جمعه ۲۰ تیر ۱۴۰۴ - ۱۴:۰۸

جمعه ۲۰ تیر ۱۴۰۴ - ۱۴:۰۸

روایت زنان افغانستانی از رد مرز
آنچه می‌خوانید روایت چهار زن افغان‌تبار است که سال‌ها در ایران زندگی کرده‌، فرزند به دنیا آورده‌، کار کرده‌ و روابط انسانی و پیوندهای عاطفی داشته‌اند اما در چند ماه گذشته...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند
ما با نام تو، نه فقط از تو، که از همه‌ی آدم‌های ایستاده یاد می‌کنیم. از آن‌ها که هنوز باور دارند: آزادی، امتیاز نیست — فضیلت است و حقیقت، اگرچه...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز ورزنده
نویسنده: بهروز ورزنده
عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم
قصد این نوشته بررسی شرایطی که به جنگ اخیر ختم شد، سیاست‌های مرگبار رهبران جمهوری اسلامی و یا جنایات اسرائیل در منطقه نیست. بلکه یافتن راهی برای تقویت جنبش ضدجنگ...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رضا جاسکی
نویسنده: رضا جاسکی
شوخیِ تلخِ تاریخ!
اگر به‌فرض در جهان وارونۀ کنونی شانسی هم برای ربودن جایزۀ صلح نوبل برای یک صلح‌طلب قلابی چون ترامپ و به قول خود وی استقرار صلح از موضع اقتدار وجود...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تقی روزبه
نویسنده: تقی روزبه
ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن
هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشور را منزوی‌تر می کند.
جبهه اصلاحات ایران با انتشار بیانیه‌ای مصوبه اخير مجلس به منظور تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برخلاف مصالح ملی، امنیت کشور و منافع مردم ایران خواند و...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: جبهه اصلاحات ایران
نویسنده: جبهه اصلاحات ایران
بیانیه مجامع اسلامی ایرانیان در باره دستگیریها، اعدامهای اخیر و برخورد با مهاجران افغانستانی
فرصتی فراهم آمد تا بنا بر حافظه تاریخی، ایرانیان در مقابل تهاجم بیگانه، همبستگی ملی کم نظیری را به نمایش بگذارند که افکار عمومی را درجهان تحت تاثیر قرار داد...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مجامع اسلامی ایرانیان
نویسنده: مجامع اسلامی ایرانیان

سی‌ام تیر، روز قیام ملی ایران علیه استبداد و دیکتاتوری

‏سی‌ام تیر سال ۱۳۳۱ خورشیدی، روز اراده یک ملت در به زانو درآوردن رژیم استبدادی پهلوی در برابر خواست اکثریت، یکی از روزهای بزرگ تاریخ معاصر ایران است. اگر چه یک سال بعد از آن دولت های انگلیس و آمریکا دست به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ زده و حکومت دست نشانده خودشان را در تهران مستقر نمودند، اما در بهمن ۱۳۵۷ بساط رژیم کودتایی شاه برچیده شد و او با خواری و ذلت برای همیشه قدرت را ترک نمود و در کمال عجز و فرسودگی و اشک و آه با آخرین پیام خود "من قول می‌دهم که به قانون اساسی مشروطه وفادار باشم" برای همیشه به تاریخ پیوست.

 

‏ سی‌ام تیر سال ۱۳۳۱ خورشیدی، روز اراده یک ملت در به زانو درآوردن رژیم استبدادی پهلوی در برابر خواست اکثریت، یکی از روزهای بزرگ تاریخ معاصر ایران است. اگر چه یک سال بعد از آن دولت های انگلیس و آمریکا دست به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ زده و حکومت دست نشانده خودشان را در تهران مستقر نمودند، اما در بهمن ۱۳۵۷ بساط رژیم کودتایی شاه برچیده شد و او با خواری و ذلت برای همیشه قدرت را ترک نمود و در کمال عجز و فرسودگی و اشک و آه با آخرین پیام خود “من قول می‌دهم که به قانون اساسی مشروطه وفادار باشم” برای همیشه به تاریخ پیوست. قیام سی‌ام تیر ۱۳۳۱ خورشیدی را مردمی به پیروزی رساندند که برای تثبیت و حفظ دستاوردهای نهضت ملی شدن نفت، جان بر سر قیام خود گذاشتند و با خون خود، مهر تاییدی بر سند آزادگی ملت شریف ایران زدند.

