر چه کرده ام با نیت خیر و صلاح برای کشورم بوده است و به عملکردم افتخار می کنم و می دانم ما که روانه زندان شویم شهروندان آزادی خواه دیگری وجود دارند که راهمان را ادامه دهند.»
یکی از همکاران نسرین ستوده گفته است: «نسرین ستوده همواره کارش در چارچوب قوانین موجود بود. من به یاد دارم که او مرتب از ورود به مسائل سیاسی انجمن را منع می کرد و صرفا اصلاح قوانین را درخواست می کرد. وقتی ما کار برای بچه های کودکان کار در دروازه غار را آغاز کردیم، نسرین ستوده از همان ابتدا مجانی و بدون هیچ چشمداشتی به بچه های دروازه غار که مشکلات حقوقی بسیار داشتند، مشاوره های حقوقی می داد. برای همین است که امروز این کودکان کار دروازه غار در انتظار و چشم به راهش هستند. نسرین ستوده آنقدر پرونده های مختلف در رابطه با همین کودکان کار داشت که من گاهی به او می گفتم چرا دفتر وکالت گرفته چون او عمدتا پرونده های حقوقی داشت که رایگان انجام می داد، از پرونده ها و مشاوره های حقوقی به کودکان کار، تا بچه های اعدامی زیر ۱۸سال تا بقیه پرونده های فعالان مدنی و جنبش زنان و…»
نسرین ستوده در اکتبر ۲۰۱۱ از سر کردن چادر امتناع ورزید. در عوض مسؤولان زندان نیز او را به مدت ۳ هفته از ملاقات هفتگی محروم کردند. نسرین ستوده در نامه ای به پسر ۴ ساله اش نیما و دختر ۱۱ ساله اش مهراوه دلایل امتناع خود را توضیح داده است: “از اینکه ماههاست شما را در آغوش نکشیده ام رنج می کشم. امروز مسؤولان زندان مرا مجبور کردند چادر به سر کنم. من این را قبول نکردم، چون نمی خواستم که فرزندانم فکر کنند که من تحت فشارهای روانی تحقیرآمیز قرار دارم. نمی خواهم فرزندانم فکر کنند که دیگران می توانند با زیر پا گذاشتن قانون، هر چیز ناعادلانه ای را تحمیل کنند.”
نسرین ستوده تاکنون سه بار علیه شرایط حبس اش اعتصاب غذا کرده.است. او در مارس ۲۰۱۱ جایزه “آوارد” را به خاطر پای بندی اش به دفاع از آزادی به خود اختصاص داد. در آن زمان نامه دیگری برای دخترش مهراوه نوشت: “من وکالت پرونده های مشکلی را برعهده داشته ام و همچنان نیز به خاطر رعایت حقوق مردم، ازجمله فرزندانم، چنین پرونده هایی را به عهده خواهم گرفت. من مطمئنم که رنج های خانواده ام و خانواده های موکلانم طی سال های اخیر بیهوده نخواهد بود. عدالت خواهد آمد، درست در زمانی که همه امید را ازدست داده اند. عدالت خواهد آمد، من مطمئنم.”
نرگس محمدی و نسرین ستوده که سرنوشت مشابه ای پیدا کرده اند از شجاع ترین و صریح ترین مدافعان حقوق بشر در ایران هستند. وظیفه فوری تمام نیروها و سازمان های میهن دوست و آزادی خواه ایران مبارزه برای نجات جان همه ی زندانیان سیاسی و برپایی نهضتی وسیع، ملی، و بین المللی، برای آزادی آنان، است.
دکتر پرویز داورپناه
۴ اردیبهشت ماه ۱۳۹۱برابر ۲۳ آوریل ۲۰۱۲
