احمدی نژاد قرار است در کنفرانس ان پی تی، که با میزبانی سازمان ملل متحد در نیویورک از سیزده اردیبهشت تا هفت خرداد ماه برگزار شود، شرکت کند. کنفرانس ان پی تی که به کنفرانس بازنگری در پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای مشهور است، هر پنج سال یک بار برگزار می شود تا سه اصل پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای، یعنی خلع سلاح، عدم گسترش تسلیحات هسته ای و کاربرد صلح آمیز انرژی اتمی و تعهد کشورهای امضا کننده این پیمان به مفاد آن را بررسی کند. تاکنون کنفرانسهای بازبینی پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی با موفقیتها و ناکامیهای بزرگ و کوچک همراه بوده اند. ناکامیهای این کنفرانسها، و به طور کلی ناکامیهای پیمان، مقدمتا ناشی از تداوم و گسترش تولید سلاحهای اتمی توسط قدرتهای بزرگ دارندۀ سلاح اتمی و نیز تعقیب برنامههای اتمی با اهداف نظامی توسط تعداد دیگری از کشورها، که بعضی شان به بمب اتمی نیز دست یافتند، بوده است. کنفرانس هشتم در شرایط بین المللی خاصی برگزار می شود، شرایطی که در آن امکان دسترسی کشورهای بیشتری به تکنولوژی هسته ای و از این طریق امکان گسترش سلاحهای اتمی در جهان تا حدودی دولتهای اتمی، از جمله ایالات متحده را به عمل مسئولانهتری واداشته است. در این مورد باراک اوباما با طرحی جدید وارد میدان شده است که این طرح نیز ناظر بر ایجاد مکانیزمهائی برای پایبندی کشورها به اهداف ان پی تی، برطرف کردن ابهاماتی که به کشورها امکان دسترسی به سلاح هستهای را می دهد، افزایش اطمینان برای استفاده صلح آمیز برای استفاده از برنامههای اتمی مثلا ایجاد یک بانک برای غنی سازی به منظور تولید سوخت اتمی و دادن آن به کشورهائی که دارای راکتور اتمی هستند، می باشد. هاشمی ثمره، مشاور ارشد احمدی نژاد نیز، از پیشنهادهائی برای اصلاح پیمان که احمدی نژاد در کنفرانس ارائه خواهد کرد، خبر داده است. هاشمی ثمره اطلاع مشخصی از محتوای این پیشنهادها نداده است، اما اشارات او مبین نوعی تقابل با پیشنهادهای اوبامایند.
در آستانه این کنفرانس چه در زمینه صدور روادید برای احمدی نژاد و چه در مورد احتمال تشدید تحریمها علیه ایران صحنه سیاسی کشور و جهان شاهد رویدادهای متنوعی بودند. در زمینه صدور روادید، احمدی نژاد خود از دولت آمریکا خواهان صدور آن گردید، و البته با کمی تاخیر و ابتدا با گفتن حرفهایی معنی دار از طرف آمریکائیها سرانجام روادید به احمدی نژاد داده شد. تاخیر آمریکا در صدور آن و حرفهای گفته شده از جانب مسئولان این کشور البته خود معنای خاصی داشت و می توان از آن به عنوان فشار سیاسی و روانی بر جمهوری اسلامی یاد کرد. فیلیپ کروکی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مورد صدور روادید گفت که این درخواست در کشور سوئیس ثبت شده و به احتمال زیاد با آن موافقت خواهد شد. و درست یک روز بعد از آن بود که خانم کلینتون از احمدی نژاد خواست سخنان خود در نیویورک را به اهداف سه گانه اجلاس بازنگری در پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای، ان پی تی، محدود کند. سخنانی که از آن کاملا بوی تهدیدی نرم به مشام می آید، و به نوعی ناظر بر فشار بر جمهوری اسلامی برای تعدیل رفتار و گفتار خود در آستانه این اجلاس می باشد. البته طرف جمهوری اسلامی هم هرچند با تاخیر، اما معنای این شیوه کلام و رفتارهای سیاسی طرف مقابل را درک کرد. چنانکه منوچهر متکی وزیر امور خارجه در مصاحبه مطبوعاتی مشترک با باکاری فوفانا، وزیر امور خارجه گینه کوناکری گفت:« صدور روادید مقامات کشورهای مختلف برای مسوولان ذیربط آمریکایی یک تکلیف است نه یک حق. دولت آمریکا حق استفاده ابزاری از صدور ویزا برای هیات دیگر کشورها را ندارد. دولت آمریکا با چنین رویکردی نباید تلاش کند که شورای امنیت و سازمان ملل را به گروگان بگیرد.” تاکید وی بر مکلف بودن آمریکائیها و نه حق به جانبداربودنشان، ضدحمله جمهوری اسلامی در این دعوای کلام سیاسی بود.
