«تروریست‌ها را شناسایی کنید. آنها باید به سرعت از سازمان حذف شوند.» این تازه‌ترین تعبیر یکی از مدیران شرکت هپکو از ویژگی کارکنانی است که «از اوضاع کاری خود ناراضی هستند و با اقدامات خرابکارانه! قصد تخریب وجهه سازمان را دارند.» کارگران هپکو میگویند، در این متن به‌اصطلاح «تخصصی» و «مدیریتی»، که در فضای مجازی منتشر شده، کارگران معترض و ناراضی در هپکو «تروریست‌هایی» خوانده می‌شوند که باید فورا شناسایی و اخراج شوند.
روزنامه جامعه فردا در ادامه ی گزارش خود در باره مقابله‌جویی مدیران هپکو با کارگران معترض نو شته است: انتشار این متن، باعث نگرانی کارگران این شرکت بزرگ تولیدکننده ماشین آلات راهسازی، از تنگ‌تر شدن حلقه فشار شده که در ماه‌های گذشته و پس از اعتراض‌های گسترده کارگران هپکو شدت گرفته است. حلقه‌ای که تاکنون احضار حداقل ۲۰ نفر از کارگران معترض این شرکت را به‌دنبال داشته است. آنچنان که کارگران میگویند، اخلال در نظم جامعه و شرکت در تجمعات غیرقانونی عمده‌ترین اتهامی است که متوجه آنهاست. «ما برای مطالبه حق و حقوقمون اعتراض کردیم. حالا هم دندان روی جگر گذاشتیم و منتظریم وعده‌ها عملی بشه. دیگه نمی‌دونیم این حرفا چیه…! کارگری که دستمزدش رو مطالبه می‌کنه تروریست نیست..»
وقتی معترضین، «تروریست» خوانده می‌شوند
چندماه از اعتراض گسترده کارگران هپکو به وضعیت نابسامان این شرکت پس از خصوصی‌سازی و تعویق چندماهه در پرداخت مطالبات مزدی گذشته است که انتشار متنی در فضای مجازی مجددا نگاه‌ها را به سمت هپکو می‌کشاند. ماجرا از انتشار متنی منتسب به مدیر مهندسی پروژه‌های هپکو در شبکه‌های مجازی شروع شد. متنی که با بهره‌گیری از یک مدل بازاریابی در سنجش عملکرد منابع انسانی سازمان، به‌دنبال دسته‌بندی نیروها به خوب‌ها و بدهاست و در واقع توسط او برای شناسایی نیروهای مفید و مضر در شرکت، در فضای مجازی بازنشر شده است.
در این متن با تقسیم بندی کارکنان سازمان به چهار دسته وفاداران، مزدوران، گروگانان و خرابکاران میزان تعهد و رضایت کارکنان از فعالیت در سازمان مورد بررسی قرار گرفته است و در بالای متن با عبارت «تروریست‌ها را شناسایی کنید» تلویحا از کارکنان سازمان خواسته شده در مقابل ناراضیان بایستند و آنها را به‌سرعت از مجموعه حذف کنند. در بخشی از این متن آمده است؛ «این روزها خیلی از تروریسم و اعمال تروریستی در گوشه و کنار جهان می‌شنویم. معمولا به اعمال خشونت‌باری که صدمات جانی، روحی و مالی به‌دنبال دارد، اعمال تروریستی گفته می‌شود. فکر می‌کنید آیا در سازمان‌ها هم تروریست‌ها وجود دارند. باید بگوییم که به‌نوعی تروریست‌ها در سازمان‌ها وجود دارند و اگر بتوانیم آنها را شناسایی کنیم، با اتخاذ تصمیم مناسب، در بهبود فضای کاری کمک بزرگی به سازمان کرده‌ایم.» در ادامه این متن اشاره شده است که «برای شناسایی تروریست‌ها در سازمان کار سختی نداریم، فقط باید بدانیم که تروریست‌ها در سازمان چه ویژگی دارند. برای شناسایی ویژگی آنها از یک مدل بازاریابی برای تقسیم بندی کارکنان سازمان استفاده می‌کنیم.»
