سوالات مطرح شده در جلسه با فرید مرجایی
- درود و خوشامد به شما اثرات کودتا را پس از استقرار رژیم کودتا در عرصه های مختلف چگونه می بینید ؟
- گفته میشود کودتا امری ضدملی و ضد دموکراتیک است ؟ و این دو ویژگی را چگونه در دوران پساکودتا تبیین می کنید ؟
- سلطنت طلبها به فرمان برکناری مصدق در ۲۵ مرداد و ادعای اینکه شاه اختیار عزل نخست وزیر را داشته است استناد میکنند و مصدق را متهم به میل کسب قدرت میکنند .نظر شما چیست ؟
- به نظر شما دلیل اهمیت ندادن بصورت جدی به تذکرات سازمان نظامی وکسانی مثل مریم فیروز که ارتباط فامیلی هم با مصدق داشت مبنی بر قریب اوقوع بودن کودتا بیشتر به عدم اعتماد مصدق به تذکر دهنده ها بود یا ناشی از ضعف مدیریتی او بود ؟
- حزب توده از نظر کمی و کیفی در دوران کودتای ۲۸ مرداد موقیعت خیلی عالی داشت. علیرغم تجاربی که از آن زمان تا انقلاب ۵۷ بدست آورد، چرا نتوانست از آنها استفاده کند؟ دولت هایی که کودتا را(انگلیس و امریکا) را طراحی و عملی کردند،همانها انقلاب ۵۷ را به بیراهه بردند.
- آیا دکتر‌مصدق به‌لحاظ قانونی حق رفراندوم داشت؟
- به نظر شما حزب توده ایران توانایی تبدیل کودتا به ضد کودتا را داشت ؟ در بحبوهه انقلاب ۵۷ عمدتا چپ ها حزب را به بی عملی در مقابل کودتا متهم میکردند . نظر شما چیست ؟
- آیا آمریکا برای سهم خواهی در‌ابتدا از‌ملی کردن نفت حمایت نکرد؟ تا انگلیس را وادار به پذیرش سهمی برای خود بکند؟
- سلام و سپاس از سخنان روشنگرانه و آموزنده‌ی شما آقای مرجایی عزیز. سوالی که برای من پیش آمد، مربوط به بخشهای نخست صحبت‌های شماست. آیا آن بخش از روحانیت و از جمله آیت‌الله کاشانی، صرفا سر سوء تفاهم و همچنین اختلافات داخلی، با مصدق مخالفت میکردند یا بحث بودجه گرفتن‌شان از خارج هم مطرح بوده؟ چون سندی منتشر شده که ریز بودجه‌هایی که برای کودتا در نظر گرفته شده بود، در آن درج شده است و در آن مشاهده می‌کنیم که بودجه‌هایی نیز برای آیت‌الله کاشانی و محمد بهبهانی و وعاظ مختلف و از جمله، واعظ معروف، محمد تقی فلسفی در نظر گرفته شده بود. (سند را در گروه ارائه داده ام )
- با سلام خدمت استاد عزیز آقای مرجایی کفته می شود که حزب توده به جبران تند روی (چپ روی ) در مقابل مصدق در انقلاب ۵۷ به موضع راست متمایل شد آیا این نگرش اجتماعی را درست ارزیابی می فرمائید؟
- آیا مصدق تحت فشار مذهبیون مبنی براستقرار حکومت کمونیستی، در مقابله با کودتا مجبور به مسامحه شد؟
- ظاهراً در پایان روز ۲۸ مرداد مصدق از عملکرد خود در مقابل کودتا اظهار ندامت کرده است!
- با تشکر از شما، برخی معتقدند که باید کودتای آمریکایی – انگلیسی ۲۸ مرداد را به بایگانی سپرد و سامان جدیدی برای رابطه با غرب بدون توجه به این نقطه ی عطف پی ریزی کرد. برای مثال آنها می گویند همانطور که ویتنام پس از آن جنگ ویرانگر توانست بر این تحربه ی تلخ تاریخی غلبه کند، ما هم باید بتوانیم از ۲۸ مرداد ۳۲ عبور کنیم و سوزن را از نقطه ی کودتا بر روی صفحه ی تاریخ گرامافون وجدان ملی مان برداریم. شما چه فکر می کنید؟- با ارادت
- تا زمانیکه سیاست انگلیس و سرمایه امریکا و برنامه های امپریالیستی آنها در جهان حکمرانی میکند، دولتهای دموکراتیک دنیا برای پیشبرد اهداف خود، با مشکل مواجه هستند. بنظر جنابعالی چگونه بایدازاین معضل رهایی یافت؟
- بسیاری از نیروهای چپ و یا راست نسبت به عملکرد و سیاستهای حزب توده در مقطع کودتای امپریالیستی ۲۸ مرداد انتقادهایی داشته اند و مطرح کرده اند شما مهمترین انتقادی که نسبت به این سیاستها و یا تاکتیکها و ….حزب دارید چیست و علت آن را در چه میدانید و یا اصولا انتقادی دارید یا خیر؟
- شوروی بعد از جنگ جهانی دوم، نقش بسیار تاتیر گذاری در سیاست های بین‌المللی داشت. لطفا توضیح دهید که چرا شوروی نقش حمایتی چندانی از دولت ملی مصدق نداشت. آیا نزدیک شدن مصدق به دولت آمریکا در ماه ژولای ۱۹۵۲ این سوءظن مسکو را تقویت کرد که جنبش ملی شدن صنعت نفت و در کل سیاست دولت مصدق جایگزینی انگلستان با آمریکا در ایران است؟