اگرچه رفتار پیش از کنفرانس امریکا و ایران را نمی توان و نباید صرفاً از زاویۀ مناسبات این دو کشور و در ارتباط با مناقشه حول پروندۀ اتمی ایران توضیح داد، اما این رفتار را منفک از مناقشۀ مذکور نیز نمی توان توضیح داد. در مورد فعالیتهای مربوط به یارگیری سیاسی در آستانه این اجلاس و نیز تلاشهای آمریکا و متحدان نزدیک آن برای تشدید تحریمها علیه ایران، باید گفت که در چند هفته اخیر ما شاهد یک سری سفرها، دیدارها و تلاشها در بعد بین المللی بودیم که برای هر دو طرف دستاوردهائی را در پی داشت. تمایل چین و روسیه برای رای دادن احتمالی به طرح تحریمهای جدید از جمله این دستاوردها برای غربیها، و یارگیری ایران در میان کشورهای غیردائم عضو شورای امنیت از جمله دستاورهای ایران در این مورد می باشند. اما کماکان صحنه سیاسی جهان طوری است که چنته کشورهای غربی از این لحاظ پرتر می باشد، و بنابراین امکان مانور دادن جمهوری اسلامی در این برهه ضعیفتر و محدودتر. کما این که پاسخ تماماً خلاف انتظار بوسنی به جمهوری اسلامی، ناکامی بسیار تلخی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی بود. آمریکا کماکان در این مورد بر همان سیاست خود پای می فشارد که عبارت است از تشدید حرکتهای سیاسی با هدف تشدید تحریمها، در کنار احتمال حمله نظامی.
حال در آستانه اجلاس ان پی تی با چنین وضعیت تصویر شدهای، همگان در انتظارند که بالاخره احمدی نژاد آنجا چه خواهد گفت و چه خواهد کرد. سئوال این است که آیا احمدی نژاد کماکان در این اجلاس همان اسلوب و کلامی را به کار خواهد برد که در اجلاسهای دیگر جهانی به کار برده بود، و یا این که این بار با توجه به حساسیت بیشتر اوضاع به نوعی به راهی دگر خواهد رفت، و سعی خواهد کرد زبانی را پیشه کند که به نوعی به حل بحران کمک کند؟
در آستانۀ اجلاس، در کلام نمایندگان دولت احمدی نژاد (و البته نه رهبر نظام که به مناسبت روز کارگر باز دوباره آمریکا را به شدت مورد حمله قرار داد) آن تندگوئی عادی نسبت به آمریکا وجود نداشت. به عنوان نمونه لحن منوچهر متکی در جواب خانم کلینتون معتدل بود، و از پرخاشگریهای رایج بری. البته در کنار این نرمخوئی حسابگرانه ما شاهد اجرای دو مانور پیاپی سپاه پاسداران در خلیج فارس و دریای عمان نیز بودیم، که می تواند به معنای جوابی به تمام آن اخبار و اطلاعاتی باشد که در مورد احتمال حمله نظامی به ایران مطرح هستند.
شاید بطورکلی بتوان گفت که جمهوری اسلامی در این مقطع از طریق نرمش در کلام و قدرت نمائی در رفتار سعی بر آن دارد که این بار با ظاهری دیگر در کنفرانس ان پی تی ظاهر شود. ظاهری که ضمن پای فشردن بر همان نیات و برنامهها، اما این بار سیاسی تر باشد تا بتواند در آستانه عزم جزم غرب برای تحریمهای بیشتر، امکانات سیاسی تقابل آن را بیشتر کند. هم چنین از یاد نبریم که برای تصویب هر طرحی در این کنفرانس احتیاج به رای همه اعضا می باشد، امری که امکان تصویب هر مصوبۀ یکجانبه ای را مانع می شود. و این شاید همان نقطهای باشد که جمهوری اسلامی روی آن حساب بازکرده است تا بتواند مانع از تصویب سندی خلاف سیاستهایش گردد.
