هفت سال از خیزش دانشجویان در ۱۸ تیرماه ۱۳۷۸ میگذرد. خیزشى که نشان از رویکرد نوینى در دانشگاه‌هاى کشور به امر مبارزه براى دموکراسى در کشورمان داشت. این حرکت، اراده دانشجویان آزادی‌خواه براى استقلال‌یابى از قدرت و نقد قدرت آن را تجلى داد. این حرکت، اتحاد گسترده دانشجویان پیرامون مطالبه تحول بنیادین در ساختار سیاسى حاکم و در سیاست‌هاى حکومت را به نمایش گذاشت. ۱۸ تیر آمادگى دانشجویان آزادی‌خواه و خواهان تحول براى مایه‌گذارى و فداکارى در راه گذر از استبداد به دموکراسى را یکبار دیگر به منصه ظهور رساند و به این ترتیب، پرچم سنت دیرپاى مبارزه – اتحاد – پیروزى در دانشگاه‌ها را به اهتزاز در آورد. جنبش ۱۸ تیر، یک نقطه عطف در مبارزات دانشجویى دو دهه گذشته و یک فراز ماندنى در مسیر مبارزه مردم ایران علیه حاکمیت استبدادى فقهى بود.
دانشجویان مبارز دانشگاه‌هاى تهران و تبریز در این حرکت، بهاى بزرگى پرداختند: جان دادند، تازیانه و باطوم خوردند، زندان رفتند، از دانشگاه اخراج شدند و مشقات فراوان را به استقبال شتافتند. اما، در همان‌حال از دل عزم مشترک و حرکت متحد خود، رشد سیاسى و فکرى بالا، تجربه در امر سازمانگرى و سازماندهى، پرورده‌شدن کادرهاى مجرب، بازتعریف جنبش دانشجویى و به ویژه استقلال‌یابى این جنبش از جناح‌هاى قدرت حاکم را برآمد دادند. با این حرکت حماسى، دانشجویان به قدرت و گستردگى خود پى بردند و به میزان وحشت حکومت و ولی‌فقیه نشسته در رأس آن از صلابت جنبش دانشجوئى آگاهى یافتند. سرکوب ۱۸ تیر توسط رژیم، اگرچه از حرارت نخستین این حرکت کاست ولى آنرا در عمق و پهنا نیرومندتر و آبدیده‌تر ساخت.
جنبش دانشجویى در پى ۱۸ تیر وارد مرحله شکوفایى و دگردیسى در راستاى دموکراتیزم و خردورزى نقاد شد، سازمان‌یافته‌تر گردید و در آن، جریانات محافظه‌کار تضعیف و گرایش‌هاى پیشرو و تحول‌خواه قدرت یافتند. با این تحول، جنبش دانشجویى طلسم “خودى و غیرخودى” را که پیش از آن بر اثر تحمیل حکومت حرکت دانشجویى را فلج کرده بود، در هم شکست و از مبنا قرارگرفتن باور دینى براى تشکل‌یابى در صفوف خود گذر کرد. در یک کلام، جنبش دانشجویى از اسارت جمهورى اسلامى رهایى یافت و همه رشته‌هاى حکومت‌گران براى دربندکشیدن دانشگاه‌ها طى دو دهه حاکمیت آنها را پنبه کرد. جنبش دانشجویى در مسیر دموکراسى، جمهوریت، سکولاریسم، آزادى و حقوق بشر سمت گرفت و بر همین بستر نیز گرایش به اندیشه‌هاى چپ دموکرات رو به شکوفایى نهاد.
این وضع، حاکمیت را به هراس انداخت و سرکوب جنبش دانشجویى از طریق اعمال فشارها، محدودیت‌ها، تفرقه‌افکنى ها، انشقاق‌آفرینى در دفتر “تحکیم وحدت” و ایجاد تشکیلات موازى با آن و بالاخره توسل به روش‌هاى مبتنى بر تطمیع دانشجویان در دستور قرار گرفت. در آخرین سالهاى دولت خاتمى، این سیاست توسط گروه‌هاى فشار اعمال می‌شد و دستکم با سکوت دولت وقت در قبال این فشارها همراه مى شد. اما با سر کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، سرکوب در سایه پیشین جاى خود را به سرکوب سازمان‌یافته، رسمى و سیستماتیک داده است. حکومت تصمیم گرفته است و میخواهد با مهار دانشگاه، جنبش دانشجویى را از نفس بیندازد. بیشترین اعمال فشارهاى دولت کنونى علیه حرکات مدنى و جنبش‌هاى اجتماعى طى ماه‌هاى اخیر، متوجه دانشگاه‌ها و دانشجویان بوده است. از زندانی‌کردن دانشجویان تا محروم‌نمودن آنها از تحصیل، از اخراج اساتید مستقل‌اندیش و سکولار تا تقویت گروه‌هاى فشار در درون دانشگاه‌ها، و از تصفیه کامل مدیریت دانشگاه‌ها به سود سیاست کنونى تا پادگانی‌کردن محیط دانشگاه‌ها، روش هاى عمل کنونى حکومت علیه دانشگاه است. در چنین شرایطى است که ما شاهد یک رهجویى براى مقابله با این سیاست‌ها در میان فعالان جنبش دانشجویى هستیم تا که مشى سرکوب خنثى شود و حرکت دانشجویى در مسیر ارتقاء و اعتلاء قرار گیرد.
در سالروز ۱۸ تیر، آنچه را که از میان مجموعه وظایف فعالان دانشجویى که پیش روى آنها قرار دارد، باید برجسته دانست و بر آن تأکید داشت همانا این نکته مرکزى است که اکثریت قاطع فعالان دانشجوئى بر آن تاکید دارند: دستور کار روز، گسترده‌ترین اتحاد بر محور حداقل خواست‌ها می‌باشد! اکنون مى‌باید بر بسیج بیشترین طیف دانشجویى تمرکز داشت و این فقط و فقط از طریق ایستادن بر آن خواست‌هایى قابل تحقق است که وسیع‌ترین نیروى دانشجویى در آنها ذینفع باشند. این خواست‌ها عمدتاً مطالبات صنفى و دموکراتیک هستند تا تأمین آزادى دانشجویان براى اظهار نظر و اقدام و عمل را پوشش دهند. چنین رویکردى، اتحاد گسترده دانشجویى را تدارک مى‌بیند و پایدارى و پیشرفت آنرا تضمین میکند.
اتحاد عمل پیرامون خواست‌هاى دانشجویى و عمل به تحقق این خواست‌ها، حکومت‌گران سرکوبگر را براى پیشبرد تصمیم‌شان علیه جنبش دانشجویى با مشکل روبرو خواهد کرد. هر سرکوب آنها، با مقابله طبیعى و فراگیر دانشجویان مواجه خواهد شد و به ساروج فشرده‌تر‌شدن صفوف متحد دانشجویى بدل خواهد گردید. راز تضمین تداوم ۱۸ تیر، امروز در این رویکرد نهفته است.
جنبش دانشجویى ایران، امید بزرگ جنبش دموکراتیک میهن ما است.
هیئت سیاسى – اجرایى سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
۱۸ تیر ماه ۱۳۸۵