فارغ از اینکه این تفکر ذاتا بدبینانه اساسا چقدر می‌تواند به اعتلای سطح منابع انسانی در یک سازمان کمک کند! در یکی از این تقسیم بندی‌ها حد اعلای خرابکاران یا افرادی ناراضی از شرایط سازمان با نام «تروریست‌ها» متمایز شده‌اند. «این افراد از اوضاع به‌شدت ناراضی هستند و هیچ تعهدی به سازمان ندارند. آنها فعالانه به‌دنبال تخریب وجهه سازمان هستند. آنها برای هر سازمانی حکم تروریست دارند و به‌سرعت باید از مجموعه حذف شوند.» انتشار این متن با واکنش کارگران معترض هپکو مواجه شد. آنها در پیام‌های متعددی یادآور شدند، انتشار این متن در شرایط فعلی به منزله هدف قرار دادن اعتراضات کارگری و خاموش کردن فضای مطالبه محوری کارگران در این واحد صنعتی است.
تکذیب و عقب‌نشینی
اما انتشار این متن در فضای مجازی، با واکنش منتشرکننده آن هم مواجه شد. مدیر مهندسی پروژه‌های هپکو که انتشار این متن به او منتسب شد. او در گفت‌وگویی کوتاه با «جامعه فردا»، انتساب این متن به خود را تکذیب کرد و در اظهارنظری که با وجود مستندات، تکذیبیه او را به‌طور جدی نقض می‌کند، گفت؛ متنی که منتشر شده از یک سایت مربوط به حوزه منابع‌انسانی استخراج شده و بی‌جهت به نام کاربری تلگرامی و با عکس او در فضای مجازی منتشر شده است. او با اعلام اینکه اساسا دارای حساب تلگرامی نیست! انتساب متن منتشر شده به خود را تکذیب کرد.
به‌گفته کارگران، انتشار این متن تنها بخشی از فضای تهدیدآمیز و در‌عین‌حال محدودکننده‌ای است که بر اعتراضات مسالمت‌آمیز کارگران در این واحد صنعتی سایه افکنده است.
احضار و پرونده‌سازی برای ۲۰ کارگر معترض
«حالا چند ماهه که کسی از ما خبر نمی‌گیره. بعد از اعتراض‌ها و در همین مدتی که گذشته حدود ۲۰ نفر از کارگران معترض را احضار کردن و پرونده براشون تشکیل دادن که پیامک شماره پرونده این بیست نفر هم به دستشون رسیده که پرونده تشکیل شده و به دادستانی ارجاع داده شده.» اینها بخشی از گفته‌های یکی از کارگری است که سال‌هاست در هپکو مشغول به کار است. او در پاسخ به این سوال که طی این تشکیل پرونده‌ها، کارگران معترض با چه اتهاماتی مواجه شده‌اند، به «جامعه فردا» می‌گوید: اخلال در نظم جامعه و شرکت در تجمعات غیرقانونی اتهامی است که ذکر شده. به گفته این کارگر احضار کارگران معترض در پی اعتصاب دو هفته پیش کارگران این واحد صنعتی فعلا متوقف شده و فعلا چنانکه اشاره شد، پرونده ۲۰ نفر از کارگران به دادستانی ارجاع شده است.
اینگونه که کارگران میگویند احضار همزمان با گسترده شدن اعتراضات در تابستان گذشته شروع شد. بخشی از مسئله به ادعای آنها ناشی از فضای امنیتی است که در محل کار حاکم است. «مدام باید بپایی چه حرفی را کجا بزنی. چه پیامی را برای کی فوروارد کنی و برای کی نکنی. قبلا کارکنان هپکو چند گروه گپ و گفت مجازی داشتند که با هم حرف می‌زدند و بحث می‌کردند درباره مشکلات کاری. اما هیچی ازشون باقی نگذاشتن.»
