پیروزى دموکرات‌ها در انتخابات میاندوره‌اى ۷ نوامبر براى مجلس نمایندگان و سناى آمریکا (کنگره جدید از ژانویه آینده شروع به کار خواهد کرد) به حق توجه همه را بر انگیخت. اینک لازم است تا نگاه دقیق‌ترى به نتایج انتخابات در سناى آمریکا داشته باشیم. نگاهى که در قریب به اتفاق “تحلیل‌هاى ایرانیان“ تاکنون غایب بوده است. ترکیب ۴۹ دموکرات و ٢ مستقل، جمهوریخواهان را با ۴۹ سناتور در سنا از اکثریت انداخت. ولى سوال اینست که آیا مواضع جمهوریخواهان نیز در سنا از اکثریت افتاده است؟
یک نگاه سطحى به لیست سناتورهاى منتخب میتواند تا حدودى این مسئله را براى ما روشن کند. “جو لیبرمن” (لیبرمن پیرو دین یهودیت است) سناتور سابقا دموکرات و اکنون مستقل از ایالت “کنتیکت”، قبل از انتخابات اخیر به علت حمایت‌هاى آشکارش از جنگ عراق و دیگر سیاست‌هاى بوش و کلا سیاست‌هاى جمهوریخواهان در سنا، باعث ناراحتى و خشم جناح لیبرال‌تر دموکرات‌ها شده بود. بسیارى بر این اعتقاد بودند که “لیبرمن” یک جمهوریخواه طرفدار بوش در لباس دموکرات‌هاست. به همین علت “لیبرمن” از حمایت حزب متبوعش در انتخابات مقدماتى حزب دموکرات‌ها محروم و کنار گذاشته شد. “لیبرمن” تصمیم دموکرات‌ها براى کنار رفتن خود را نپذیرفت و به عنوان کاندیدای مستقل در انتخابات شرکت و با شکست دادن کاندیدای دموکرات‌ها مجددا براى شش سال دیگر انتخاب شد. شایعاتى مبنى بر احتمال پیوستن او به حزب جمهوریخواهان وجود داشت. ولى لیبرمن پس از انتخاب مجدد که به‌علت راى جمهوریخواهان به او ممکن شده بود، اعلام کرد که با دموکرات‌ها باقى خواهد ماند ولى در راى‌گیرى‌ها اصل را بر مواضع خود قرار میدهد. اگر “لیبرمن” در راى‌گیرى‌ها همانگونه که سابقا نشان داده است، جانب جمهوریخواهان را بگیرد، با تقسیم ۵٠ به ۵٠ راى‌ها در سنا، “دیک چینى“ معاون بوش که بر طبق قانون اساسى آمریکا ریاست سنا را نیز به عهده دارد میتواند (تنها زمانى که راى ها ۵٠ به ۵٠ باشد) راى یکصد و یکم را به نفع جمهوریخواهان صادر کند. در چنین صورتى دموکرات‌ها در عین حال که اکثریت سنا و ریاست تمامى کمیسیون‌هاى سنا را در اختیار دارند، راى کافى براى تصویب لوایح مورد نظر خود را نخواهند داشت. برخلاف مجلس نمایندگان، برترى دموکرات‌ها در سنا قاطع نیست. جمهوریخواهان با آگاهى از مواضع “جو لیبرمن” می‌توانند از فشار دموکرات‌ها بکاهند.
فردا ۵ دسامبر گزارش کمیسیون عراق (بیکر ـ هامیلتون) انتشار خواهد یافت. به هوش زیادى نیاز نیست تا بدانیم این گزارش تمام گزارشى که در اختیار مقامات تصمیم‌گیرنده آمریکا قرار میگیرد نخواهد بود و نمیتواند مبناى یک تحلیل واقعى از سوى ایرانى‌ها باشد. فردا ۵ دسامبر سناى آمریکا موضوع بررسى و سپس تائید یا رد صلاحیت “رابرت گیتس” براى احراز پست وزیر دفاع را نیز آغاز میکند.
از هم اکنون پیداست که اختلافات دموکرات‌ها و جمهوریخواهان پروسه بررسى صلاحیت “گیتس” را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
مصاحبهء دیروز برنامهء “دربرابر ملت” در “سى بى اس” با “استفان هدلى“ از مشاوران بوش روندى را که فردا سناى آمریکا طى خواهد کرد، تا حدودى نشان میداد. صحبت‌هاى “هدلى“ در مورد پیشنهادهای “رامزفلد” وزیر قبلى دفاع که گوشه‌هائى از آن به بیرون درز داده شده است، نشان میداد که پذیرش تمامى آنچه که کمیسیون “بیکر ـ هامیلتون” پیشنهاد کرده است در دستور کار دولت بوش نخواهد بود. “هدلى“ در مورد آنچه “رامزفلد” پیشنهاد کرده است گفت: نامه رامزفلد که بخش‌هائى از آن درز کرده آلترناتیوى در مقابل سیاست کنونى در رابطه با جا به جائى نیرو هاى آمریکا در عراق، سازنده [مفید] است، ولى یک پیشنهاد و سیاست رسمى نیست.
نامه رامزفلد میگوید که نیروهاى آمریکائى با خروج از برخى شهر ها عمدتا در محل‌هاى نزدیک به مرزهاى عراق با ایران و سوریه مستقر بشوند. این موضوع با توجه به بسیارى از فاکت‌ها میتواند درست باشد. اگر کویت، عربستان سعودى، اردن و ترکیه بتوانند مرزهاى خود با عراق را زیر کنترل دقیق‌ترى داشته باشند، آمریکا این امکان را پیدا میکند که با تخلیه برخى شهرهاى عراق نیروهاى خود را در نزدیکى مرزهاى سوریه و ایران مستقر سازد و به این ترتیب شیعیان عراقى را محاصره کند.
در رابطه با وضعیت عراق و سیاست‌هاى بوش، سناتور دموکرات خانم “دایان فینستین” از ایالت کالیفرنیا دیروزدرمصاحبه با “سى ان ان” گفت: چیزى عوض نشده است. بوش میگوید که منعطف باقى خواهد ماند، ولى واقعیت این است که او هرگز منعطف نبوده است. او نه به جمهوریخواهان و نه به دموکرات‌ها، بلکه تنها به گروه کوچکى که در اطراف خود دارد گوش میدهد.
با توجه به ترکیب جدید سناى آمریکا میتوان باور کرد که صحبت‌هاى سناتور کالیفرنیا چندان دور از واقعیت نباشد. بوش میتواند شوک انتخابات اخیر را در سنا تا حدودى کنترل کند.
موضوع عراق حداقل تا پایان ریاست جمهورى بوش، در مرکز توجه آمریکا باقى خواهد ماند. این براى ایران فرصت خوبى است که وارد روندى بشود که به عادى شدن رابطه‌اش با آمریکا بیانجامد. اما هرگز نباید فراموش کرد که اعتماد به نفس بیش از حد و دل‌خوش بودن به مشکلات آمریکا در عراق و پیروزى دموکرات‌ها در انتخابات، نابخردانه است. جاى خوشبختى است که حداقل آزادى‌خواهان ایرانى بر گزینهء نظامى از سوى آمریکا در مقابل جمهورى اسلامى دست رد می‌زنند و خواهان عادى شدن رابطهء دو کشور هستند.
