شنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۴ - ۰۰:۳۸

شنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۴ - ۰۰:۳۸

ما راویان قصه‌های رفته‌‌ از‌ یادیم
بیاییم رنجِ این روزهای دشوار را کم کنیم. با تغییر در نگرش، با چه باید کردِی دیگر… با عشق و زنده‌باد زندگی… نکبتِ جنگ، خانمان‌سوز است… بیانِ خواستِ یک‌صدایِ برقراری...
۲۱ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: پهلوان
نویسنده: پهلوان
اعلامیه هیئت اجرائی سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر): «جبهه کردستانی»، ائتلافی علیه جنبش «زن، زندگی، آزادی»
این هفت جریان کردستانی، در جریان تهاجم بسیار کارشده، هدفمند و برنامه ریزی شده برای لیبیایی کردن ایران، از سوی “جامعه جهانی” به رهبری آمریکا و نیروی نیابتی اش اسرائیل،...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: هیئت اجرائی سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر)
نویسنده: هیئت اجرائی سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر)
بیانیۀ میرحسین موسوی از زندان اختر
مردم پس از آنچه گذشت انتظاراتی از حکومت دارند... در کوتاه‌مدت، اقداماتی سریع و نمادین چون آزادی زندانیان‌ سیاسی و تغییر واضح در رویکردهای رسانۀ ملی کمترین توقعات است. برگزاری...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: میرحسین موسوی
نویسنده: میرحسین موسوی
روایت زنان افغانستانی از رد مرز
آنچه می‌خوانید روایت چهار زن افغان‌تبار است که سال‌ها در ایران زندگی کرده‌، فرزند به دنیا آورده‌، کار کرده‌ و روابط انسانی و پیوندهای عاطفی داشته‌اند اما در چند ماه گذشته...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند
ما با نام تو، نه فقط از تو، که از همه‌ی آدم‌های ایستاده یاد می‌کنیم. از آن‌ها که هنوز باور دارند: آزادی، امتیاز نیست — فضیلت است و حقیقت، اگرچه...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز ورزنده
نویسنده: بهروز ورزنده
عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم
قصد این نوشته بررسی شرایطی که به جنگ اخیر ختم شد، سیاست‌های مرگبار رهبران جمهوری اسلامی و یا جنایات اسرائیل در منطقه نیست. بلکه یافتن راهی برای تقویت جنبش ضدجنگ...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رضا جاسکی
نویسنده: رضا جاسکی
شوخیِ تلخِ تاریخ!
اگر به‌فرض در جهان وارونۀ کنونی شانسی هم برای ربودن جایزۀ صلح نوبل برای یک صلح‌طلب قلابی چون ترامپ و به قول خود وی استقرار صلح از موضع اقتدار وجود...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تقی روزبه
نویسنده: تقی روزبه

رشد «دئیسم» (دادارباوری) نیاز سکولاریزم آینده ایران خواهد بود

می توان تصور کرد که در گذشته، یکی از دلایل شکننده بودن ساختاری حکومت های سکولار در «فلات ایران» گذر نکردن از نوع بومی «عصر روشنگری» و بخصوص کمی رشد فلسفه «دئیسم» در این مناطق بوده است.

سئوال مهم این است: چه بر سر «فلات ایران» آمده است که در کمتر از نیم قرن شاهد بیداری پارادایم های سیاسی اجتماعی قرون وسطایی مبتنی بر استقرار حکومت های مذهبی (تئوکراتیک) در این خطه جغرافیایی بوده ایم؟

ریشه شکست «سکولاریسم» که یکی از ستون های انقلاب مشروطە  را تشکیل می داد، و در نهایت دلیل به وقوع پیوستن انقلاب اسلامی ایران در کجا است؟ 

با قبول استفاده ابزاری و نقش کانالیزاتوری امریکا، اما دلیل بیداری سیاسی پایگاه اجتماعی مجاهدین و طالبان و القاعده در افغانستان، داعش در عراق، متکی به مذهب اسلامی در کجا است؟ 

به نظر، یکی از پاسخ ها این است که: از سر نگذراندن نوعی «عصر روشنگری» در این فلات، از دلایل شکل گیری این بیداری منفی قرون وسطایی بوده است. 

فلسفه های ارائه شده در «عصر روشنگری» را در رشد سه شاخه زیر، به نسبت های متفاوت، می توان توضیح داد:

۱- فلسفه «دئیسم»(۱) معتقد به خدا بدون نیاز به دین و مدافع یک نوع «خداگرایی عملگرایانه» است. علارغم اینکه آنها معتقد هستند که این نظم در طبیعت توسط خدا درست شده است اما تعریف آنها از خدا متفاوت با تعریف «تئیست ها»(۲) از خدا است.