فشار تهدید، بر زندگی کارگران
آنها میگویند در هپکو سهم تهدید از اخراج بیشتر بوده است.«دلیل اصلیش هم ایستادگی کارگرها بوده. ولی تهدید مدام فشار روانی روی کارگر می‌ذاره. کارگر می‌بینه که همینطوریش هم از پس مخارج زندگی و خانواده برنمیاد، خیلی‌ها کارشون به طلاق و قرص خوردن کشیده. اما اگر اخراجش کنن که دیگر هیچی ندارن.»
یکی از کارگران با بیان اینکه شرایط خاص هپکو در ماه‌های گذشته، زندگی خانوادگی بسیاری از کارگران این واحد صنعتی را در معرض تهدیدهای مختلف قرار داده است، می‌گوید: «به جایی رسیده که همکاران، گوشواره دختراشونو می‌فروشن برای امرار معاش. با این وضعیت به جای اینکه فکری به حال پرداخت مطالباتمون کنن، معترضین رو تروریست خطاب می‌کنن.» این کارگر در پاسخ به این پرسش که روندی که در طول ماه‌های گذشته در این واحد صنعتی در زمینه برخورد با کارگران طی شده نشانه چیست، می‌گوید: «معلوم نیست شاید صدا خفه‌کن باشد… البته برای همیشه…»
هنوز منتظریم
برطرف شدن مشکلات مربوط به پرداخت حقوق و دستمزد کارگران، فعال‌تر کردن تولید و ایجاد بازار داخلی از طریق بخش راه و شهرسازی، کمک به پرداخت بدهی‌های بانکی و تامین نقدینگی از مفاد جلسه‌ای بود که سه ماه قبل در وزارت صنعت و معدن و در پی اعتراضات کارگران هپکو به وضعیت نابسامان خصوصی‌سازی در این شرکت، تصویب شد. با این حال آنچنان که برخی از کارگران این واحد صنعتی به «جامعه فردا» خبرداده‌اند، هنوز تغییری در وضعیت ایجاد نشده است. یکی از کارگران درخصوص وضعیت پرداخت مطالبات مزدی کارگران هپکو در‌حال‌حاضر و چندماه پس از پایان اعتراضات در این شرکت، می‌گوید: شرایط خوبی نداریم. بعد اعتراضات و تجمعات و تغییر استاندار در استان، ایشان از هپکو بازدید کردند و قول دادند تا پایان سال هپکو را به شرایط عادی و نرمال برگرداند. در جلسه شورای تامین در پنجم آذرماه یک‌ماه به آقای احمدپور، سهامدار فعلی هپکو، فرصت دادند تا دو ماه حقوق پرداخت کند و تولید را راه بیندازند که تاکنون عملی نشده است. او ادامه می‌دهد: همچنان معوقات مزدی
سه ماهه پایانی سال ۹۵، مهر و آبان سال ۹۶ را طلب داریم که هنوز خبری از پرداخت آن نیست. ما در‌حال‌حاضر به خواسته استاندار و شورای تامین تمکین کرده‌ایم و سرکار حاضر می‌شویم. امیدوار و منتظریم که این فرصت یک ماهه برای پرداخت حقوق و شارژ قطعات به نتیجه مثبتی منجر بشه، اگه این وعده‌ها عملی شد که هیچ، اگر نشد احتمالا باید به دنبال سهامدار جایگزین باشن و دوباره همان آش و همان کاسه…»
زخم عمیق خصوصی‌سازی وزمزمه تقلیل نیروها
مشکلات کارگران هپکو به ده سال قبل و آغاز پروژه خصوصی‌سازی در این شرکت صنعتی بازمی‌گردد. یکی از کارگران هپکو با اشاره به فضای حاکم بر این شرکت در سال‌های گذشته می‌گوید:«از همان اول هم مخالفت وجود داشت. اما چهارساله کارد به استخوانمان رسیده. چهارسال است که اعتراض می‌کنیم، اما هیچ کجا اسمی از اعتراض کارگران هپکو شنیدید؟ نه. تا بالاخره بعد از چهارسال رسیدیم به شهریور امسال. یکهو دیدیم کانال‌ها و رسانه‌ها همه برای اولین‌بار شدند صدای هپکو. چرا؟ چون مجبور شدیم بعد از چهارسال دویدن این بار بلندتر داد بزنیم. راه‌آهن را ببندیم… کتک بخوریم جلوی دوربین‌ها. داخل کارخانه گاز اشک‌آور بخوریم. سر و صورتمان خونین و مالین بشود. جلوی استانداری فریاد بکشیم.»
او می‌گوید نتیجه تمام این اعتراض‌ها بعد از سه‌ماه هنوز به سرانجام مطلوب نرسیده است.«بعد از گذشت چند ماه، نه هپکو دولتی شد. نه تغییری در مدیریت شرکت به وجود آمد و نه حتی الان حقوق‌مان را می‌دهند… بیش از نیمی از آذرماه گذشته و هنوز خبری از دستمزدها نیست.» این درحالی است که به گفته این کارگر با ادامه‌دار شدن وضعیت نامطلوب تولید در این کارخانه، زمزمه‌هایی درخصوص تقلیل نیروهای هپکو به نصف در آینده نزدیک نیز شنیده می‌شود که باعث تشدید نگرانی‌ها شده است.
«خصوصی‌سازی، کمرمون رو شکست»
کارگران هپکو حالا دندان روی جگر گذاشته‌اند تا وعده‌ها محقق شود. برای از دست ندادن شغلی که سال‌هاست پایش خون جگر خورده‌اند و برای زنده ماندن هپکو… «حقمان را نمی‌دهند، آن وقت مدیرانی که هیچی جز حساب بانکی‌شان ندارند و سود و دستمزدشان از هپکو و نیروی بازوی کارگر است، همین کارگران را تروریست می‌نامند.»
به گفته کارگران، استانداری در ماه‌های گذشته تلاشش را کرده تا معوقات مزدی کارگران هپکو پرداخت شود و اعتراضات کارگران به شیوه اداره این شرکت توسط بخش خصوصی به نتیجه مطلوب برسد اما عملا اتفاقی که منجر به نتیجه مطلوب شود، رخ نداده است. این مسئله باعث بروز نگرانی‌ها نسبت به آینده در بین برخی از کارگران هپکو شده است. «چیزی عوض نمیشه. حتی اگر هم عوض بشه این را برمی‌دارند یکی دیگه را می‌ذارن بجاش. دعواهای زرگری که همه حرفشون اینه که از این بگیرید به اون یکی بدید… اما ما کارگرا حرفمون روشنه. ما دیگه مالک خصوصی نمی‌خوایم. بسه. خصوصی‌سازی کمرمون رو شکست.» خواست دولتی شدن هپکو برای کارگران این کارخانه بزرگ صنعتی تولیدکننده ابزارآلات راهسازی، یک خواست ویژه است. مطالبه‌ای که آنها از دولت دارند این نیست که با گماردن یک مدیر دولتی، فضا را برای به گفته خودشان بلندبالا شدن فیش‌های حقوقی این یا آن مدیر دولتی فراهم کند، آنها می‌خواهند خودشان در اداره امور کارخانه سهیم باشند.«ما می‌خواهیم هپکو دولتی شود، قرض‌هایش را دولت تصفیه کند، برایش قرارداد بگیرد. اما این کافی نیست. اگر بخواهد دولتی بشود نه پشت درهای بسته… حرف ما این است، دولت باید خود کارگرها را هم در اداره کارخانه دخیل کند. میدان عمل برای نظارت و اداره کارخانه به آنها بدهد. کارگرها کارخانه و ماشین‌آلات را مثل کف‌دستشان می‌شناسند. به‌جای غریبه‌ها به آنها اعتماد کنید…
