پارادایمها تعیین کنندە چگونگی نگرش ما بە دنیا هستند. الگوهای تعبیر هستند. اصلا پارادایم همان فضای مسلط فکریست کە بر اذهان حاکم است. بدون پارادایم، فضای ذهنی جامعە مشوش شدە و راە خود را گم می کند. بنابراین ما همیشە بە آنها وابستە هستیم.
فضای پارادایمی درون نظام جمهور اسلامی، خصوصیت امنیتی دارد. نظام از همان بدو تاسیس خود، بعلت نگرش ایدئولوژیکی خود و نگاههای تسلط طلبانە ایالات متحدە احساس امنیت نمی کند، و بهمین جهت بە جای تثبیت خود از طریق ایجاد یک جامعە دمکراتیک و نیز انطباق با شرایط جهانی، مسیر مقابلە را برای تامین امنیت استراتژیک خود برداشتەاست. یک استراتژی تحمیل با منویت و خصوصیات خود. و امنیتی کە، هنوز کە هنوز است ایجاد نشدە، اما حاکمیت کماکان در پی بدست آوردن آن است.
اگر فضای پارادایمی حاکمیت را تامین امنیت نظام فرض کنیم، بدون شک همە اعمال او در همین راستا خواهند بود. حتی فضای انتخاباتی کشور هم بە زیر نفوذ چنین موقعیتی خواهد رفت. نوع مهندسی انتخابات ریاست جمهوری امسال دال بر این نظریە هست. در واقع قرار است همە ارکان قدرت سیاسی برای تامین امنیت، در هماهنگی بهتری عمل کنند.
اما شرط نیست کە پارادایم موجود در حاکمیتها بە خود جامعە هم در همان مقیاس تسری پیدا کند. درست است کە امنیت می تواند همیشە دلمشغولی جامعە باشد و در بزنگاەهای خاصی بە خصوصیت اصلی در بطن آن هم تبدیل شود، اما نوع نگاە جامعە نمی تواند همان نوع نگاە حاکمیت بە پارادایم امنیت باشد. بویژە اینکە در کشاکشهای سیاسی، بنیانهای اقتصادی و معیشتی مردم فروبپاشند و تامین زندگی روزمرە بە معضل بزرگی تبدیل شود. در اینجا پارادایم امنیتی دچار خلل می شود، و بە جای برجستە شدن عامل خارجی، عامل داخلی نقش بیشتری می یابد. در اینجا پارادایم امنیتی در سطح جامعە بە پارادایم معیشتی تغییر مکان می دهد.
و پارادایم امنیتی رژیم امسال ترک برداشتەاست، چنانکە همە دارند از اولویت مسئلە اقتصادی و معیشتی می گویند. شاید بە همین دلیل، علیرغم انتخاب شدن احتمالی رئیسی، تلاش برای بهبودی اقتصادی بە صدر کارهای حاکمیت فرابروید. در این صورت تیم جدید هم با نگاە مثبت تری نسبت بە گذشتە وارد قضیە برجام می شود و از طرفی دیگر تفاهم نامەها با جهان شرق را گسترش بیشتری خواهند بخشید. اما نگاە امنیتی بە ادارە اقتصاد هم تسری پیدا خواهدکرد و برخورد چکشی غالب می شود.
بی گمان با حضور تیم جدید در پاستور، برجام بە مانند سابق و در همان مقیاس قبلی احیاء نخواهدشد؛ و بە همان نسبت، سنگینی ترازو بە طرف معاملە با غرب هم نخواهدبود. ما در آیندە شاهد حداقلی از روابط با غرب و حداکثری از روابط با شرق خواهیم بود. حاکمیت تا آن اندازە برجام را می خواهد کە بتواند روابط خود با شرق را تسهیل کند.
بە امید اینکە رئیسی امروز پیروز نشود. زیرا با پیروزی او، نظام شرق گرا و شرق زدە خواهد شد، از قدرت مانور کشور در سطح بین المللی بشدت کاستە شدە و ضریب تعارضات بالاتر خواهدرفت. امری کە برای امنیت کشور بە هیچ وجە مناسب نیست.
و بە این ترتیب، پارادایم امنیتی بە ضد خود تبدیل می شود.
٢٨ خرداد ١۴٠٠