اگر نفت از زمان اکتشاف و بهره‌ برداری از آن تا کنون در حاشیه و متن حوادث بسیاری در کشور ما و از جمله وقایع سی تیر ۱۳۳۱ خورشیدی قرار داشته است، اما به نظر می‌رسد قیام سی تیر حاوی درسی تاریخی برای همه نیروها و طیف‌هایی باشد که دل در گرو حفظ منافع ملی و سرمایه‌های کشور دارند و آن بی‌شک اتحاد و هماهنگی با یکدیگر در روزهای سخت و هنگامهٔ استادگی در برابر مطامع و خواست‌های غارت‌گرانه بیگانگان است، زیرا در غیر این صورت حوادثی از راه خواهند رسید که دستاورد همه تلاش‌ها را به یغما خواهند برد و آن روز، جز آه و افسوس ثمری باقی نخواهد ماند و پشیمانی سودی ندارد.

استعفای دکتر محمد مصدق

بیست و پنجم تیر ۱۳۳۱ خورشیدی، دکتر مصدق به ملاقات شاه رفت و بر اساس تصریح قانون اساسی، درخواست واگذاری پست وزارت جنگ را کرد که این درخواست برای محمدرضا پهلوی گران آمد و شاه  پس از سه ساعت گفتگوی نافرجام، با درخواست مصدق موافقت نکرد. اشاره به این نکته جالب است که که واکنش محمدرضا پهلوی در برابر این پیشنهاد چنین بود: “پس بگویید من چمدان خود را ببندم و از این مملکت بروم.” مصدق در پاسخ گفته بود در صورت عدم پذیرش این درخواست استعفا خواهد داد. گویا شاه منتظر این استعفا بود چرا که به سرعت احمد قوام را به نخست وزیری انتخاب کرد. مجلس در ۲۶ تیر ۱۳۳۱ خورشیدی به او رای اعتماد داد؛ در حالی که مجلس دارای حد نصاب قانونی برای رسمیت نشست نبود و در نتیجه هر گونه تصمیم‌گیری در این جلسه غیرقانونی بود و نمایندگان نهضت ملی در جلسه حضور نداشتند. در این شرایط عده‌ای از نمایندگان فرصت‌طلب با محاصره مجلس توسط نظامیان، به طور پنهانی همکاری خود را با احمد قوام اعلام کردند. قوام در ۲۸ تیر ۱۳۳۱ درخواست اختیارات فوق‌العاده برای اعاده امنیت در سراسر کشور کرد. محمدرضا پهلوی به قوام دستور داد تا برای برقراری نظم، از نیروی انتظامی استفاده کند و به او قول داد در صورت وخامت اوضاع فرمان انحلال مجلس را صادر نماید.

اعلامیه احمد قوام

فردای آن روز که خبر نخست‌وزیری احمد قوام در جراید منتشر شد، وی از طریق پخش اعلامیه شدیداللحنی در رادیو، اینگونه اعلام موضع کرد: “ایران دچار دردی عمیق شده و با داروهای مخدر درمان‌پذیر نیست. من به همان اندازه که از عوام‌ فریبی در امور سیاسی بیزارم در مسائل مذهبی نیز از ریا و سالوس منزجرم. کسانی که به بهانه مبارزه با افراطیون سرخ، ارتجاع سیاه را تقویت نموده‌اند لطمه شدیدی به آزادی وارد ساخته، زحمات بانیان مشروطیت را به هدر داده‌اند. وای به حال کسانی که در اقدامات مصلحانه من خلل نمایند و در راهی که در پیش دارم مانع بتراشند یا نظم عمومی را بر هم بزنند. این‌گونه آشوبگران با شدیدترین عکس‌العمل از طرف من روبه‌ رو خواهند شد و چنان که در گذشته نشان داده‌ام بدون ملاحظه از احدی و بدون توجه به نام و موقعیت مخالفین کیفر اعمال‌ شان را در کنارشان می‌گذارم. حتی ممکن است تا جایی بروم که با اکثریت پارلمان دست به تشکیل محاکم انقلابی زده، روزی صدها تبهکار را از هر طبقه به موجب حکم خشک و بی‌ شفقت قانون، قرین تیره‌ روزی سازم. به عموم اعلام می‌کنم که دوره عصیان سپری شده و روز اطاعت از اوامر و نواهی حکومت فرا رسیده است. کشتی‌بان را سیاستی دگر آمد”.*

در این روز مردم آمادگی زیادی پیدا کرده بودند تا روز بعد در برابر قدرت دربار و قوام به مقابله برخیزند. به همین دلیل هم در ۳۰ تیر، اقشار مختلف مردم و گروه‌های سیاسی در میادین و خیابان‌های تهران به حمایت از دکتر مصدق به تظاهرات پرداختند.