برای مثال معتقد هستند که ساعت را ساعت ساز می سازد ولی ساعت ساخته شده دیگر بدون کمک ساعت ساز و در اختیار و با مراقبت شخص یا اشخاص دیگری به کار خود ادامه می دهد و ساعت ساز دیگر با ساعت های قبلی خود کاری ندارد و مشغول ساخت ساعت دیگری خواهد بود. آنها با همین منطق معتقد هستند که خداوند جهان را آفرید ولی دیگر انسانها مستقل از او باید به فکر جامعه و جهان باشند. 

اما خدای مذاهب متفاوت است آنها معتقد هستند که خداوند همه جا و در هر لحظه حاضر و ناظر است و بدین طریق نیاز حضور دین در سیاست و حکومت و دخالت در روش زندگی مردم را توجیه می کنند.

«دئیسم» اصلی ترین فلسفه مورد استفاده شکل گیری «سکولاریسم» بوده است.

۲- «آتئیسم» (۳) (خدا ناباوری گرایی) در واقع بر عکس «تئیسم» بوده و وجود هر نوع خدا را انکار می کند. آتئیست ها معتقد هستند که مقوله «خدا» دست ساز انسان ها بوده است. آنها برای اولین بار در انقلاب فرانسه اعلام موجودیت کردند که البته بعدها مورد حمایت مارکسیست ها و بخصوص پروژه شکست خورده ۷۰ ساله سوسیالیستی تحت رهبری حزب کمونیست شوروی قرار گرفت. «آتئیسم مارکسیستی – لنینیستی» فلسفه ایدئولوژی رسمی حکومت اتحاد جماهیر شوروی بود.   

۳- «آگنو‌ستیسیزم»(۴) (ندانم گرایی) معتقد است که اگر نمی توانیم و قادر نیستیم که بطور علمی و عملی وجود خدا و یا زندگی بعد از مرگ را ثابت کنیم، بنابراین اصولی تر این است که در این‌ موارد قضاوتی نداشته باشیم. این گرایش هم در تحلیل نهایی بیشتر با «آتئیسم» نزدیکی دارد. 

به زبان دیگر می توان تصور کرد که در گذشته، یکی از دلایل شکننده بودن ساختاری حکومت های سکولار در «فلات ایران» گذر نکردن از نوع بومی «عصر روشنگری» و بخصوص کمی رشد فلسفه «دئیسم» در این مناطق بوده است. 

روشنفکران و کنجکاوان بسیاری معتقد هستند که ایران در حال سپری کردن «عصر روشنگری» است و در کوشش برای تائید نظر خود، رشد «نو اندیشی دینی» را مطرح می کنند.

متاسفانه اگر چنین منطقی کاملا غلط نباشد، حداقل تنها نقش «شرط لازم» را ایفا کرده ولی مطلقا «شرط کافی» محسوب نمی شود. برای دست یابی به یک سکولاریزم با ثبات و مورد حمایت مردم نیازمندیم که حداقل و حتما «دئیسم» به عنوان یک فلسفه در جامعه رشد کند.

باید توجه کنیم که «نو اندیشان دینی» نیز هر کدام به نوع خود، مبلغ و مدافع و اشاعه دهنده «سندرم مذهب» در مردم و جوامع منطقه ما بوده اند. در گذشته شاهد بوده ایم که فعالیت های «تئیستی» امثال علی شریعتی چگونه زمینه فلسفی انقلاب اسلامی را مهیا کرد! 

تحلیل گرهایی مثل «راب وریکن» (۵) در مقاله ای که در هفته نامه هلندی «دگروندآمستر دامر» (۶) به چاپ رسیده مدعی است که دلیل قدرت گرفتن اردوغان و حزب مذهبی اسلام گرایش در ترکیه این بوده که آتاتورک نتوانسته بخوبی با «تئیسم» دست و پنجه نرم کند. او در این مقاله با رجوع به منابع معتبری از جمله گزارش وزارت آموزش و پرورش ترکیه نشان می دهد که در ۵ سال گذشته، رشد «دئیسم» در جوان ها به مانع بزرگ رشد گرایشات اسلامی و ضد سکولاری اردوغان تبدیل شده است.

در‌ ضمن بر مبنای آمار انتستیتو تحقیقی «کوناد» (۷) آتئیست های (خدا ناباوران) علنی هم در ترکیه از ۲ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۵ درصد در سال ۲۰۱۸ صعود کرده اند.

هر چند لاجرم در ایران ما نیز «دئیسم» در بین جوان ها رشد کرده است ولی براستی چرا این گرایش بدون هیچ نوع سازماندهی نظری و مدنی است؟

 

۱- Deism

۲- Theist

۳- Atheism

۴- Agnosticism

۵- Rob Vreeken 

۶- De Grone Amsterdammer

۷- Konad

سعید مقیسه ای

 

تاریخ انتشار : ۵ دی, ۱۴۰۰ ۸:۴۸ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

ما راویان قصه‌های رفته‌‌ از‌ یادیم

اعلامیه هیئت اجرائی سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر): «جبهه کردستانی»، ائتلافی علیه جنبش «زن، زندگی، آزادی»

بیانیۀ میرحسین موسوی از زندان اختر

روایت زنان افغانستانی از رد مرز

در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند

عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم