آغاز و پایان متفکرین آنارشیسم
پرودن، متفکر آنارشیست فرانسوی بین سالهای ۱۸۶۵-۱۸۰۹ زندگی نمود. مادرش آشپز، پدرش مسگر، و خودش کارگر چاپخانه بود. او می‌گفت: تا زمانی‌که تعادل و تساوی روی کره زمین برقرارنشود، خطر انقلاب در همه جا هست. وی برای نظم اجتماعی آنارشیستی، رفرم را پیشنهاد می‌کرد تا انقلاب را. او در رابطه با زنان دارای افکار مردسالارانه ارتجاعی زمان و جامعه خود بود. در نظر او معضل جامعه معمولا در وضعیت اقتصاد آنست ونه درسیاست آن.
از جمله آثار پرودن – اعترافات یک انقلابی، موضوع فدرالیسم، برنامه انقلاب، و کتاب مالکیت چیست؟ هستند. مارکسیست‌ها نظرات اورا اتوپیستی، خرده بورژوایی، ارتجاعی ومحصول ایدئولوزی دوران بحران می‌دانند. جرج سورل او را بزرگترین فیلسوف اجتماعی قرن ۱۹ فرانسه نامید. او می‌گفت: زندگی سیاسی باید با زندگی خصوصی افراد هماهنگی داشته باشد.
پرودن پیش بینی کرده بود که قرن بیست قرن حاکمیت سیاسی فدرال‌ها خواهد بود، چون سوسیالیسم چیزی غیرازبرقراری فدرالیسم نیست. مارکس اصطلاح و مفهوم «مبارزه طبقاتی» راازپرودن گرفت. در کتاب «فقر فلسفه»، مارکس به ردشعار وحدت پرولتاریا وطبقه متوسط او پرداخت. از جمله دیگر آثار او: عدالت در انقلاب و کلیسا، یادداشت‌های روزانه، در باره فدرالیسم و ضرورت پایه گذاری یک حزب انقلابی، مالکیت و مالکیت فدرالی، و ایده‌های اصلی انقلاب در قرن ۱۹، هستند. آنارشیستها غالبا خواهان جامعه ای فدرال با تولید کنندگان و مالکین خرد بودند. نظرات پرودن حتی امروزه میان پاره ای از سندیکالیست‌های آنارکوسندیکالیستی چپ اروپا طرفدارانی دارد.
پرودن در سال ۱۸۴۸ بعنوان سوسیالیست وارد مجلس ملی فرانسه شد؛ ولی سرانجام سه سال به زندان افتاد وبعد از آزادی به بلژیک فرارکرد. پرودن را آغاز اندیشه آنارشیسم مدرن در غرب می‌دانند. اوغیرازکمونیسم وکاپیتالیسم، نظام آنارشیستی را فرم سوم اداره جامعه می‌دانست. او پیرامون زنان و یهودیان عقایدی نادرست داشت. آنزمان متفکران و هنرمندانی مانند نیچه، گوته، مارتین لوتر، واگنر، شوپنهاور، و برادران گریم، نیز دارای اینگونه افکار سنتی و ارتجاعی بودند.
تروتسکی اورا رابینسون کروزه سوسیالیسم نامید. از جمله دیگرآثار پرودن: مالکیت دزدی است، و پورنوکراتی یا زنهای زمان مدرن، هستند. پرودن را آغاز سیراندیشه آنارشیسم مدرن در غرب می دانند. از زمان او طبقه کارگررا پرولتاریا نام نهادند. در گفته‌های پرودن می توان تضاد و تناقض‌های زیاد پیدا کرد. او نخستین بار عنوان آنارشیسم را به ثبت در آکادمی پاریس رساند. وی محافل روشنفکری را با مقوله‌های دولت، مالکیت، و اتوریته آشنا نمود. پرودن را پدر سندیکالیسم آنارشیستی نیزمی‌دانند. گروه دیگری اورا پدر جامعه شناسی مدرن و یکی از نظریه پردازان فدرالیسم و جنبش تعاونی بشمار می آورند. مجموعه آثار او شامل چهل عنوان کتاب، چهار جلد مکاتبات با مبارزان اجتماعی آنزمان، و یازده جلد یادداشت‌های گوناگون او هستند. اعترافات یک اتوپیست، و حضرت موسی، دو کتاب مشهور دیگر پرودن اند.
نسل دیگر نظریه پردازان آنارشیسم، شامل – ویلیام گودوین، آگوستین سوخی، پاول گودمن، هربرت رید، تولستوی، و جرج آورل است.
ویلیام گودوین انگلیسی میان سالهای۱۸۳۶-۱۷۵۶ زندگی نمود. کروپتکین نخستین بار اورا بعنوان آنارشیست معرفی کرد. او می گفت در جامعه ماشینی صنعتی آینده، باید انسان فقط روزی یک ساعت کارکند. وی مدعی بود که ازدواج ناشی از یک اشتباه رمانتیک پیرامون عشق ابدی است. گودوین نخستین بار تضادهای کاپیتالیسم در باره کار و سرمایه را مطرح نمود بدون اینکه مانند مارکس به مبارزه طبقاتی برسد. او نه روی جنبش آنارشیستی قرن ۱۹ بلکه بیشتردر جنبش کارگری انگلیس و ادبیات رمانتیک کشورش اثر گذاشت. گودوین نخستین بار به طرح حذف دولت در جامعه انسانی پرداخت. مارکس و آون به مطالعه عمیق آثارش پرداختند. او می‌گفت که در انقلاب شور و احساسات حاکم است و نه عقل و منطق؛ در آنجا خشونت تعیین کننده است و نه عدالت. گودوین همچون سایر آنارشیستها طرفدار اقتصاد مانوفاکتورها و تولیدکنندگان کوچک بود و نه مخالف تولید ماشینی. او موجب آغاز فلسفه آنارشیستی شد. از جمله آثار گودوین – عدالت سیاسی و تعثیر آن روی اخلاق و سعادت، است.
آگوستین سوخی، آنارشیست آلمانی، بین سالهای ۱۹۸۴- ۱۸۹۲ زندگی نمود. ازجمله اثار او – آمریکای لاتین میان ژنرال ها و انقلابیون، عبور شبانه از اسپانیا، امید طولانی، احتیاط ! آنارشیسم، یک عمر در خدمت آنارشیسم، انقلاب معلول بلشویک‌ها، کارگران و دهقانان در کشور اوکرائین، و فلسفه فکر و روح آزاد، هستند.
william godwin 1756- 1836
augustin souchy 1892 – 1984
herbert read 1893- 1968