اعتراض مردم و بازگشت دکتر مصدق

رژیم شاه با گسیل تانک‌ها و زرهپوش های ارتش سرکوبگر خود به خیابان‌های تهران، تلاش کرد زیر برق سرنیزه و فضای خفقان، جنبش ملی مردم ایران را سرکوب نماید. اما مردم دلیر در شهرهای مختلف ایران و به خصوص تهران به پا خاستند و با قیام قهرمانانه خود و با شعار “یا مرگ یا مصدق” نقشه‌های شوم شاه و استعمار را در هم ریختند. سرکوب خونین این قیام، خللی در عزم ملت ایران ایجاد نکرد و در بعد از ظهر روز سی‌ام تیر ماه ۱۳۳۱، رژیم استبدادی پهلوی در برابر قیام ملی، وادار به عقب‌نشینی شد و دکتر محمد مصدق به دست توانا و پرقدرت ملت ایران، مجدداً به نخست وزیری باز گردانده شد. خاطره این قیام غرور آفرین، به نقطه عطفی در جنبش ضداستبدادی و ضداستعماری مردم ایران ثبت گردید. در این روز که به درگیری شدید میان نیروهای نظامی و مردم منجر شد، عده‌ای کشته و مجروح شدند. یاد جان‌باختگان آن روز، در تاریخ جنبش آزادی‌خواهانه مردم ایران به یاد خواهد ماند. یکی از روزنامه‌های عصر تهران در گزارشی نوشته بود: در خیابان سعدی، جوانی زخمی به دشواری برخاست و با انگشتان رنگین از خون خود بر دیوار نوشت: ”این خون زحمتکشان ملت ایران است. زنده باد مصدق”.

هم‌زمان با پیروزی بزرگ مردم ایران بر دربار، عصر ۳۰ تیر ۱۳۳۱ در بازگرداندن دکتر مصدق بر اریکه قدرت، خبر پیروزی دیگری نیز به ایران رسید. این پیروزی به دنبال تلاش دکتر مصدق در اجلاس دیوان لاهه بود که پس از شکایت استعمارگران انگلیسی برای ادامه سلطه بر صنعت نفت ایران، طی نطق مستدل خود از مظالم استعمار در ایران پرده ‌برداشت و تاثیر عمیقی بر هیئت داوری لاهه گذاشت. دیوان بین‌المللی لاهه بر عدم صلاحیت خود در رسیدگی به شکایت انگلیس از ایران رأی داده بود و با رسیدن این خبر، مردم ایران همزمان دو پیروزی بزرگ را جشن گرفتند.

دکتر مصدق به پشتوانه ملت ایران با اقتدار به نخست‌وزیری بازگشت و از این ابزار، با قدرت در جهت تامین منافع ملی و حقوق ملت استفاده کرد. وی در بازگشت به مقام نخست‌ وزیری، به خواسته‌های خود رسید؛ کفیل وزارت جنگ شد و نام آن را به وزارت دفاع تغییر داد، وزارت بهداری را با کاهش هزینه‌ های دربار تقویت کرد، شاه را از ارتباط مستقیم با دیپلمات‌های خارجی منع ساخت، مطبوعات را آزاد و در جهت آزادی بیان و پیش‌برد مردم‌سالاری از هیچ کوششی دریغ نکرد، افراد وابسته را از کابینه اخراج کرد و اشرف پهلوی، خواهر شاه را مجبور به ترک ایران نمود.

و فراتر از همهٔ این‌ها نام او با ملی کردن صنعت نفت ایران در تاریخ کشور ما ماندگار شد. دکتر محمد مصدق در روز سی‌ام تیر خطاب به مردم که در برابر منزل وی تجمع کرده بودند با چشم گریان گفت “ای کاش مرده بودم و ملت ایران را این‌چنین عزادار نمی‌دیدم. ای مردم، من به جرات می‌گویم استقلال ایران از دست رفته بود ولی شما با رشادت خود آن را باز پس گرفتید.”

 

*– منبع: روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی- جلد اول صفحه ۵۵۴، باقر عاملی

۳۰ تیرماه ۱۴۰۱- ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۲

تاریخ انتشار : ۳۱ تیر, ۱۴۰۱ ۶:۲۲ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

روایت زنان افغانستانی از رد مرز

در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند

عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم

شوخیِ تلخِ تاریخ!

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشور را منزوی‌تر می کند.